Cechę, jaką jest innowacyjność, rzadko definiujemy przez pryzmat miast, a przypisujemy ją szerszym podmiotom, jak państwa i kontynenty. Jak wskazują eksperci i ekspertki, innowacyjność i kreatywność powinny być brane pod uwagę również przy rozwoju miast.
wyczuć potencjał innowacyjności
Gdzie w Polsce koncentrują się ośrodki innowacyjności? Czy kreatywność jest domeną wyłącznie dużych ośrodków i metropolii? Wreszcie, jakie kierunki mogą przyjąć polskie miasta, by podnosić stopień swojej innowacyjności, która jest immanentną cechą nowoczesnej gospodarki?
W ramach cyklu #RaportCzwartkowy przedstawiamy dokumenty, raporty i poradniki dotyczące architektury, miast i samorządu, które z pewnością warto nagłośnić i wypromować. W tym tygodniu przyglądamy się raportowi „Innowacyjność i kreatywność ośrodków miejskich” wydanemu przez Obserwatorium Polityki Miejskiej i Regionalnej IRMiR. Autorami i autorkami raportu są Agnieszka Sobala-Gwosdz, Piotr Czakon, Krzysztof Gwosdz, Katarzyna Hetmańczyk i Karolina Piech.
Raport dostępny na stronie OPMR IRMIR.
autorami i autorkami raportu są Agnieszka Sobala-Gwosdz, Piotr Czakon, Krzysztof Gwosdz, Katarzyna Hetmańczyk i Karolina Piech
© OPMR
czynniki „innowacyjnotwórcze”
W jaki sposób zostało przeprowadzone badanie? Uwzględniło ono szereg aspektów, które wpływają na ocenę innowacji — to między innymi ocena potencjału edukacyjnego, akademickiego oraz naukowego. Analiza autorów i autorek uwzględniła np. obecność instytucji naukowych, a także ofertę studiów czy wyniki testów w szkołach.
Obok czynników edukacyjnych pod uwagę zostały wzięte kwestie infrastruktury dla innowacji, aktywności patentowej, udziału małych i średnich przedsiębiorstw, a także pozyskiwania środków na inwestycje. Interesującym czynnikiem było wskazanie na kapitał ludzki, będący podstawą innowacji.
Jak powstaje wysoki potencjał innowacyjności w ośrodkach miejskich? Twórcy i twórczynie wskazują na trzy elementy — koncentracje przedsiębiorstw średniej i wysokiej techniki, zasoby kapitału ludzkiego i istnienie instytucji generujących i wspierających innowacje.
wśród poruszanych elementów w aneksie metodycznym przywołane zostały również kwestie pozyskiwania środków na badania
© OPMR
bez zmian na podium
Co wynika z raportu? Nie zmienia się sytuacja na podium, jeśli chodzi o ośrodki generujące największy potencjał rozwoju innowacyjności. Tutaj królują metropolie takie jak Kraków, Warszawa czy Wrocław. To one mają największe możliwości generowania pozytywnych innowacji w mieście i gospodarce.
O ile miejsce metropolii na podium ośrodków innowacyjnych nie jest czymś niespodziewanym, tak interesujący może być fakt istnienia „technopolii” — miast na poziomie około 200 tysięcy mieszkańców, które odznaczają się wysokim poziomem innowacji i potencjału innowacyjności. Do takich ośrodków należą między innymi: Rzeszów, Bielsko-Biała, czy Gdynia. Część z nich to ośrodki wojewódzkie, którym udało się przekuć pewne antyrozwojowe trendy.
Do interesujących wyjątków należą dwa bardzo małe ośrodki miejskie, odznaczające się niewielką populacją i wysoką innowacyjnością — Mielec i Puławy. Wysoka innowacyjność w tych przypadkach związana jest z aktywnymi organizacjami działającymi w terenie.
miejscami skupiającymi największy rozwój innowacyjności pozostają metropolie
© OPMR
największy problem — miasta średnie
Gdzie leży problem w rozwoju byłych miast wojewódzkich? Przede wszystkim w unikaniu konkurowania czy naśladowaniu większych ośrodków. Kierunek dla nich powinien być absolutnie inny, choć wciąż wymagający nowych otwarć i debat. Spadek wartości i istnienia tych ośrodków, to największe wyzwanie w trwającym modelu polaryzacyjno-dyfuzyjnym.
poszukiwanie pomysłu na kilkadziesiąt polskich miast, które nie są pełnowartościowymi metropoliami, a których nie wolno sprowadzać do roli nieszczęśliwie przerośniętych ośrodków powiatowych, będzie jednym z najciekawszych procesów następnych dwóch, trzech dekad — wskazywał profesor Rafał Matyja w książce „Miejski Grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością”.
Pytanie o kierunek obejmujący bardziej zróżnicowane możliwości rozwoju jest pytaniem otwartym. Raport trafnie pokazuje kierunki, które należy wzmocnić, by przełamać obecny, niesatysfakcjonujący z perspektywy miast innych niż metropolie model rozwoju.
Raport dostępny na stronie OPMR IRMIR.
