Czy „betonoza” się skończyła? Zadając to pytanie, należy zwrócić uwagę nie tyle na realizacje przestrzeni publicznych w Polsce, ile na dyskurs i używanie tego określenia. Co przyszło po latach internetowej krucjaty przeciw betonowym placom?
Problematyka „betonozy”, a także miejsca zieleni w centrach miast rezonuje od kilku lat, szczególnie gdy to określenie podłapały media głównego nurtu. Rozgrzane „patelnie”, jak nazywano place z niewielką ilością powierzchni biologicznie czynnej, były piętnowane, a większość włodarzy stawała na rzęsach, broniąc się przed przedstawianiem jakichkolwiek nowych projektów przestrzeni miejskiej.
Co przyniósł ten dyskurs? Na to pytanie starał się odpowiedzieć zespół ekspertów z Obserwatorium Polityki Miejskiej Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.
W ramach cyklu #RaportCzwartkowy przedstawiamy dokumenty, raporty i poradniki dotyczące architektury, miast i samorządu, które z pewnością warto nagłośnić i wypromować. W tym tygodniu przyglądamy się raportowi „Zieleń w centrach polskich miast. Stan, funkcje i wyzwania” wydanemu przez Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR. Redaktorami raportu są Agata Warchalska-Troll i Paweł Pistelok.
Cały raport dostępny jest na stronie OPM IRMiR.
raport „Zieleń w centrach polskich miast. Stan, funkcje i wyzwania” wydany przez Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR
© OPM IRMiR
problem dyskursu
Autorzy raportu rozpoczęli od kwestii miejsca „betonozy” i dyskusji na temat zieleni w miastach w politykach miast, jak na poziomie centralnym wskazując na ograniczony i za mało zniuansowany poziom sporu. Koncentrując się na miejskich placach bardzo często decydenci i działacze na rzecz zieleni pomijali wątek tworzenia się „miejskich wysp ciepła” w wielu innych częściach miasta. Skupienie się na placach doprowadziło do obserwowania głównie negatywnych informacji i pominięcia rozwiązywania prawdziwych problemów miast.
Wśród rozwiązań autorzy raportu proponują, by częściej skupiać się nie tylko na częściowo wadliwej ocenie betonoz, ale promowaniu dobrych praktyk w kontekście błękitno-zielonej infrastruktury. Dyskurs powinien równoważyć pewne aspekty, uwzględniając również pozytywne rozwiązania, które potrzebują odpowiedniego upowszechnienia.
badanie dotyczące zazieleniania opracowane przez IRMiR
© OPM IRMiR
problem wiedzy
Ograniczona dyskusja doprowadza również do braku odpowiedniej wiedzy na temat miejskiej zieleni. Ten brak wiedzy najbardziej uderza w mniejsze miejscowości, dla których stworzenie odpowiedniego zaplecza jest trudniejsze, niż dla metropolii i dużych miast, które mogą pozwolić sobie na tworzenie zarządów zieleni czy funkcji miejskich ogrodników.
Ten brak wiedzy należy przełamywać nie tylko na poziomie samorządowym, ale przede wszystkim lokalnym. Autorzy raportu sugerują konieczność utworzenia ogólnokrajowego centrum wiedzy i doradztwa w zakresie kształtowania błękitno zielonej infrastruktury. Elementarny brak wiedzy powinien być zwalczany przez odpowiedni do niej dostęp, którego dziś brakuje. Wśród rekomendacji jest też potrzeba stworzenia specjalnych standardów w formie dokumentu, który będzie można stosować i wdrażać.
przykład badania kondycji roślinności
© OPM IRMiR
problem do rozwiązania
Raport opublikowany przez IRMiR pozwala nie tylko na przegląd ogólnych zagadnień kwestii zieleni, ale zawiera również case study z kilkunastu miejsc w Polsce, które pokazują, jak zniuansowany jest to problem. Podstawowym i najciekawszym wnioskiem pozostaje potrzeba dalszego propagowania dobrych rozwiązań i wprowadzania do dyskusji czegoś więcej niż pojęcie „betonozy”.
Cały raport dostępny jest na stronie OPM IRMiR.
