W okolicach jeziora Kierskiego w Poznaniu powstał Ośrodek Rehabilitacji Neurologicznej i Senioralnej Neuroport, którego wnętrza wskazują nowy kierunek w zakresie kreowania przestrzeni dla opieki długoterminowej oraz rekonwalescencji. Za ich projektem, a także całego systemu informacji wizualnej stoi młode biuro projektowe Zawieja Studio z Poznania. Efekt? Przytulna atmosfera kojarzącą się bardziej z wakacyjnym wypoczynkiem niż pobytem w placówce medycznej.
recepcja Ośrodka Rehabilitacji Neurologicznej i Senioralnej
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
Najważniejszym wyznacznikiem projektowym dla zespołu pod przewodnictwem Martyny Zawiei były potrzeby przyszłych pacjentów Neouroportu — często o ograniczonej mobilności. Projektanci zwrócili również uwagę na aspekty psychologiczne i społeczne.
przestrzeń kawiarni, na ścianie mural nawiązujący do flory pobliskiego jeziora
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
oswajanie przestrzeni
Przestrzeń ośrodka jest duża, wynosi około 3,5 tysiąca metrów kwadratowych, a w niej znajduje się 48 pokoi i skrzydło rehabilitacyjne. Aby ją oswoić, architekci stworzyli wiele przestrzeni wspólnych, między innymi — salony dzienne, sale zajęć, jadalnię i kawiarnię. Jak mówią, ulubionym miejscem spotkań stał się wypełniony roślinami ogród zimowy, z wygodnym zestawem wypoczynkowym. Można tam usiąść i obserwować znajdujący się za oknami ogród, uwagę przyciąga designerska lampa zwisająca aż z dwóch kondygnacji.
stonowana kolorystyka łączy się z akcentami w odcieniu terakoty
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
inspiracja naturą
Budynek znajduje się w okolicach jeziora, dlatego też jego fauna oraz kolory ziemi stały się inspiracją podczas pracy projektowej. Motywy okolicznej roślinności pojawiają się w muralach w kawiarni, jadalni oraz ogrodzie zimowym. Stonowana kolorystyka z akcentami w odcieniach terakoty na elementach mebli, ślusarki drzwiowej czy centralnej klatce schodowej, koresponduje z otaczającą budynek naturą widoczną z okien.
wnętrze jadalni
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
design z lat 60. i 70. XX wieku
Projekt wnętrz poprzedziły rzetelne poszukiwania — zespół posłużył się badaniami nad wpływem otoczenia na psychikę osób starszych. Dowodzą one, że odwołania stylistyczne do otoczenia z lat wczesnej dorosłości, stymulując ośrodki pamięci, wspomagają adaptację seniorów do nowej przestrzeni oraz ułatwiają im poruszanie się po budynku. Następstwem było wprowadzenie do nowoczesnego wnętrza odniesień do designu z lat 60. i 70. XX wieku. Architekci nie zapomnieli także o miejscu na personalizację — w pokojach użytkownicy mogą wypełnić najbliższe otoczenie prywatnymi zdjęciami i pamiątkami.
otoczenie nawiązuje do designu lat 60. i 70. XX wieku
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
strefy kolorystyczne i odpowiednie światło
Architektura wnętrz jest ściśle powiązana z systemem informacji wizualnej, dzieląc budynek na strefy kolorystyczne. Mając na uwadze pogarszający się z wiekiem wzrok, projektanci zastosowali kontrasty kolorystyczne podkreślające takie elementy jak schody czy drzwi. Natomiast zbudowanie kontrastów na bazie stonowanych barw, pozytywnie wpływa na percepcję osób z problemami neurologicznymi.
korytarz, a za szklanymi drzwiami salon
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
Jednym z ważniejszych elementów budujących wnętrza ośrodka jest odpowiednio zaprojektowane oświetlenie o równomiernym rozłożeniu i natężeniu. Dobrze oświetlona przestrzeń niepowodującą efektu olśnienia (również u osób leżących) wymogła na projektantach zastosowanie niestandardowych rozwiązań. Naturalne światło z wielu okien i świetlików uzupełniane jest za dnia inteligentnym systemem oświetlenia, natomiast nocą system dostosowuje oświetlenie do życia mieszkańców.
architekci zaprojektowali również meble
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
ergonomiczne i estetyczne meble
Zespół z Zawieja Studio stoi także za projektem pięćdziesięciu wzorów estetycznych i ergonomicznych mebli, wykonanych specjalnie na potrzeby ośrodka. Każdy mebel dzięki swojej formie, a także zastosowanym uchwytom może być obsługiwany przez osoby z niepełnosprawnościami. Co ważne, ze względu na przeznaczenie budynku, wszystkie materiały zastosowane w jego wykończeniu i wyposażeniu musiały spełniać wymogi nałożone na przestrzenie medyczne. Pomimo takich ograniczeń projektantom udało się stworzyć przytulną atmosferę.
salon to jedno z miejsc do spędzania wspólnie czasu
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
rozmowa z Martyną Zawieją
Dobrawa Bies: Rozmawiamy o Ośrodku Rehabilitacji Neurologicznej i Senioralnej Neuroport — tego typu przestrzenie przeważnie nie kojarzą się z dobrym designem i przyjaznymi wnętrzami, jednak Pani udało się udowodnić, że wcale nie musi tak być. Pani zespół sięgnął do badań oraz nawiązał stylistycznie do designu z lat 60. i 70. XX wieku. Proszę opowiedzieć więcej o procesie poprzedzającym projekt i inspiracjach.
Martyna Zawieja: Projekt rzeczywiście wymagał zgromadzenia dużej ilości wiedzy, odnaleźliśmy wiele przydatnych materiałów, badań i praktyk już stosowanych na świecie, z których mogliśmy czerpać informacje. Chcieliśmy stworzyć przestrzeń nie tylko bezpieczną, dostosowaną do potrzeb osób z niepełnosprawnościami i odpowiadającą standardom sanitarnym przestrzeni medycznych, ale przede wszystkim zależało nam na stworzeniu odpowiedniej atmosfery. Inspiracją do tego stała się lokalizacja inwestycji. Kilkadziesiąt metrów od ośrodka znajduje się największe jezioro Kierskie, otoczone lasami i terenami zielonymi. Klimat wypoczynku w domu nad jeziorem, wakacji w hotelu wydawał się naturalnym kierunkiem.
pokoje można personalizować
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
Dobrawa: jak przebiegał proces projektowy. Czy rozmawiała Pani również z osobami starszymi, potencjalnymi użytkownikami przestrzeni?
Martyna Zawieja: Docelowi użytkownicy przestrzeni byli dla nas nieustannie w centrum uwagi. Początek projektu wypadł akurat w środku lockdownu w 2020 roku, w związku z tym nie udało nam się zrealizować planów związanych z odwiedzinami ośrodków referencyjnych. Musieliśmy opierać się na zdjęciach innych realizacji i rozmowach ze starszymi członkami naszych rodzin. Projekt wymagał od nas ogromnej empatii i zdobycia możliwie najlepszej wiedzy o codziennym funkcjonowaniu osób z niepełnosprawnościami, osób starszych i pacjentów neurologicznych.
wszystkie przestrzenie dostosowane są do potrzeb osób z niepełnosprawnościami
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
Dobrawa: A jak do tego odważnego projektu podszedł inwestor? Miał jakieś uwagi?
Martyna Zawieja: Po wyborze jednej z trzech koncepcji stylistycznych, inwestorzy w dużej mierze zaufali nam w kwestii poprowadzenia strony wizualnej w wybranym kierunku. Współpraca z inwestorami i całym zespołem wszystkich zaangażowanych osób przebiegała sprawnie i w bardzo dobrej atmosferze. Według mnie to właśnie dzięki zaangażowaniu i otwartości wszystkich stron tak dobrze udało się zrealizować projekt.
przestrzenie rekonwalescencji nie muszą być smutne
fot.: ZASOBY STUDIO © Zawieja Studio
Dobrawa: Największy powód do dumy, a największe wyzwanie w tej realizacji to?
Martyna Zawieja: Niewątpliwie wyzwaniem było stworzenie przytulnej, domowej atmosfery wykorzystując materiały przeznaczone do budynków ochrony zdrowia, jednocześnie nie przekraczając założeń budżetowych. Dodatkowo zewnętrzne okoliczności, takie jak pandemia czy wojna na wschodzie, przekładały się również na gwałtownie rosnące ceny i dostępności niektórych materiałów w trakcie realizacji, co wymagało sprawnego adaptowania projektu. Jestem bardzo dumna z efektu, jaki osiągnęliśmy, jednak najbardziej cieszą informacje zwrotne od użytkowników, jakie miałam przyjemność otrzymać po otwarciu ośrodka. Cieszę się, że pacjenci są zadowoleni i czują się komfortowo w tej przestrzeni. Mam nadzieję, że ta realizacja będzie krokiem w kierunku zmian obecnych stereotypów o przestrzeniach dla rekonwalescencji w Polsce.
Dobrawa: Dziękuję za rozmowę.
