W rozstrzygniętym w grudniu ubiegłego roku realizacyjnym konkursie na projekt gmachu Krakowskiego Centrum Muzyki jury pod przewodnictwem Krzysztofa Kiendry przyznało trzy główne nagrody (pierwsze miejsce zajęła propozycja krakowskiej pracowni BE DDJM Architekci) oraz wyróżnienie honorowe dla polsko‑fińskiego zespołu pracowni Lahdelma & Mahlamäki i KXM.
Propozycja architektów z pracowni Lahdelma & Mahlamäki w składzie: Rainer Mahlamäki, Katri Rönkä, Jukka Savolainen, Nina Vehviläinen, Amir Teymourtash oraz młodego biura KXM: Klaudia Gołaszewska, Marek Grodzicki, Kinga Grzybowska i Michał Hondo przygotowana we współpracy z odpowiedzialnym za akustykę Henrikiem Müllerem doceniona została przez Sąd Konkursowy za:
oryginalną autorską wizję lokalizacji obiektu Krakowskiego Centrum Muzyki traktującą istniejące relikty fortu jako centralny element kompozycyjny założenia i pretekst do zdefiniowania lokalizacji obiektu w tym szczególnym miejscu dla Krakowa, jako będącej jednocześnie zwieńczeniem przestrzeni Błoń oraz zamknięciem obrzeżającej je osi alei 3 Maja; praca przy tym przedstawia udaną próbę zintegrowania przewidywanego parkingu wielopoziomowego z obiektem KCM w jeden kompleks, wprowadzając dyskretną, zrównoważoną i prostą w wyrazie, acz wyrafinowaną architekturę stopioną z krajobrazem, tworzącą klimat odpowiadający współczesnemu obiektowi publicznemu tej rangi i funkcji.
kształtowanie bryły
© LMA, KXM
Propozycja międzynarodowego zespołu — Twierdza Muzyki — wykorzystuje znajdujące się na terenie działki pozostałości po dawnym forcie Twierdzy Kraków. Bryła, jak podkreślają projektanci, swoją formą nawiązuje do kształtu fortyfikacji, a zielone połacie dachów i skarpy podkreślają jego geometrię i stanowią naturalne przedłużenie krakowskich Błoni.
Teren Błoni otoczony jest wysoką ścianą skomponowaną z zabytkowych szpalerów drzew. Pomimo obowiązującego planu miejscowego, do którego dostosowano cały obiekt, zdecydowano się dodatkowo wyeksponować Centrum Muzyki poprzez koncepcje wieży widokowej będącą dominantą wskazującą położenie nowej sali koncertowej. Wzniesiona ponad korony drzew platforma widokowa zapewnia widok na panoramę Starego Miasta, Wawelu oraz Błoni. Ma za zadanie informować również o trwających wydarzeniach oraz przyciągać zainteresowanych przechodniów — piszą projektanci.
wizualizacja Krakowskiego Centrum Muzyki
© LMA, KXM
Poszczególne elewacje Krakowskiego Centrum Muzyki zwrócone zostały na Kopiec Kościuszki, panoramę Starego Miasta i Park Muzyki. Co więcej, dzięki kompozycyjnemu otwarciu się na skrzyżowanie i węzły komunikacyjne, zaproponowany przez architektów parking, ustawiony równolegle do nowo projektowanej drogi, nie będzie dominował na osi alei 3 Maja.
Ola Kloc: Wzięliście udział w konkursie na projekt Krakowskiego Centrum Muzyki wspólnie z fińskim biurem Lahdelma & Mahlamäki, jak doszło do tej współpracy? Jak wyglądał Wasz proces projektowy?
KXM: Jesteśmy młodą pracownią świeżo po studiach, ale jako zespół od dawna braliśmy udział w konkursach architektonicznych. Na przestrzeni ostatniego roku zdobyliśmy kilka nagród w tym między innymi wyróżnienie w konkursie SARP na basen w Piasecznie, ale zdajemy sobie sprawę, że aby móc konkurować z dużymi działającymi od wielu lat biurami architektonicznymi potrzebujemy wsparcia pracowni o bogatym stażu. W czasie studiów zdobywaliśmy doświadczenie w prestiżowych biurach w USA, Danii, Holandii, Finlandii, Austrii oraz Anglii, co umożliwiło nam poznanie wielu wybitnych architektów i rozszerzenie sieci kontaktów poza granicami kraju. Część naszego zespołu (Klaudia i Marek) pracowała w biurze Lahdelma & Mahlamäki w Helsinkach. Mieli oni okazję przez pięć miesięcy bezpośrednio współpracować z Rainerem Mahlamäkim. Kontakt z nim bardzo wpłynął na ich sposób projektowania i postrzegania architektury. KXM jest mocno związane z nordyckim podejściem do projektowania, dlatego też zaproponowaliśmy współpracę przy projektach.
Podczas pracy nad Krakowskim Centrum Muzyki oba biura wspólnie tworzyły koncepcję, rozwijając ją poprzez analizowanie różnych opcji. Przebiegało to tak jak podczas każdego procesu projektowego z tą różnicą, że postępami w pracy dzieliliśmy się online. Analizując różne opcje i możliwości wybieraliśmy, eliminowaliśmy oraz rozwijaliśmy poszczególne elementy projektu na meetingach. Dzięki temu obiekt ciągle ewoluował, a wspólne dyskusje doprowadziły do wykreowania ostatecznej formy.
aksonometria
© LMA, KXM
Praca z architektami z zespołu Lahdelma & Mahlamäki jest oczywiście bardzo wymagająca i wiąże się z dużym nakładem pracy, jednak daje to ogromną możliwość uczenia się od najlepszych. Centrum Muzyki wymaga prawdziwego wirtuoza architektury. Takim mianem zdecydowanie możemy określić Rainera Mahlamäkiego, współzałożyciela pracowni, który jest niesłychanie ciekawą osobą. Jego trafne pomysły i rozwiązania często zaskakują, a jego niesamowite szkice są na nieznanym nam wcześniej poziomie abstrakcji.
Ola: Decydując się na lokalizację obiektu, wykorzystaliście pozostałości fortu, projekt nazwaliście „Twierdza Muzyki” i, jak podkreślacie w opisie, także formą bryły nawiązujecie do dawnych fortyfikacji. Co tak mocno Was zainspirowało w tych reliktach, że zdecydowaliście się wokół nich budować cały projekt?
KXM: Zdawaliśmy sobie sprawę, że większość prac potraktuje fort jako przeszkodę, my postanowiliśmy spojrzeć na ten temat z innej strony. Długo dyskutowaliśmy jak z niewygodnego elementu zagospodarowania objętego ochroną konserwatorską uczynić atut, tak aby skorzystały na tym zarówno fort, jak i Centrum Muzyki. Ważnym założeniem w naszej koncepcji był dziedziniec, wokół którego kształtowaliśmy bryłę centrum. Obiekt fortu znakomicie zmniejsza skalę całego założenia, dzięki czemu wewnętrzny plac staje się bardziej przytulny i dopasowany do ludzkiej skali. Uważamy, że stare mury mogłyby zostać zaadaptowane na przykład na funkcję kawiarni, która obsługiwałaby użytkowników różnych części budynku, spotykających się tu na kawę i dyskusję po wysłuchanym koncercie. Twierdza Kraków to także kawał historii miasta. Nadając fortyfikacji nowe życie, utrwalamy ją jako relikt i chronimy przed zupełną degradacją. Symbolicznie ODTWORZYLIŚMY i OTWORZYLIŚMY dawne wały ziemne, nadając Twierdzy nowy współczesny wymiar.
rzut parteru
© LMA, KXM
Ola: Wasza propozycja zdobyła wyróżnienie honorowe, a jury w uzasadnieniu doceniło próbę zintegrowania przewidywanego wielopoziomowego parkingu z proponowanym gmachem KCM. Dlaczego zdecydowaliście się na rozszerzenie projektu o koncepcję parkingu?
KXM: Z dostępnych opracowań i informacji, jakie uzyskaliśmy na etapie pracy nad koncepcją, obie działki należą do miasta i na obu planowane jest posadowienie budynków będących częścią Krakowskiego Centrum Muzyki. Z pełną świadomością postanowiliśmy złamać założenia regulaminu i wyjść naszym budynkiem poza granice opracowania, aby zintegrować bryłę planowanego parkingu z resztą kompleksu. Intencją organizatora, co wielokrotnie podkreślono w regulaminie, było uzyskanie spójnej koncepcji. Naszym zdaniem obiekt takiej rangi musi być przemyślany i zaprojektowany kompleksowo. Główna bryła połączona jest z parkingiem, ułatwia komunikację wewnątrz oraz dodatkowo eksponuje przestrzeń dziedzińca. Analizowaliśmy również przebieg planowanej nowej drogi. I w momencie, gdyby wielopoziomowy parking byłby osobną bryłą, z perspektywy osoby odwiedzającej to właśnie on stałby się dominującym elementem, a nie Centrum Muzyki, co dodatkowo przekonało nas o słuszności naszej decyzji.
Ola: Dziękuję za rozmowę!
