Ostatnie wybory wpłynęły nie tylko na powolny proces zmiany władzy i tworzenia nowego rządu, ale też na problematykę samorządową. Jeszcze przed wyborami, ruchy miejskie z całej polski połączyły siły, by zaprezentować swoje postulaty.
W ramach cyklu #RaportCzwartkowy przedstawiamy dokumenty, raporty i poradniki dotyczące architektury, miast i samorządu, które z pewnością warto nagłośnić i wypromować. W tym tygodniu przyglądamy się „Miejskiej Agendzie Parlamentarnej 2023”, która jest dokument sporządzonym przez ruchy miejskie z całej Polski. Sygnatariuszami agendy było dwadzieścia stowarzyszeń i ruchów z całej Polski.
Po prezentacji raportu „10/10. 10 wyzwań na 10. Kadencję sejmu z perspektywy Biznesu” opracowanego przez zespół Polityki Insight, który obejmował przede wszystkim tematykę zmian na poziomie centralnym, prezentujemy dokument mówiący o potrzebie w innych aspektach.
Na pierwszy rzut oka, może wydawać się dziwne, że ruchy miejskie zwracają się z rozwiązaniami do poziomu na szczeblu centralnym. Już na samym początku agendy wskazana została jednak konieczność współpracy w wypracowywaniu części narzędzi i rozwiązań między administracją centralną a samorządami.
sygnatariusze MAPu
© Miejska Agenda Parlamentarna
Nad czym pochylają się aktywiści z całej polski? Zgrupowali swoje postulaty w sześciu obszarach.
Agenda dostępna jest na stronie stowarzyszenia Miasto Jest Nasze.
miasta bardziej zielone
Pierwszy obszar dotyczy przede wszystkim zieleni, błękitnej infrastruktury oraz walki z zanieczyszczeniami powietrza. Aktywiści postulują wzmocnienie regulacji wodnych, częstsze kontrole jakości wód oraz podniesienie kompetencji samorządów w zakresie ochrony wód. W kontekście wody pojawia się argument za renaturyzacją.
Konieczne jest również wprowadzenie centralnych standardów dotyczących ochrony zieleni, zwiększenie nadzory dendrologicznego oraz dokładniejsze definicje uszkodzeń i zniszczeń drzew. W postulatach znalazły się pomysły wprowadzenia funduszu walki z betonozą.
Niemniej istotny jest temat poprawy jakości powietrza — zwiększenia budżetu termomodernizacji, zmniejszenia biurokracji w Programie Czyste Powietrze, lepsza kontrola spalania odpadów.
obszar dot. zieleni, wody i powietrzw
© Miejska Agenda Parlamentarna
jak będziemy mieszkać?
Kolejnym obszarem poruszonym przez aktywistów jest mieszkalnictwo i dążenie do jego uregulowania. Wśród postulatów znalazło się ograniczenie systemowe wyprzedaży gruntów i mieszkań komunalnych, wzmocnienie inwestycji publicznych w mieszkalnictwie czy hamowanie spekulacji.
Obok wspierania działań zwiększających podaż przez rząd i samorząd, istotnym problemem było zwrócenie uwagi na regulacji rynku najmu krótkoterminowego, co pozwoliłoby ograniczyć zmniejszanie podaży w miastach turystycznych.
obszar dot. mieszkalnictwa
© Miejska Agenda Parlamentarna
walka o dobrą przestrzeń
Obok zieleni i mieszkalnictwa nieprzypadkowo pojawiają się przestrzenie publiczne. Aktywiści i aktywistki wskazują na konieczność likwidacji barier architektonicznych, poprawie dostępności czy bliskości zielonych terenów miejskich.
Równie istotne było stworzenie warunków dla pieszych, ustawa krajobrazowa dla całego kraju czy ochrona terenów pod miejskich. Pojawił się również argument za obowiązkowymi standardami urbanistycznymi dla gmin.
obszar dot. przestrzeni publicznej
© Miejska Agenda Parlamentarna
mobilność dla każdego
Do rozwiązań z zakresu mobilności, które są niemożliwe do wprowadzenia z poziomu gminy, jest pomysł ogólnopolskiego biletu miesięcznego. Aktywistki i aktywiści postulują też zwiększenie liczby odcinkowych pomiarów prędkości, uznanie nielegalnych wyścigów za działalność przestępczą czy dofinansowanie policji.
Wśród postulatów znalazła się również waloryzacja taryfikatora dotycząca mandatów za parkowanie oraz walka z dzikim parkowaniem. W raporcie znajdziemy zachętę do stworzenia programu wsparcia zakupu rowerów elektrycznych czy wzmacniania kompleksowych badań ruchu. Autorki i autorzy raportu wskazują na konieczność „powrotu do bezpiecznych taksówek”.
obszar dot. mobilności
© Miejska Agenda Parlamentarna
nowa rola samorządu
Agenda zawiera również postulaty dotyczące partycypacji społecznej. Znajdziemy tu między innymi postulat ujednolicenia zasad wnoszenia obywatelskich inicjatyw uchwałodawczych, rzetelne konsultacje społeczne czy tworzenie zdrowych mechanizmów przeciwdziałania korupcji medialnej.
Z perspektywy samorządu istotne było też zwrócenie uwagi na postulat 100% finansowania na zadania powierzania gminom. Autorki i autorzy zwracają uwagę na stworzenie warunków do łatwiejszego wprowadzania ustaw metropolitarnych. W dokumencie zasugerowano też ograniczenie dla radnych, przez wprowadzenie zakazu zatrudniania radnych w urzędach i wprowadzenie dwu kadencyjności w radach miejskich.
obszar dot. samorządu
© Miejska Agenda Parlamentarna
last but not least — hałas
Hałas nie jest popularnym tematem w polskiej polityce, być może właśnie dlatego znalazł swoje miejsce jako osobny obszar w agendzie. Aktywistki i aktywiści chcą wprowadzić wielopoziomową akcję edukacyjną na temat zanieczyszczeń hałasem. Wzorem innych krajów europejskich stworzenie sieci fotoradarów dźwiękowych, a także wzmacnianie rozwiązań technicznych sprzyjających spokojnej jeździe.
obszar dot. hałasu
© Miejska Agenda Parlamentarna
nowy kierunek
Stojąca przed wieloma wyzwaniami władza rządowa zawsze miała mocne wsparcie w samorządach, które czuły się pokrzywdzone przez procesy centralizacje. Wiele rozwiązań i narzędzi wymienionych w agendzie to rozwiązania możliwe do wprowadzenia ad hoc, inne zaś wymagają wielu lat wytężonej pracy.
Pytanie, czy zostaną wykorzystane pozostaje otwarte.
Agenda dostępna jest na stronie stowarzyszenia Miasto Jest Nasze.
