Biblioteka w Tongzhou,
projekt: Snøhetta
Norweska pracownia Snøhetta, znana z badań nad organicznymi formami i architekturą wysokiej jakości, zaprezentowała projekt biblioteki w dzielnicy Tongzhou w Pekinie. Budynek posiada największą klimatyzowaną przestrzeń do czytania w Azji. Co więcej, projekt stanowi kontynuację innowacyjnego podejścia biura do projektowania bibliotek, które firma rozwija od ponad 30 lat, zaczynając od realizacji Biblioteki Aleksandryjskiej w Egipcie.
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — dach budynku wpiera się na licznych smukłych kolumnach
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
biblioteka jako katalizator
rozwoju kulturalnego Tongzhou
Obiekt zlokalizowany jest w dzielnicy Tongzhou, znajdującej się w południowo-wschodniej części Pekinu. Biblioteka stanowi element planu zagospodarowania przestrzennego, którego celem jest przekształcenie Tongzhou w dynamiczne centrum sztuki i kultury.
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — dach wsparty jest na smukłych kolumnach
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
rola biblioteki w erze cyfrowej
Jak podkreślają architekci, dekadę temu wydawać się mogło, że biblioteki będą znikać lub w najlepszym razie przenosić się do rzeczywistości cyfrowej. Pracownia Snøhetta redefiniuje ich rolę, prezentując nowatorskie podejście do funkcji takich przestrzeni. Projekt pekińskiej biblioteki podkreśla materialny wymiar książki jako przedmiotu oraz znaczenie samego aktu przewracania stron, tworząc przestrzeń, która integruje te tradycyjne doświadczenia z otaczającym środowiskiem. Inspiracją dla budynku stały się pobliskie wzgórza, drzewa i rzeka Tonghui, które wpłynęły na kształt i charakter przestrzeni biblioteki.
Miłość ludzi do książek pozwoliła bibliotekom przetrwać erę cyfrową i odkryć nowy potencjał, jaki mogą oferować miastu i jego mieszkańcom
– zauważa Kjetil Trædal Thorsen, współzałożyciel Snøhetty
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — widok wnętrza o wysokości niemal 16 metrów
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
Architekci zwracają uwagę na potrzebę ponownego przemyślenia relacji między człowiekiem, przestrzenią a książkami, aby na nowo ożywić doświadczenie czytania w otoczeniu wolnym od wpływu urządzeń elektronicznych.
architektura inspirowana
prehistorycznymi drzewami
Bryła budynku, o kształcie prostopadłościanu i wysokości 22 metrów, jest niemal w całości przeszklona. Dach wsparty jest na smukłych kolumnach, których głowice rozszerzają się, tworząc baldachimy przypominające korony drzew miłorzębu japońskiego (łac. ginkgo biloba), gatunku drzewa obecnego na Ziemi od 290 milionów lat. Miłorząb, występujący również w Polsce, jest ceniony za swoje właściwości lecznicze oraz charakterystyczne, dwuklapowe liście i jest jedną z najbardziej wytrzymałych roślin. Symbolizując odporność i siłę, kolumny te podkreślają znaczenie bibliotek i książek, które pozostają istotne, nawet w erze cyfryzacji.
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — wysuniętą część dachu na zewnątrz, tworzy podcienia, które ograniczają nagrzewanie się budynku i szklanych ścian
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
Zadaszenie skutecznie rozprasza naturalne światło, tworząc komfortowe warunki wewnątrz. Przeszklona bryła, w części zewnętrznej posiada wysuniętą część dachu, tworząc podcienia, które ograniczają nagrzewanie się budynku i szklanych ścian. Kolumny wyposażone są w technologie umożliwiające regulację temperatury, oświetlenia, akustyki oraz odprowadzanie wody deszczowej.
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
przestronność wnętrza
i harmonijne połączenie z otoczeniem
Wnętrze budynku jest przestronne i jasne, z centralnym atrium, które główna oś komunikacyjna, zwana „Doliną”, nawiązuje do biegu rzeki Tonghui. Przestrzeń jest wzbogacona o tarasy, które w rzeźbiarski sposób imitują formację terenu. „Wzgórza” wykonane z materiału przypominającego drewno pełnią funkcje estetyczne i praktyczne — oferując miejsca do siedzenia, czytania oraz przechowywania książek.
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — zadaszenie skutecznie rozprasza naturalne światło, tworząc komfortowe warunki wewnątrz
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
Regały, siedziska, szafy i podesty z jednorodnego drewna są rozmieszczone w przestrzeni, tworząc spójne elementy wyposażenia. Szklane ściany sprawiają wrażenie płynnego połączenia przestrzeni wewnętrznej z krajobrazem wokół budynku. U stóp pagórkowatych konstrukcji zaaranżowane zostały kameralne przestrzenie z drewnianymi blatami, które stanowią miejsca do siedzenia, czytania książek lub pracy.
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — inspiracją dla projektu stały się pobliskie wzgórza, drzewa i rzeka Tonghui
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
Elementy konstrukcyjne, nawiązujące do form drzew, zachęcają odwiedzających do robienia przerw podczas poruszania się po budynku, przypominając odpoczynek pod drzewem podczas czytania książki.
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — kolumny wyposażone są w technologie umożliwiające regulację temperatury
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
standardy ekologiczne
i nowoczesne technologie
Biblioteka otrzymała certyfikat GBEL Three Star, najwyższe wyróżnienie zrównoważonego projektowania w Chinach. Projekt ogranicza emisję dwutlenku węgla i minimalizuje zużycie energii dzięki zastosowaniu modułowych elementów, zrównoważonej konstrukcji oraz nowoczesnych technologii. Przeszklone fasady wyposażone są w specjalne szkło izolacyjne o niskiej emisji, a panele fotowoltaiczne na dachu produkują energię odnawialną. System zbierania i recyklingu wody deszczowej wspomaga nawadnianie roślin wokół budynku, tworząc kompleks wkomponowany w naturalne środowisko.
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — widok na przestronne i jasne wnętrze obiektu
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
Dodatkowo system automatycznego przechowywania książek ASRS (ang. Automated storage and retrieval system) optymalizuje wykorzystanie przestrzeni, zapewniając jednocześnie łatwy dostęp do zasobów.
Biblioteka w Tongzhou, w Pekinie — głowice kolumn rozszerzają się, tworząc baldachimy przypominające korony drzew miłorzębu japońskiego
fot. Yumeng Zhu © Snøhetta
biblioteka — więcej
niż tylko miejsce dla książek
Nowa biblioteka, zgodnie z zamysłem, ma pełnić funkcję czegoś więcej niż tylko magazynu na książki – ma być miejscem nauki i centrum kulturalnym dla lokalnej społeczności. W jej wnętrzu zaplanowano przestrzenie przeznaczone na wystawy, wydarzenia i konferencje, a także dział zajmujący się konserwacją starodruków.
Projekt opracowany we współpracy z chińskim partnerem ECADI, zyskał uznanie na międzynarodowej scenie architektonicznej, zajmując pierwsze miejsce w konkursie z 2018 roku. W 2024 roku realizacja została wyróżniona nagrodą Publicznej Biblioteki Roku (ang. Public Library of the Year) przyznawaną przez Międzynarodową Federację Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotecznych (IFLA).
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni Snøhetta.
