W architekturze naturą inspirować się można na rozmaite sposoby — między innymi poprzez dążenie do organicznych kształtów, wykorzystanie materiałów naturalnego pochodzenia, czerpanie z otaczającego krajobrazu czy poprzez bionikę, czyli naśladowanie budowy i działania organizmów. Po trochu z każdego z tych elementów zawiera w sobie pawilon „Caterpillar” (gąsienica), inicjatywa Jerzego Łątki, architekta i badacza zajmującego się możliwościami wykorzystania papieru w projektowaniu.
pawilony Caterpillar w Parku du Cinquantenaire w Brukseli podczas międzynarodowego Festiwalu Nowego Europejskiego Bauhausu
fot.: Jerzy Łątka
dom z papieru
Jerzy Łątka swoje doświadczenie zdobywał u boku mistrza „domów z papieru” — Shigeru Bana, japońskiego architekta, laureata Nagrody Pritzkera, który znany jest z wykorzystania w swoich realizacjach papieru jako materiału konstrukcyjnego. Jego „Paper Partition System”, system przesłon z tekturowych tulei dających odrobinę prywatności w przestrzeniach zapewniających tymczasowe schronienie osobom uchodźczym lub potrzebującym sprawdził się między innymi w punkcie recepcyjnym w Chełmie po rozpoczęciu inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku.
Czytaj więcej: Architektura schronienia w Chełmie. Pawilony autorstwa Shigeru Bana powstały w Tesco
larwy, osy i makaron
Jak się okazuje, właściwości mechaniczne papieru porównać można do tych, jakie ma wystudzona porcja ugotowanego spaghetti! I choć wciąż rzadko wykorzystuje się go w przemyśle budowlanym, jak udowadnia Łątka, wytwarzany z drewna papier nadaje się do zastosowania zarówno w tymczasowych, jak i permanentnych konstrukcjach.
Czas na kolejną ciekawostkę: pierwszymi producentami papieru były... osy! Ich gniazda budowane są z delikatnego papieru wytwarzanego z przeżutego i zmieszanego ze śliną drewna. Inspirowany strukturą gniazd os Jerzy Łątka tworzy unikalne konstrukcje, testując przy tym możliwości tego dostępnego, taniego i ekologicznego materiału.
konstrukcję pawilonu tworzą 24 łuki z klejonego drewna
fot.: Jerzy Łątka
Dwa z nich — pawilony Caterpillar — stanęły w kwietniu w Parku du Cinquantenaire w Brukseli podczas międzynarodowego Festiwalu Nowego Europejskiego Bauhausu. Zespół Jerzego Łątki został zaproszony na to wydarzenie jako jeden z trzech przedstawicieli pionierskich rozwiązań w projektowaniu, aby zaprezentować swoją wizję zrównoważonej i integracyjnej przyszłości.
gąsienicowy pawilon
Konstrukcję gąsienicowego pawilonu tworzą 24 łuki z klejonego drewna (o promieniach od 235 do 265 centymetrów) wypełnione 330 papierowymi tulejami (o średnicy 27,5 i długości 60 centymetrów). Tuleje wykonano z pochodzącego z recyklingu papieru, który zaimpregnowano przy użyciu naturalnych produktów, takich jak pokost lniany i wosk.
rysunki projektu
© Jerzy Łątka
budowa pawilonu „Caterpillar”
fot.: Jerzy Łątka
Rytmiczny układ konstrukcji tworzy wyobloną, organiczną formę przypominającą miękkie ciało larwy. Dodatkowo tuleje stały się nośnikiem wystawy poświęconej Nowemu Europejskiemu Bauhausowi — oświetlone diodami LED w pełnym spektrum kolorów RGB, niczym inny owad, robaczek świętojański, wzbogacały otoczenie łagodnym światłem.
tuleje stały się nośnikiem wystawy poświęconej Nowemu Europejskiemu Bauhausowi
fot.: Marcin Zieliński | Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości Jerzego Łątki
podświetlone pawilony Caterpillar w Parku du Cinquantenaire w Brukseli podczas międzynarodowego Festiwalu Nowego Europejskiego Bauhausu
fot.: Jerzy Łątka
Po zakończeniu festiwalu pawilony przeniesiono na kampus Politechniki Wrocławskiej.
pawilon „Caterpillar” na kampusie Politechniki Wrocławskiej
fot.: Marcin Zieliński | Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości Jerzego Łątki
Autorami projektu są: dr Jerzy Łątka, Artur Jörgen, Daria Pawłosik, Monika Tomaszewska, Nina Miłosławska, Adam Sterniuk, Michał Chodzikiewicz, Przemysław Ryś.
Pawilon wykonali: Jerzy Łątka, Artur Jörgen, Daria Pawłosik, Monika Tomaszewska, Nina Miłosławska, Adam Sterniuk, Michał Chodzikiewicz, Przemysław Ryś, Kinga Wasilewska, Robert Czajka, Radosław Majewski, Paulina Sołowiej, Dominik Gromek, Małgorzata Lewoniuk, Paulina Rajzer, Emilia Rogowiec, Patrycja Burda, Adam Kusznierz, Mateusz Boruta, Sara Korżyńska, Monika Tomaszewska, Filip Herzyk, Tomasz Bednarz, Adam Banasiak, Agnieszka Sterniuk, Nikola Latkowska, Mikołaj Ciekański, Zuzanna Wojciech, Maria Rutecka, Izabela Łącz, Katarzyna Popiel i Szymon Caruk.
