Gra o najwyższe noty w nowym świetle

16 kwietnia '25

Centrum wspinaczkowe, Plezalni center Slovenska Bistrica, Słowenia, rozwiązania oświetleniowe: TRILUX

...

Ścianka wspinaczkowa, boisko do hokeja czy hala sportowa – w zależności od dyscypliny oświetlenie w obiektach sportowych spełnia różnorodne funkcje – począwszy od zapewnienia komfortu zarówno zawodnikom, jak i widzom, przez uwzględnienie możliwości transmisji telewizyjnych, aż po minimalizację kosztów eksploatacji oraz zużycia energii w całym cyklu życia obiektu. Na przykładzie realizacji projektów oświetleniowych i modernizacyjnych TRILUX w Europie Środkowo-Wschodniej pokazujemy, jak dostosować rozwiązania oświetleniowe do wymagań obiektu i jego użytkowników.

Dobór rozwiązań oświetleniowych w obiektach sportowych w dużej mierze zależy od typu i klasy samego obiektu. Kluczowe znaczenie mają tu takie parametry jak poziom natężenia oświetlenia – zarówno w płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej – jego równomierność, poziom olśnienia oraz temperatura barwowa światła. Jak przełożyć te wymagania na praktykę? To właśnie te wskaźniki stanowią podstawę do projektowania oświetlenia, które nie tylko spełnia normy, ale przede wszystkim zapewnia komfort zawodnikom i widzom, a także umożliwia profesjonalną rejestrację wydarzeń sportowych.

17 metrów nad ziemią

Przenosimy się do Słowenii i największego centrum wspinaczkowego w tym regionie. Ponad 3 tys. m² różnorodnych ścianek wspinaczkowych, o wysokości do nawet 17 metrów – w tej przestrzeni światło miało za zadanie wspierać komfort i bezpieczeństwo zarówno sportowców biorących udział w zawodach, jak i amatorów hobbystycznie korzystających z uroków wspinaczki.

Kluczowym elementem okazała się eliminacja cieni rzucanych przez osobę wspinającą się, co osiągnięto dzięki optymalizacji rozmieszczenia opraw oświetleniowych. Oświetlenie kierowane na ścianki wspinaczkowe z różnych stron i pod różnymi kątami sprawiło, że cienie uległy rozproszeniu, a światło stało się równomierne. W praktyce przekłada się to na lepszą widoczność detali, takich jak chwyty wspinaczkowe, co znacząco wpływa na komfort i bezpieczeństwo wspinających się. Jednocześnie odpowiednie nachylenie i lokalizacja opraw Mirona Fit pozwoliło zminimalizować ryzyko olśnienia, co również jest ważne w tej dyscyplinie sportu.

Centrum wspinaczkowe, Plezalni center Slovenska Bistrica, Słowenia, rozwiązania oświetleniowe: TRILUX

Wyzwaniem okazała się zwłaszcza najwyższa ścianka wspinaczkowa, wykorzystywana podczas zawodów – tu zastosowano pionowe oświetlenie o natężeniu 800 lx. W mniejszych przestrzeniach, z których korzystają i dorośli, i dzieci, wprowadzono szeroki układ optyczny do przestrzeni otwartych.

Centrum wspinaczkowe, Plezalni center Slovenska Bistrica, Słowenia, rozwiązania oświetleniowe: TRILUX

W projekcie nie zabrakło elementów nowych technologii. Już podczas jego przygotowywania wykorzystano modele 3D w ramach metodyki przyszłości – BIM (Building Information Modeling), zawierające szczegółowe elementy całego obiektu i pozwalające z dużą precyzją planować oświetlenie. Technologiczną wisienką na torcie okazała się instalacja systemu sterowania oświetleniem LiveLink, umożliwiającego zmianę oświetlenia w zależności od potrzeb, np. treningu lub zawodów – wyjaśnia Pavel Bouček, Head of Lighting design IKAM CEE.

Centrum wspinaczkowe, Plezalni center Slovenska Bistrica, Słowenia, rozwiązania oświetleniowe: TRILUX

System zarządzania oświetleniem LiveLink od TRILUX

Lodowy krążek w wielu ujęciach

Z wysokich ścian wspinaczkowych przenosimy się na lodową taflę słowackiej Tipos Bet Arény – nowoczesnej hali, w której trenuje i rozgrywa mecze drużyna HK Spišská Nová Ves, od 15 lat występująca w najwyższej klasie rozgrywkowej – słowackiej Extralidze. Obiekt może pomieścić 4300 widzów, a jego infrastruktura jest przystosowana do transmisji telewizyjnych. To właśnie wymagania związane z jakością obrazu – obok komfortu zawodników i kibiców – zdeterminowały wybór rozwiązań oświetleniowych. W hali zastosowano dynamiczne oświetlenie o natężeniu 1000 lx i 1500 lx, które pozwala tworzyć elastyczne sceny świetlne – dostosowane zarówno do codziennych treningów, jak i wejść „na żywo” oraz profesjonalnych transmisji meczowych. Całością zarządza inteligentny system LiveLink Premium, który umożliwia zaawansowaną kontrolę opraw i automatyzację ustawień w zależności od scenariusza wydarzenia.

W sportach kontaktowych, takich jak hokej, komfort wizualny zawodników ma kluczowe znaczenie. Dlatego przy projektowaniu oświetlenia postawiono na oprawy Mirona Fit w różnych wariantach, które pozwoliły uzyskać niski wskaźnik olśnienia (UGR), gwarantując światło nieoślepiające i przyjazne dla oczu. Dodatkowo, dzięki klasie szczelności IP65, oprawy te doskonale sprawdzają się w wymagających warunkach panujących na lodowisku – są odporne na wilgoć i wahania temperatury.

Hala hokeja, Tipos Bet Aréna, Słowacja, rozwiązania oświetleniowe: TRILUX

Siatkówka w parze z ekonomicznym LED-em

I wreszcie realizacja w Polsce – wielofunkcyjna Hala Widowiskowo-Sportowa Suche Stawy w Krakowie, służąca zawodnikom klubu Hutnik Kraków. Obiekt jest wykorzystywany do różnych dyscyplin sportowych, chociaż podczas modernizacji oświetlenia wzięto pod uwagę szczególnie spełnienie norm dla najwyższej klasy rozgrywkowej siatkówki oraz równomierne oświetlenie całej powierzchni pola gry – niezbędne do osiągnięcia optymalnych warunków treningowych i meczowych.

Hala w Krakowie, rozwiązania oświetleniowe: TRILUX

Jaka zmiana się dokonała? Wcześniejsze źródła światła – lampy wyładowcze – charakteryzowały się długim czasem studzenia i przez to ograniczały dostosowanie oświetlenia do różnych warunków i wymagań użytkowników. Dodatkowymi przyczynami dyskomfortu były niewłaściwe natężenie oświetlenia, jego temperatura barwowa i ustawienie opraw. Zmiana na źródła LED i sekcyjne rozmieszczenie opraw umożliwiły bardziej efektywne i ekonomiczne używanie hali oraz szybkie reagowanie na zróżnicowane wymagania oświetleniowe.

W projekcie modernizowanej Hali Widowiskowo-Sportowej Suche Stawy oprawy Mirona Fit SPO zostały podzielone na obwody, co dało możliwość wywoływania niezależnych scen świetlnych. W efekcie zużycie energii zostało zmniejszone z 79,200 W do 19,684 W, co oznacza redukcję o 75%. Dzięki modernizacji oświetlenia udało się nie tylko zapewnić komfort zawodnikom i widzom, ale i wygenerować oszczędności pozwalające na zwrot z inwestycji po 13 miesiącach – mówi Arkadiusz Wiosna, Sales Manager w TRILUX.