Jakie polskie miasto jest „najzdrowsze”? Indeks Zdrowych Miast 2023

Wiktor Bochenek

24 listopada '23

znamy wyniki kolejnej edycji „Indeksu Zdrowych Miast”

fot. Wiktor Bochenek

...

Koncepcja „zdrowego miasta” jest coraz popularniejszą ideą wspierającą wprowadzanie bardziej odpowiedzialnych rozwiązań. Co tak naprawdę oznacza określenie zdrowie publiczne? Jak miasto może być zdrowe i jakie elementy się na to składają? Dowiadujemy się tego dzięki kolejnemu raportowi „Indeks Zdrowych Miast”.

czym jest zdrowe miasto?

Koncepcja zdrowego miasta bazuje przede wszystkim na tworzeniu warunków i infrastruktury sprzyjających utrzymywaniu dobrego samopoczucia mieszkańców. Przekłada się to nie tylko na tradycyjnie pojmowane usługi zdrowotne, czyli szpitale i przychodnie, ale również na lokalną demografię, dostęp do usług publicznych, stopień edukacji, warunki środowiskowe, mieszkalne i przestrzenne.

Raport dostępny jest na stronie Luxmed.

druga odsłona raportu Indeks Zdrowych Miast

To właśnie na podstawie tych elementów ekspertki i eksperci stworzyli drugą odsłonę Indeksu Zdrowych Miast 2023. Dokument powstał przy współpracy Grupy Luxmed, Fundacji GAP, SGH i Healthy Cities.

Wzajemne powiązania zdrowia i dobrobytu ekonomicznego podkreślają konieczność priorytetowego traktowania dobrostanu publicznego dla zrównoważonego rozwoju miejskiego — wskazał jeden z koordynatorów projektu, prof. Jerzy Hausner.

To już druga odsłona Indeksu — dlatego warto zwrócić uwagę na metodologię. W tegorocznym Indeksie zastosowane te same wagi, o tej samej wartości, co pozwala na zachowanie jego porównawczego charakteru względem pierwszej edycji. Zmieniła się jednak punktacja. Wartości końcowe są średnią ważoną ocen indeksów cząstkowych w poszczególnych kategoriach. W poprzedniej edycji Warszawa uzyskała 100 punktów, w nowej punktacji taki wynik jest prawie niemożliwy, bo oznaczałby, że miasto osiągnęło stan idealny.

Badanie dotyczyło 66 miast na prawach powiatu. Które z nich okazały się najzdrowsze? Które były prymusami w poszczególnych kategoriach?

obszary nie zostały zmienione względem pierwszej edycji indeksu

najzdrowiej w …?

Ponownie, jak w poprzedniej edycji, pierwsze miejsce zajęła Warszawa, uzyskując wynik 69,3 punktów na możliwych 100. Drugie miejsce przypadło Bielsku-Białej, a trzecie Sopotowi. Opole, które w pierwszej edycji zajęło drugie miejsce, spadło na osiemnastą pozycję. Podobny spadek zaliczył Chorzów, który z trzeciego miejsca spadł na dwudzieste pierwsze. Warto zwrócić uwagę na oceny cząstkowe.

ranking składał się z 66 miast

W kategorii Zdrowie brano pod uwagę przede wszystkim dwie zmienne — ilość programów polityki zdrowotnej oraz średnie koszty realizacji programów i zadań zdrowotnych. To największa waga ze wszystkich obszarów. Pierwsze miejsce otrzymała, podobnie jak w głównym indeksie, Warszawa. Zaraz za nią znalazły się Bielsko-Biała i Poznań.

kategoria Zdrowie

Kolejna kategoria, Ludność i pokolenia, brała pod uwagę czynniki demograficzne, takie jak medianę wieku czy saldo migracji, ale również wskaźniki związane bezpośrednio ze zdrowiem. Do nich należała analiza skutków chorób cywilizacyjnych, zgonów noworodków czy zgonów osób w wieku 65 lat. W tym zestawieniu najlepiej wypadł Rzeszów, zaraz po stolicy Podkarpacia znalazły się Żory i Suwałki.

kategoria Ludność i pokolenia

Rzeszów jest również liderem w kategorii Usługi komunalne i społeczne, w ramach której badano przede wszystkim jakość usług znajdujących się w sferze działań samorządów. To między innymi kwestie wodno-kanalizacyjne, ciepłownictwo, odpady, dostęp do sportu i kultury czy bezpieczeństwo publiczne. Drugie miejsce zajęło Leszno, a trzecie Przemyśl.

kategoria Usługi komunalne i społeczne

W kategorii Edukacja skupiono się na dostępie do oświaty, uwzględniając dostęp do edukacji przedszkolnej czy wyniki egzaminów. Pierwsze miejsce przypadło Krakowowi, drugie Warszawie, a trzecie Sopotowi.

kategoria Edukacja

Istotna była również kategoria Mieszkalnictwo uwzględniająca zasób mieszkaniowy, standard budynków czy dostęp do lokali socjalnych. Pierwsze miejsce zajął Sopot, zaraz za nim znalazły się Gliwice i Wrocław.

kategoria Mieszkalnictwo

W Indeksie pojawiła się również kategoria Środowisko, w której uwzględniono obieg wodny, zanieczyszczenie powietrza, selektywne zbiory opadów czy ilość oczyszczonych ścieków. W tej kategorii (podobnie jak w Mieszkalnictwie) pierwsze miejsce zajął Sopot. Drugie miejsce uzyskał Olsztyn, a trzecie Poznań.

kategoria Środowisko

Kolejną kategorią była Infrastruktura, w ramach której porównywano dostęp do komunikacji publicznej, bezpieczeństwo na drogach oraz przystępność cenową biletów. W tej kategorii wygrało Krosno. Zaraz za nim uplasowały się Ostrołęka i Chełm.

kategoria Infrastruktura

Ostatnią kategorią była Przestrzeń. Skupiła ona nie tylko błękitno-niebieską infrastrukturę, ścieżki rowerowe i ich jakość, ale również kwestie bezpieczeństwa. Pierwsze miejsce zajął Chorzów, zaraz za nimi pojawiły się Bielsko-Biała i Świnoujście.

kategoria Przestrzeń

tylko się dowie, kto cię stracił?

Indeks Zdrowych Miast to istotne źródło informacji o kierunku rozwoju i regresu wielu aspektów polityk publicznych. Niewielkie zmiany w sposobie punktacji podtrzymały porównawczy charakter dokumentu. Nie da się być liderem w każdej kategorii, choć każdy z poszczególnych obszarów można, a nawet należy poprawiać, choćby minimalnie.

Zdrowie publiczne i podejście do niego zmienia się diametralnie — rozumiemy wpływ dobrze zaprojektowanej przestrzeni, lepiej zorganizowanej infrastruktury czy wartości edukacji. Indeks ze swoim częściowo rywalizacyjnym charakterem może być drogowskazem do „zdrowych miast”, o ile zachowana zostanie jego systematyczność.

Raport dostępny jest na stronie Luxmed.