Po ośmiu latach od ogłoszenia konkursu, w Bielsku-Białej 25 maja br. uroczyście otwarte zostało Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO. Instytucja jest przedłużeniem działalności bielskiego Studia Filmów Rysunkowych, odpowiedzialnego za postacie znane wielu pokoleniom wychowanym w Polsce — to właśnie SFR zapoznało nas z Reksiem, Bolkiem i Lolkiem czy Baltazarem Gąbką. Dzisiaj, dzięki współpracy Studia oraz odpowiedzialnego za projekt biura architektonicznego Nizio Design International, możemy zapoznać się z historią i specyfiką animacji w nowym, efektownym budynku.
krótka opowieść o Studiu Filmów Rysunkowych
Wystawa poświęcona działalności Studia Filmów Rysunkowych pierwotnie prezentowana była na jednym z pięter dziewiętnastowiecznej Willi Rotha. Oprócz neostylowej budowli, na parceli znajdowały się wówczas również dwa niewielkie pawilony, powstałe już w latach 60. i 70. XX wieku — oba przeznaczone na działalność operacyjną studia. Brak przestrzeni i chęć dalszej promocji działalności bielskiej wytwórni animacji stały się przyczynkiem do ogłoszenia przez katowicki oddział SARP konkursu na projekt Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji OKO. Współzawodnictwo w 2017 roku zwyciężyła koncepcja biura projektowego Nizio Design International, która z niewielkimi modyfikacjami doczekała się realizacji i uroczystego otwarcia w maju 2024 roku.
Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO w Bielsku-Białej
fot.: Marcin Czechowicz
architektoniczne wyzwanie
Zadanie, z którym uporały się osoby odpowiedzialne za projekt, było dwojakiej natury — z jednej strony, zakładał on rewitalizację wspomnianej już dziewiętnastowiecznej Willi Rotha, której walory architektoniczne oraz historyczna forma nie mogły zostać przyćmione przez wznoszoną tuż obok budowlę. Z drugiej zaś, pilna potrzeba uzyskania dodatkowej kubatury oraz umiejscowienia w niej nowej instytucji wymagały przeprowadzenia daleko idącej ingerencji architektonicznej w dotychczasowy sposób zakomponowania przestrzeni działki. Poskutkowało to wzniesieniem nowoczesnej, zgeometryzowanej i minimalistycznej bryły Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji OKO, która powiązana została z Willą Rotha przy pomocy szklanego korytarza, zawieszonego na wysokości pierwszego piętra. Trzeba przyznać, że wizualne aspekty zestawienia dwóch obiektów są wyjątkowo udane — pomimo przesłonięcia południowo-wschodniej elewacji Willi Rotha, jej bryła nie została przytłoczona przez znacznie większą, nowopowstałą część kompleksu. Co więcej, odpowiednio dobrane, betonowe pokrycie elewacji oraz elegancka sylwetka Centrum zaowocowały subtelnym dialogiem pomiędzy dwiema budowlami. Ostrożna w wyrazie bryła Centrum Bajki i Animacji nie została jednak pozbawiona własnego charakteru oraz wymiaru symbolicznego — trójkątny rzut przywodzi na myśl promienie wydobywające się z kinowego rzutnika, zaś rytmiczne wcięcia zachodniej strony elewacji zainspirowane zostały perforacjami taśmy filmowej.
Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO w Bielsku-Białej
fot.: Marcin Czechowicz
baśniowa wystawa
Nizio Design International jest biurem znanym z kompleksowego podejścia do projektowanych instytucji — niejednokrotnie odpowiadało ono nie tylko za architektoniczny wymiar siedzib, lecz także za aranżacje znajdujących się w ich wnętrzach ekspozycji. Nie inaczej stało się w przypadku Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji OKO, gdzie zwiedzające je osoby mogą poznać historię Studia Filmów Rysunkowych oraz specyfikę jego działalności. Podobnie jak w przypadku koncepcji architektonicznej, wysoce multimedialna wystawa łączy historię z nowoczesnością — eksponatom „z epoki” towarzyszą elementy interaktywne, w tym gra pozwalająca stworzyć własną animację. Nie da się ukryć, że baśniowy nastrój budowany jest w dużej mierze dzięki efektownej aranżacji ekspozycji, pełnej obiektów i postaci wyjętych z bogatej twórczości Studia Filmów Rysunkowych. Istotnym elementem nowego obiektu, wpisanym w działalność Centrum, jest kino studyjne „Kreska”, zapewniające miejsce dla niemal 120 osób. Oprócz kina, Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO wyposażone zostało w archiwum materiałów cyfrowych, salę konferencyjną i pomieszczenie przeznaczone na cele animacyjne.
Interaktywne Centrum Bajki i Animacji OKO w Bielsku-Białej
fot.: Marcin Czechowicz
bajkowe podwórko
Jeszcze jednym aspektem realizacji jest kameralna przestrzeń, utworzona dzięki „kulisom”, jakie stanowią dla niej bryły Willi Rotha oraz Interaktywnego Centrum Bajki i Animacji OKO. Teren umiejscowiony na tyłach obu budowli ma charakter nasypu, wznoszącego się w stronę przeciwległego krańca działki. Pozwoliło to stworzyć coś w rodzaju „niecki”, zaaranżowanej w formie niewielkiego, prostokątnego placu przylegającego do budynków FSR oraz Centrum OKO. Okalający go nasyp wysiano trawą oraz nasadzono niewielkimi drzewami. Trzeba przyznać, że w porównaniu do bardziej zadrzewionej, różnorodnej oraz mniej zgeometryzowanej koncepcji, którą przedstawiono w konkursie z 2016 roku, ostateczna realizacja placu może budzić pewne wątpliwości. Nadchodzące letnie miesiące pokażą, czy korzystanie z odkrytej, pozbawionej zacienienia przestrzeni okaże się komfortowe dla zwiedzających, czy też plac będzie cierpiał na nadmierne przegrzewanie się. Obecnie wykorzystywany jest on między innymi w charakterze ogródka działającej w Centrum kawiarni, z miejscami — nie inaczej — przysłoniętymi przy pomocy ustawionych tam parasoli. W obliczu reszty walorów realizacji pozostaje mieć nadzieję, że obawy pojawiają się na wyrost, a plac na tyłach Centrum Bajki i Animacji OKO stanie się miejscem tętniącym życiem i sceną, na której przez cały rok rozgrywać się będą liczne wydarzenia i aktywności.
