Architektura jest sztuką nie tylko dla ludzi, choć zwykle to nasze potrzeby stawiamy na pierwszym miejscu. Często jednak nasze oddziaływanie na bezpośrednie otoczenie kończy się tragicznie dla ptaków. Jak dostosować nasze budynki tak, by im nie szkodzić?
W ramach cyklu #RaportCzwartkowy przedstawiamy dokumenty, raporty i poradniki dotyczące architektury, miast i samorządu, które z pewnością warto nagłośnić i wypromować. W tym tygodniu przyglądamy się poradnikowi „Ochrona ptaków przed kolizjami ze szklanymi budynkami. Praktyczne i skuteczne rozwiązania” opracowanemu przez Aleksandrę Szurlej-Kielańską, Lucynę Pilacką i Dariusza Góreckiego. Poradnik wydało Stowarzyszenie Wspierania Inwestycji Przyjaznych PTA w partnerstwie PLGBC.
Do naturalnych zagrożeń dla ptaków doszły jeszcze te, które spowodowaliśmy naszą działalnością. Do śmiertelności ptaków nie przyczyniają się dziś już tylko „zabójcze wiatraki” czy „mordercze koty” — to również zagrożenia wynikające z niewłaściwie zaprojektowanej architektury nieuwzględniającej potrzeb tych wyjątkowych zwierząt.
Architektura szkodzi ptakom wielokryterialnie. Po pierwsze projektowane budynki nie są sprawdzane pod kątem aerodynamiki czy odbicia światła. Po drugie, materiały — duże tafle szklane projektowane są bez głębszej refleksji — mówił w wywiadzie dla naszego portalu Paweł Wołejsza, jeden z konsultantów merytorycznych raportu.
Cały poradnik dostępny jest online — zobacz tutaj.
okładka „Ochrona ptaków przed kolizjami ze szklanymi budynkami. Praktyczne i skuteczne rozwiązania”
© Stowarzyszenie Wspierania Inwestycji Przyjaznych PTA
problemy architektury i urbanistyki
Jakie zagrożenia dla ptaków niesie zabudowa? Problemem jest przede wszystkim tworzenie efektu lustra — materiały o wysokim współczynniku odbicia powodują złudzenie realności dla ptaków. Do tego dochodzi też efekt przezroczystości — niebezpieczne są przeszklenia przebiegające przez budynek osiowo. Dużym zagrożeniem dla ptaków jest także światło — nieodpowiednie ustawienie źródła światła czy nadmierna jego emisja. Nie można pominąć rónież zjawiska hot spots, niezwykle problematycznego w korytarzach migracji ptaków.
Te problemy, mogą być rozwiązane przez architektów i urbanistów już w momencie projektowania. Potrzeba tylko odpowiedniej dawki wiedzy i dobrej woli.
Można temu zaradzić w dość prosty sposób, podstawowymi decyzjami projektowymi. Sama regulacja pełnej do szklanej płaszczyzny ma znaczenie — tworzy ona złudzenie bariery wizualnej widocznej dla ptaków — wskazuje Paweł Wołejsza.
w taki sposób widzą ptaki?
© Stowarzyszenie Wspierania Inwestycji Przyjaznych PTA
w poszukiwaniu lepszej ptasiej przyszłości
Jakie rozwiązania proponują autorzy poradnika? Zanim wymienię kilka z nich, wspomnę o jednym istotnym fakcie — polskie drogi i autostrady zabudowane barierami akustycznymi upiększane były przez lata wizerunkami ptaków, które nie działają. Słynne latające na barierach ptaszyska nie odstraszają prawdziwych ptaków, jedynie rozpraszają wzrok użytkowników ruchu.
korytarze migracji ptaków i miejsca możliwych kolizji z zabudową
© Stowarzyszenie Wspierania Inwestycji Przyjaznych PTA
Skupmy się na rozwiązaniach. Stosowanie widocznych dla ptaków folii okiennych i markerów graficznych, wykluczenie z projektu przeszkleń osiowych i narożnych, wykorzystanie wysoko refleksyjnego szkła dobrze oddziałują na dobrostan ptactwa. Do tego dochodzi odpowiednie dostosowanie światła miejskiego i zadbanie o bioróżnorodność.
Poradnik „Ochrona ptaków przed kolizjami ze szklanymi budynkami praktyczne i skuteczne rozwiązania” przywołuje ponadto kilkadziesiąt przykładów rozmaitych rozwiązań. To publikacja, która powinna być brana pod uwagę przy zaleceniach konkursowych, jak i realizacjach inwestorskich.
w Polsce dane dotyczące śmiertelności ptaków są niepełne
© Stowarzyszenie Wspierania Inwestycji Przyjaznych PTA
Cały poradnik dostępny online jest — zobacz tutaj.
