Wkrótce ruszyć mają prace przy przebudowie skweru Gwary Warszawskiej i wyznaczeniu naziemnego przejścia dla pieszych przy dawnym wolskim PDT. Główna przestrzeń publiczna dzielnicy ma zyskać zupełnie nowe oblicze i funkcjonalność. Za ostateczny kształt skweru odpowiadać będzie jednak architekt wybrany w przetargu, a nie autorzy wstępnej koncepcji. Przejście podziemne zlikwiduje zaś deweloper, a nie miasto.
partycypacja i wykluczenie
Wizualizacja skweru
fot. Pracownia Architektury Krajobrazu / Zarząd Zieleni Miejskiej m.st. Warszaw
Początki projektu nowego skweru sięgają 2017 roku, kiedy to zorganizowano pierwsze warsztaty i konsultacje społeczne. W projekt zaangażowało się około pół tysiąca osób, w tym mieszkańcy i pracownicy okolicznych instytucji. Przedsięwzięcie realizowane było jako wspólny projekt warszawskiego Zarządu Zieleni, projektantów z Pracowni Architektury Krajobrazu oraz socjologów z Fundacji Na Miejscu. W listopadzie 2018 roku podpisana została umowa na wykonanie koncepcji zagospodarowania skweru. W 2020 roku Zarząd Zieleni m.st Warszawy wystąpił do Rady Warszawy o dodatkowe środki, które pozwoliłyby zrealizować projekt. W tym roku zaczną się prace projektowe, start robót urzędnicy zapowiadają na przełom 2022 i 2023 roku.
Plan zagospodarowania skweru
fot. Pracownia Architektury Krajobrazu / Zarząd Zieleni Miejskiej m.st. Warszawy
Aktualnie trwają zaawansowane prace nad projektem budowlanym i wykonawczym skweru, którego nie wykonują jednak autorzy wstępnej koncepcji. ZZW, który dysponuje prawami autorskimi do projektu, zlecił go na drodze przetargu firmie LS-Project Maciej Sikorski. Urzędnicy zapewniają, że nie wprowadzili znaczących zmian przestrzennych czy funkcjonalnych. Ze względu na konieczność ochrony drzew zmieniono układ i niektóre elementy placu zabaw oraz siłowni. Z uwagi na obowiązujące przepisy część elementów została również odsunięta od istniejących budynków. Z obszaru projektowania został wykluczony teren, na którym — zgodnie z koncepcją — miał znaleźć się psi park. W miejscu tym planowana jest budowa drogi dojazdowej do okolicznych budynków. W związku z niewielkim zakresem zmian nie są planowane dodatkowe konsultacje społeczne zmodyfikowanego, ostatecznego projektu.
odwołania do świetności
Wizualizacja skweru
fot. Pracownia Architektury Krajobrazu / Zarząd Zieleni Miejskiej m.st. Warszaw
Projekt rozwijany był w oparciu o lokalne partnerstwo wielu instytucji — samorządu, instytucji kultury i biznesu — wokół pięciu stref funkcjonalnych: parku, polany, alei, placyków wejściowych i otuliny. Przestrzeń nowego skweru ma być powiązana z miejskim kontekstem zarówno fizycznie — przywrócenie możliwości przejść pieszych w poziomie ulicy, wprowadzenie ścieżki rowerowej, wyraźne zaznaczenie stref wejścia na skwer, jak i poprzez kontekst historyczny — odwołanie programowe i estetyczne do historii miejsca.
przejście wstydu
Przejście przy PDT
fot. Kacper Kępiński
W bezpośrednim sąsiedztwie najważniejszej przestrzeni publicznej Woli zlokalizowany jest duży przystanek tramwajowy. Na poszczególne perony dostać można się jedynie przejściem podziemnym łączącym różne strony skrzyżowania Wolskiej, Młynarskiej i Solidarności. Obecnie infrastruktura jest w opłakanym stanie, a sam tunel bardziej przypomina scenografię filmu gangsterskiego o latach dziewięćdziesiątych niż współczesną przestrzeń publiczną stolicy Polski. Stan sanitarny, wizualny i techniczny przejścia stale się pogarsza. To także efekt wyprowadzki ze zlokalizowanych tu lokali punktów handlowych i usługowych, które, choć nie wyglądały najlepiej — zapewniały minimum kontroli tego, co w przejściu się dzieje, ograniczając w ten sposób dewastację.
tunel zasypie deweloper
Przejście przy PDT
fot. Kacper Kępiński
Właściciele sklepów wypowiedzenia otrzymali na skutek decyzji o zasypaniu przejścia podziemnego i wyznaczenia nowych zebr na powierzchni. Skrzyżowanie będzie przebudowywane w ramach art. 16 ustawy o drogach publicznych, przez dewelopera, który po sąsiedzku prowadzi inwestycję mieszkaniową. Inwestor jeszcze nie wystąpił do ZDM z wnioskiem o zawarcie umowy w tej sprawie, ale urzędnicy spodziewają się tego niedługo, bo już w zeszłym roku opiniowali przygotowany na jego zlecenie projekt organizacji ruchu. Obejmuje on trzy przejścia dla pieszych (przez Młynarską i po zachodniej stronie przez Wolską z wejściem na przystanki tramwajowe) przy każdym z nich będą też przejazdy rowerowe połączone z istniejącą infrastrukturą.
miejsce z historią
Skwer Gwary Warszawskiej to zielony obszar położony pomiędzy ulicami Młynarską, Leszno i aleją Solidarności. W tym właśnie miejscu po wojnie planowano dzielnicowe centrum, którego wznoszenie rozpoczęto od domu handlowego PDT, kina W-Z i baru Wenecja. Nie wszystkie z tych wybitnych budynków doczekały naszych czasów. Kino W-Z projektu Mieczysława Pipreka wyburzono w 2010 roku. Kultowy Bar Wenecja zaprojektowany przez Zbigniewa Ihnatowicza, Jerzego Sołtana i A. Szczepińskiego został gruntownie przebudowany na prywatny szpital i stracił swoje walory architektoniczne. Najmniej, przynajmniej od zewnątrz, zmienił się gmach wolskiego PDT-u. Obiekt autorstwa Michała Przerwy-Tetmajera został jednak gruntownie przebudowany wewnątrz. Usunięto między innymi zdobiące wnętrza malowidła na szkle z połowy lat 50., ich autorami byli wybitni artyści — Marek Włodarski i Tadeusz Błażejowski. Kilka lat później część z paneli odnalazła się przypadkiem w likwidowanym magazynie.
Kino W-Z, PDT Wola, Bar Wenecja
fot. Zbyszko Siemaszko — NAC, Wikimedia Commons
