Anna: Jakie są Twoim zdaniem najlepsze realizacje w tej dziedzinie?
Kama: Jeśli chodzi o projektowanie światła w architekturze, to są to realizacje firmy, w której pracowałam w Nowym Jorku — L’Observatoire International. Oni naprawdę są świetni. Firmę założył Francuz Hervé Descottes, który mieszka w Nowym Jorku już ponad dwadzieścia pięć lat i to tam zaczął swoją działalność. Działa z największymi architektami.
Anna: A gdybyś miała podać konkretny projekt?
Kama: Jednym z ciekawszych projektów, nad którym z nimi pracowałam, był projekt lamp autorskich — we współpracy z moim szefem, Richardem Meierem i jego córką Aną Meier. Zakładali wówczas firmę Richard Meier Light, byłam tam główną projektantką produktu podczas pracy nad pierwszą linią lamp „Places”. Miałam też okazję pracować przy kilku fantastycznych projektach architektonicznych: Mori Tower w Japonii z OMA, przebudowie Rockefeller Center z Citterio–Viel czy 50 Hudson Yards z Foster + Partners. Startowaliśmy też w świetnym konkursie, Illuminated River, z pracownią Diller Scofidio + Renfro dotyczącym oświetlenia mostów w Londynie. Musieliśmy opracować koncepcję iluminacji wszystkich mostów nad Tamizą. Niestety nie wygraliśmy go.
Anna: Jesteś bardzo młodą osobą. Jak Ci się udało w tak młodym wieku tak wiele osiągnąć?
Kama: Trudno powiedzieć. Podczas studiów pracowałam jako research assistant dla jednego z moich profesorów — Dereka Portera. A później inny profesor zaprosił mnie na rozmowę o pracę (w L’Observatoire International) i ją dostałam. Zaczęłam pracę od razu po szkole. Teraz wróciłam do Polski, otworzyłam swoją pracownię — aureola.studio, która zajmuje się projektowaniem światła.
Anna: Masz konkurencję?
Kama: U nas temat projektowania światła dopiero raczkuje. Są osoby, które się tym zajmują, ale zazwyczaj pracują dla konkretnych firm sprzedających produkty oświetleniowe. Wydaję mi się, że to jest trochę ograniczające, nie wychodzisz wtedy od koncepcji, tylko od produktu.
Anna: Jaki jest zakres Twojej działalności?
Kama: Realizujemy różne projekty. Pracujemy dla osób prywatnych i instytucji. Teraz współpracujemy z dwoma muzeami. Jednym z nich jest Centrum Literatury i Języka Planeta LEM w Krakowie. Zrealizowaliśmy już między innymi spa, bar Zagrywki w Warszawie czy projekty mieszkaniowe — przestrzenie o różnym profilu. Projektujemy światło, lampy i instalacje świetlne. Właściwie wszystko, co jest związane z oświetleniem.
butik Hermes, Warszawa
proj.: Mai-Ama Diouf (główny projektant), David Debrinay, Idriss Benkheira (oświetlenie), Anna Szczęsny (dizajn), Pola Szepelowska (konsultacje techniczne), Joanna Strzelecka (menadżer projektu), Kama Wybieralska (oświetlenie) wydarzenie towarzyszące otwarciu; pięć całkowicie różnych od siebie przestrzeni zostało wybudowanych w Hotelu Europejskim na czas trwania wydarzenia;
każdy pokój ma całkowicie inny charakter i światło pozwalające zatopić się w przestrzeniach
fot.: Pion
Anna: Myślisz, że Polska jest dla Ciebie dobrym rynkiem?
Kama: Kiedy wróciłam ze Stanów wielu znajomych ostrzegało mnie, że mój pomysł nie jest najlepszy. Proponowali przebranżowienie, sugerując, że nie znajdę w Polsce klientów. Na szczęście okazało się, że nie mieli racji. Myślę, że coraz więcej osób chce przebywać w pomieszczeniach, w których się dobrze czują. Coraz więcej osób ma świadomość, że na to ma wpływ także światło. Zdecydowanie nie mogę narzekać na brak pracy.
Anna: A pandemia? Nie jest to obecnie dla Ciebie przeszkoda?
Kama: Pandemia sprawiła, że więcej czasu spędzamy w domach. Przez to zwracamy znacznie większą uwagę na to, jak nasze domy są urządzone, wyposażone i jakie mają światło. Dom często jest też naszym miejscem pracy, więc mamy potrzebę zróżnicowania przestrzeni, jakiegoś wyodrębnienia tych stref. Światło jest tu ważne. Chodzi mi po głowie taki zestaw oświetleniowy do home office.
Anna: Jest jakiś projekt, który niezależnie od pandemii chodzi Ci po głowie?
Kama: Tak, bardzo bym chciała stworzyć swoją linię lamp. Pracuję nad prototypami.
Anna: Jakie są najnowsze trendy?
Kama: Trendy przychodzą wraz z możliwościami technologicznymi. Jednym z ważniejszych jest światło elektryczne, które imituje światło dzienne. Oznacza to, że zmienia temperaturę barwy w ciągu dnia, tak jak się dzieje w przyrodzie. Są takie lampy, które tę wędrówkę słońca w ciągu dnia imitują. Pozwala nam to funkcjonować bliżej naszego naturalnego cyklu.
Anna: To jest bardzo ciekawe. Odnoszę wrażenie, że obecnie projektanci starają się jak najbardziej naśladować ten naturalny świat, odwołują się do tego, co pierwotne, choć to w pewien sposób sprzeczne z ich dyscypliną. To bardzo ciekawe.
Kama: Tak, to ważny trend — powrót do natury.
Anna: Wygląda na to, że mamy taką potrzebę.
Kama: Jesteśmy tak skonstruowani, że te naturalne odniesienia są nam najbliższe.
Anna: Przygotowując się do naszej rozmowy, uświadomiłam sobie, że za każdym razem, gdy myślę o świetle, ma ono dla mnie metafizyczny wymiar. Zastanawiam się, czy Ty masz podobnie.
Kama: Często muszę wprowadzić światło naturalne do wnętrza. Sam ten proces wciągania zewnętrza do wnętrza uważam za coś metafizycznego. W mojej pracy stosuję bardzo wiele artystycznych zabiegów. Najbardziej lubię imitować za pomocą materiałów i światła efekty widoczne w naturze. To jest mi bliskie. Nie miałam jeszcze okazji zaaplikować bezpośrednio do projektu żadnej rozprawy filozoficznej. Ale może kiedyś…
Anna: Jest taki esej „Pochwała cienia” Jun’ichirō Tanizakiego.
Kama: Czytałam.
Anna: Autor przedstawia w nim cień jako metaforę wieloznaczności i ulotności. Czego metaforą jest dla Ciebie światło?
Kama: Nasuwa się na myśl odpowiedź: Boga, ale jak na ateistkę… Jakaś siła wyższa, cykliczność, rytm. Myślę, że jest dużo odwołań.
Anna: Dziękuję za rozmowę!
rozmawiała: Anna WALEWSKA
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości Kamy Wybieralskiej.
