Kończy się budowa kompleksu biurowo-usługowego na terenie dawnej Fabryki Norblina na warszawskiej Woli. Choć inwestor lubi w tym kontekście używać słowa „rewitalizacja”, efekty przebudowy mogłyby ilustrować słownikowe przykłady „gentryfikacji” i „betonozy”.
fot. Kacper Kępiński
Na początku września oficjalnie zakończyła się trwająca 46 miesięcy przebudowa Fabryki Norblina – kompleks otrzymał pozwolenie na użytkowanie. Przez następne miesiące otwierane będą dla użytkowników kolejne jej części – biurowa, kinowa, handlowa, restauracyjna i muzealna. Za architekturę zmodernizowanej fabryki odpowiada pracownia PRC Architekci i architekt Capital Park, Piotr Blaim. Jak prezentuje się ten kwartał warszawskiej Woli po określanych przez inwestora mianem „rewitalizacji” działaniach?
betonoza czy zazielenienie
fot. Kacper Kępiński
Inwestor oficjalnie chwali się nowym „zielonym obliczem” Fabryki Norblina. Ciężko jednak dostrzec je z poziomu pieszego. Ze 106 posadzonych na tym terenie drzew tylko 22 znalazły się w ogólnodostępnej części kompleksu. Część z nich to mocno kształtowane rośliny, które nie osiągną imponujących rozmiarów. Tylko cztery najwyższe drzewa będą zachowane w swojej naturalnej formie piennej, a ich korona nie będzie regulowana. Nie rosną one jednak w przepuszczalnej, biologicznie czynnej nawierzchni, a wyrastają z betonowo-kamiennej posadzki pasażu. Zmiękczać wizerunek betonowej pustyni mają byliny, krzewy i pnącza. Być może gdy te ostatnie urosną, efekt będzie bardziej zadowalający. Na to będziemy musieli jednak poczekać kilka lat. Niedostępne, choć zielone, będą dwa patia położone w nadbudowanej części fabryki. Za koncepcję architektury krajobrazu odpowiada pracownia RS Architektura Krajobrazu.
Budowa Konesera
fot. Kacper Kępiński
Podobne efekty obserwować można też w innym, niedawno ukończonym kompleksie. Położone na Pradze Miasteczko Koneser także nie zwala z nóg ilością zieleni. Fakt, że pod niemal całym kwartałem zlokalizowano podziemne parkingi nie ułatwia też zazieleniania w przyszłości.
zatarte proporcje
fot. Kacper Kępiński
Stosunek terenów zielonych do zabudowanych to nie jedyny problem. W zrealizowanym projekcie nowa część zdecydowanie zdominowała historyczne zabudowania fabryki. Zachwiane proporcje widać przede wszystkim od strony ulicy Łuckiej. Nad parterowym murem dawnych zabudowań nadwieszono biurową, wielokondygnacyjną „narośl”. Wrażenie obcości potęguje zupełnie pozbawiona okien kondygnacja położona bezpośrednio nad zabytkowymi, ceglanymi halami. Od bardziej reprezentacyjnej strony ul. Prostej i Żelaznej piętro to wykończono innym materiałem, kolorystycznie nawiązującym do cegły. Tyl budynku to już tylko smutna szara ściana. W tym burym odcieniu utrzymane są też elementy wykończenia wyższych pięter.
fot. Kacper Kępiński
Ceglane budynki zostały całkowicie wchłonięte przez nowy twór, częściowo stając się wewnętrzną scenografią dla przestrzeni handlowo-usługowych, co przypomina zabiegi z klasycznych centrów handlowych. Pasażowi wzdłuż ulicy Prostej, otoczonemu przez zabytkowe zabudowania, brak z kolei powiązań funkcjonalno-przestrzennych z otoczeniem. Piesi mogą dostać się do niego przez wąskie przesmyki, często ograniczone dodatkowo elementami aranżacji i eksponatami rozrzuconego po całym terenie muzeum fabryki.
fot. Kacper Kępiński
atrakcje dla bogatych
Na działania bardziej gentyfikacyjne niż rewitalizacyjne wskazują także funkcje, jakie znajdą się wewnątrz budynków. Zamiast lokalnego targu warzywnego Fabryka Norblina zaprosi do BioBazaru. Powierzchnia handlowa i usługowo-rozrywkowa znajdzie się na poziomach od -1 do +2. Pierwszy w Polsce targ z certyfikowaną żywnością ekologiczną zajmie niemal 2 tysiące m.k. powierzchni w jednej z hal fabrycznych w zachodniej części kompleksu. Nową aranżację bazaru zaprojektował Kacper Gronkiewicz, który inspiracje miał czerpać z tradycji polskich bazarów, począwszy od warszawskiego „Różyca” czy Jarmarku Europa, jak również innych, znanych światowych targowisk. W nawiązaniu do ekologicznego motywu przewodniego BioBazaru materiały architektoniczne użyte do produkcji stoisk oraz wystroju wnętrz mają być naturalne i przyjazne środowisku – m.in. drewno, płyty MDF o zredukowanej ilości formaldehydu czy kolorowe laminaty będące mieszanką papieru i żywicy.
fot. materiały prasowe inwestora
Na 10 września zapowiedziano natomiast uruchomienie multipleksu KinoGram. Kino objęte patronatem Gildii Reżyserów Polskich, ma oferować poza seansami filmowymi – koncerty i spotkania z twórcami. W jednej z Sali prezentowana ma być oryginalna, przekazana przez Jana A. P. Kaczmarka statuetka Oscara, którą otrzymał za muzykę do filmu „Marzyciel”. Wprost do foteli i dwuosobowych sof zamówić będzie można przekąski i napoje z kinowego baru. Prestiżowa ma być nie tylko otoczka marketingowa, ale także ceny. Za bilet na seans w KinoGramie chętni zapłacić będą musieli (zależnie od pory dnia) od 35 do 55 złotych. „Kameralne” siedmiosalowe kino pomieścić ma w sumie ponad pół tysiąca widzów równocześnie.
niejasności przy reprywatyzacji
O możliwych nieprawidłowościach związanych z historią upadku fabryki w latach dziewięćdziesiątych i reprywatyzacji jej majątku przypomniał ostatnio Jan Śpiewak. Na przełomie 2017 i 2018 roku Centralne Biuro Antykorupcyjne prowadziło nawet działania w sprawie reaktywowanych, przedwojennych spółek. To ten zabieg umożliwił przejęcie majątku fabryki wraz z działkami na Woli. Nieprawidłowości według śledczych miały dotyczyć przeprowadzania procesu odtwarzania tych spółek, ich przywracania do rejestrów oraz uzyskiwania odszkodowań za należące do tych firm przed wojną znacjonalizowane nieruchomości. Zarząd spółki Capital Park, przygotowującej wówczas inwestycję na terenie fabryki, wydał oświadczenie, w którym stwierdził, że działania CBA nie mają one żadnego związku ze spółką ArtN.
W Warszawie jak na tym zdjęciu: zabytki do śmieci, albo jako tandetna scenografia do konsumpcji i biur. Na I planie podpalana nieustannie zabytkowa kamienica a w tle wypatroszona i nadbudowana fabryka Norblina.
— Jan Śpiewak (@JanSpiewak) September 2, 2021
To co PO zrobiła starej Woli to prawdziwa zbrodnia na mieście. pic.twitter.com/5v9AjFoIfs
