Wrocławski Zarząd Zieleni Miejskiej od 2018 roku zrealizował jedenaście samoobsługowych toalet publicznych na terenie miasta. Co odróżnia je od innych budynków sanitarnych? Nietypowa forma i rozwiązania elewacji, której zamiast próby ukrycia starają się wyróżnić. Projekty wykonała ISBA Grupa Projektowa wraz z artystami z pracowni Unicat.
toaleta przy Polanie Karłowickiej
fot. Stanisław Zajączkowski, © ISBA Grupa Projektowa
(nie)wstydliwy temat
Toalety miejskie uznawane są często za element nieodłączny miejskiego krajobrazu, jednocześnie taki, który trzeba ukryć. Obiekty sanitarne takie jak toalety zaliczają się do tego, co Aleksandra Wasilkowska nazwała architekturą cienia — elementami, których wypieramy się, choć nie możemy ich uniknąć.
Zarząd Zieleni Miejskiej we Wrocławiu postanowił uzupełnić mapę wrocławskich toalet. Obiekty są samoobsługowe, całodobowe i niepodzielone na płeć. Powstają od 2018 roku w parkach, przy placach i na skwerach — podczas wyboru miejsca partycypują mieszkańcy miasta. Istotna jest możliwość skorzystania z nich każdego, także osób z niepełnosprawnościami.
toaleta przy ulicy Tymiankowej
fot. Stanisław Zajączkowski, © ISBA Grupa Projektowa
Forma toalet została ujednolicona — każda z nich zamknięta została w owalną formę wykonaną jako prefabrykat z betonu kompozytowego. W celu poprawienia retencji i zapobieganiu nagrzewania powierzchni zastosowano zielone dachy.
odpowiednia oprawa graficzna
Projektantom zależało na stworzeniu odpowiedniej oprawy graficznej elewacji toalet — takiej, która wyróżni budynek i nada mu indywidualny charakter. Postawiono na dwa typy rozwiązań, które stworzyła grupa projektowa ISBA we współpracy z pracownią Unicat.
Pierwszym rozwiązaniem jest pokrycie elewacji blachą ze stali nierdzewnej lub blachą kortneowską. Jak wskazują architekci, to rozwiązanie stosuje się w przypadku przestrzeni bardziej zadrzewionych lub pozostających pod ochroną konserwatorską. Przy niektórych realizacjach obiekty zostają dodatkowo pokryte warstwą siatki stanowiącą wsparcie dla roślin pnących takich bluszcz, które pozwolą na jeszcze większe wtopienie się toalety w otoczenie.
toaleta w parku Górka Skarbowców
fot. Stanisław Zajączkowski, © ISBA Grupa Projektowa
Drugie rozwiązanie — bardziej kreatywne — to pokrywanie każdej z toalet mozaiką wykonaną z drobnych elementów ceramicznych w kształcie kwadratu. Mozaiki mają odwoływać się do nazw placów, skwerów, ulic, a także do lokalnych, wrocławskich legend. Ten rodzaj elewacji ma nawiązywać w swoich formach estetycznych do ilustracji książkowych z bajek i baśni, dobrze znanym z dzieciństwa.
szukanie form
W ramach inwestycji wrocławskiego Zarządu Zieleni Miejskiej powstało jedenaście toalet, z czego dwie są w trakcie budowy. Toalety, którymi opiekuje się ZZM mają nie tylko adaptować się do przestrzeni, ale być ich nieodłącznym elementem. Przysłowiowa architektura cienia — w tym przypadku podyktowana względami fizjologii — przestanie uchodzić za element, który należy gdzieś upchać, a stanie się pełnoprawnym fragmentem krajobrazu.
projekt toalety do parku Mamuta
© ISBA Grupa Projektowa
