Poznań konsekwentnie zrywa asfalt i bruki zbyt szerokich jezdni, by zamienić je w przyjazne zielone przestrzenie. W przyszłym roku korzystnej przemiany doczeka się istotne skrzyżowanie w śródmieściu. Szkoda tylko, że miejsce o potencjale dużego atrakcyjnego placu przeobrażane jest fragmentami i to przez długi czas.
Porcję korzystnych zmian, które zaszły w Poznaniu po zerwaniu asfaltu i brukowej kostki pokazywaliśmy latem tego roku. Teraz przedstawiamy plan przeobrażenia istotnego miejsca w ścisłym centrum na przecięciu ulic Kościuszki, Taczaka i Taylora. Jest to zresztą raczej nie skrzyżowanie, a wieloboczny plac sporej wielkości. W zasadzie to poznańska wersja tzw. placu Pięciu Rogów w Warszawie. I to dosłownie. Rogów naprawdę jest pięć, ale — niestety — inaczej niż w stolicy, przestrzeń — podzielona jezdniami na kilka części — przeobrażana jest po kawałku i w dużych odstępach czasu.
skrzyżowanie ulic Taczaka, Kościuszki i Taylora w Poznaniu, na różowo zaznaczony pięciobok placu, poglądowy podział na strefy: 1. skwer Cieślewicza zagospodarowany w latach 2014-19;
2. przestrzeń objęta koncepcją zmian planowanych na 2025 rok;
3. teren po stacji paliw
źródło mapy: openstreetmap.org, opracowanie: Jakub Głaz
I choć wschodnia, przebudowana już część (numer 1 na planie), zwyczajowo nazywana jest placem Akademickim (obok znajduje się Uniwersytet Ekonomiczny, a w pobliżu Merito Wyższa Szkoła Bankowa), to cała przestrzeń nie jest postrzegana jako plac. Powód? Zapewne tak bardzo utrwalił się w głowach podział na kilka enklaw o zupełnie innym charakterze. Żywa jest też chyba pamięć o stojącej tu do pierwszej dekady tego wieku stacji paliw (w południowo-zachodniej części oznaczonej na planie powyżej liczbą 3). Jej likwidacja dała nadzieję na kompleksowe podejście do tej przestrzeni. Stało się jednak inaczej.
trójkąt przy Taczaka
Zmiany zaczęły się przed dekadą. Trójkątny i pustynny klin między ulicami Taczaka i Kościuszki (nr 1 na planie) został zamieniony w skwer z drzewami, choć nie od razu w docelowym kształcie. Najpierw, w roku 2014 zasadzono bardzo młode drzewka na całkowicie wybetonowanej nawierzchni. Po pięciu latach, podczas przebudowy ulicy Taczaka (według konkursowego projektu z 2014 roku autorstwa szczecińskiej pracowni ARCHAID), część betonu usunięto. Dorodne już drzewa rosną teraz w większych „odbrukowanych” okręgach, wokół nich stoją ławki, jest niska zieleń. Miejsce ma przyjazny charakter i wyodrębnione jest jako skwer Wojciecha Cieślewicza.
W 2020 roku, na fali przyspieszonego przez pandemię uspokajania ruchu w mieście, silnie zwężono przeskalowane jezdnie krzyżujących się tu ulic (z wyjątkiem zwężonej rok wcześniej Taczaka). Wprowadzono rowerowe kontrapasy. Obszerne połacie asfaltu zostały ogrodzone słupkami i oddane pieszym. Zrobiło się spokojniej i bezpieczniej, ale — to wszystko. Dopiero teraz, po dość długich uzgodnieniach między miejskimi jednostkami i wydziałami, poznaliśmy projekt zamiany sfatygowanego asfaltu na pełnoprawną publiczną przestrzeń.
skrzyżowanie ulic Taczaka, Kościuszki i Taylora w Poznaniu — stan obecny po ograniczeniu przeskalowanych jezdni w 2020 roku
źródło: www.poznan.pl
tuzin nowych drzew
Miasto pokazało właśnie poglądowe wizualizacje „projektu przebudowy skrzyżowania ulic Edwarda Taylora i Tadeusza Kościuszki wraz z infrastrukturą drogową”, który powstał w poznańskiej pracowni Front Architects. Różnica między stanem obecnym a planowanym jest znacząca i zapowiada się bardzo korzystnie. W opisie na oficjalnej stronie Miasta czytamy:
Rozległe skrzyżowanie zostanie przebudowane w taki sposób, by zapewnić sprawny przejazd pojazdów, bezpieczne przemieszczanie się pieszym i wydzielić tereny biologicznie czynne pod nowe drzewa i krzewy. Zieleń pojawi się przy wszystkich wlotach skrzyżowania oraz wzdłuż ul. Taylora, na odcinku dochodzącym do skrzyżowania z ul. Kościuszki. Posadzonych zostanie 12 drzew (między innymi platany i miłorzęby), krzewy — prawie 150 róż, hortensji i budlei Dawida oraz ponad 300 bylin (między innymi kocimiętka, perowskia, miskant chiński) i roślin cebulowych (czosnek ozdobny i hiacynty). Samo skrzyżowanie zostanie wyniesione, by uspokoić ruch i zapewnić bezpieczeństwo pieszym przekraczającym jezdnię.
skrzyżowanie ulic Taczaka, Kościuszki i Taylora w Poznaniu, koncepcja zmian
źródło: www.poznan.pl, wizualizacja wg projektu Front Architects
Prace mają ruszyć w przyszłym roku. Ich koszt szacowany jest na 3 miliony złotych. Miasto informuje również, że przy ul. Taylora powstanie miejsce odpoczynku, które swoją formą ma nawiązywać do opisanego już tutaj skweru Cieślewicza. I, faktycznie, na wizualizacjach widzimy ławkę wkomponowaną w niską zieleń. W porównaniu ze skwerem to jednak mało. Wynika to z faktu, że projekt nie obejmuje terenu po stacji benzynowej. Co prawda, jest on dziś zieloną przestrzenią i nie wymaga znaczących interwencji, ale zasługuje na to, żeby włączyć go funkcjonalnie w przestrzeń placu. Miasto jednak nie uregulowało jeszcze (!) spraw własnościowych.
Trzeba zatem poczekać na ławki i oczka wodne, które we wstępnej koncepcji (nie ma jej na wizualizacjach) zaproponowali projektanci z Front Architects. Warto dodać, że jedynie dla małego terenu po stacji został uchwalony w 2016 roku miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Na powierzchni planiści przewidzieli zieleń, ale pod nią dopuścili możliwość budowy podziemnego parkingu. Realizacja tego pomysłu jest jednak obecnie odłożona ad acta.
skrzyżowanie ulic Taczaka, Kościuszki i Taylora w Poznaniu, MPZP dla terenu po stacji paliw między gmachem dyrekcji PKP i ulicami Taylora oraz Kościuszki
źródło: www.poznan.pl
Warto by było zatem zaktualizować zapisy planu oraz wywołać prace nad planami dla sąsiednich okolic. Śródmieście Poznania jest bowiem niemal białą plamą na planistycznej mapie miasta. Byłoby też wspaniale, gdyby PKP odrestaurowały wreszcie pierwszy gmach dyrekcji kolei z roku 1874 — silnie eksponowany narożny budynek przylegający do skweru Cieślewicza (obecnie dyrekcja mieści się w późniejszym budynku z roku 1916 znajdującym się naprzeciw, przy miejscu po stacji paliw).
nie tylko centrum
Czekając na przemianę kolejnej części „placu Akademickiego” (być może warto wprowadzić oficjalnie tę nazwę dla całego pięcioboku), poznaniacy otrzymają wkrótce inną przeobrażoną w podobnym duchu przestrzeń. W dzielnicy Jeżyce trwa obecnie przebudowa nieprzyjemnego dotąd zbiegu ulic Gajowej, Sienkiewicza, Kochanowskiego i Reja.
ul. Sienkiewicza u zbiegu z ul. Gajową (u góry) i Kochanowskiego (u dołu) — stan istniejący do sierpnia 2024 roku
źródło: Zarząd Dróg Miejskich Poznań, www.zdm.poznan.pl.
przebudowa ulicy Sienkiewicza w Poznaniu między ul. Reja i Kochanowskiego
źródło: FB / Rada Osiedla Jeżyce
Prace na stumetrowym odcinku ulicy Sienkiewicza trwają od sierpnia i mają zakończyć się w połowie listopada. W ten sposób Jeżyce zyskają kolejny przyjazny skwer, po prezentowanych przez nas latem przestrzeniach przy ulicach Długosza i Norwida.
