W wizji potransformacyjnej Polski „okrągły stół” zdaje się jedynie odległym wspomnieniem. Są jednak tematy, które nadal warto poruszać właśnie w takiej formule, wspólnie poszukując rozwiązań i porozumień. Jednym z nich jest woda — Wodny Okrągły Stół jest dziś potrzebny tak jak ten historyczny ponad trzydzieści lat temu.
22 marca 2023 roku w budynku Kina Nowe Horyzonty we Wrocławiu już po raz trzeci odbyła się organizowana przez Fundację GAP, Kongres Miasto-Woda-Jakość życia, Open Eyes Economy Summit i Miasto Wrocław konferencja „Wodny Okrągły Stół”. Tematem przewodnim, niezwykle aktualnym w obliczu zeszłorocznych wyzwań związanych z zanieczyszczeniem Odry, było „Zarządzanie wodą w sytuacjach kryzysowych”. Wydarzenie odbyło się pod patronatem A&B.
co stało się na Odrze?
Pierwszą sesję: „Katastrofa ekologiczna na Odrze — diagnoza problemów i potrzeb w ich kontekście” prowadzili profesora Anna Januchta-Szostak i profesor Zbigniew Kundzewicz.
Co tak naprawdę stało się na Odrze? Ubiegłoroczna katastrofa to zbiór wieloletnich zaniedbań jak nielegalne i „legalne” zrzucanie ścieków, a także czynników zależnych od temperatur i regulacji rzeki. Od czasu pierwszych informacji o śniętych rybach w mediach opublikowano już cztery raporty, które pokazują skalę zniszczeń i otwierają pole do opracowywania rozwiązań.
Prelegenci rozmawiali przede wszystkim o potrzebie usystematyzowania regulacji i uniknięcia rozmycia obowiązków przez różne podmioty. Dostrzeżono większą niż do tej pory rolę NGO-sów, zwrócono też uwagę, że przywrócenie życia w Odrze to temat, który należy rozłożyć na dekady, a w tym procesie istotna będzie renaturyzacja. Nie zabrakło też rozważań na temat kwestii odpowiedzialności tych, którzy rzekę zanieczyszczają, oraz tego, co może dać Odrze nadanie jej osobowości prawnej.
uczestnicy pierwszej sesji „Katastrofa ekologiczna na Odrze – diagnoza problemów i potrzeb w ich kontekście”
W sesji wzięli udział: Jacek Bożek, prof. Robert Czerniawski, prof. Marek Degórski, Radosław Gawlik, dr Sylwia Horska-Schwarz, prof. Krzysztof Kochanek, Piotr Nieznański, dr Jacek Ossowski, dr Sebastian Szklarek, dr Łukasz Weber, dr Marta Wiśniewska, prof. Andrzej Woźnica
fot. M. Jędrzejczak | © Open Eyes Economy
jakie wnioski powinniśmy wyciągnąć z dotychczasowego zarządzania kryzysem?
Druga sesja — „Odniesienie skuteczności zarządzania wodą w sytuacjach kryzysowych, związanych z nadzwyczajnymi zagrożeniami, zwłaszcza ekologicznymi” — poprowadzona została przez profesorę Elżbietę Nachlik.
Jakie wnioski można wyciągnąć z dyskusji? Przede wszystkim to, że monitoring rzek musi uwzględniać wiele czynników, które w dotychczasowych badaniach były często pomijane, na przykład dobrych ocen szczegółowych oraz wskazań na wszystkie miejsca zagrożenia. Ze względu na biurokratyczne rozmycie problemem jest również zintegrowanie odpowiedniej bazy danych. Prelegenci poruszyli również kwestie popularyzacji wiedzy na temat zagrożeń powodziowych, czy potrzebę częściowej decentralizacji.
uczestnicy drugiej sesji „Odniesienie skuteczności zarządzania wodą w sytuacjach kryzysowych, związanych z nadzwyczajnymi zagrożeniami, zwłaszcza ekologicznymi”
W sesji wzięli udział: prof. Damian Absalon, dr Antoni Bojarski, Jarosław Dolny, prof. Ryszard Grosset, Krzysztof Kutek, prof. Jacek Piskozub, dr Ksymena Rosiek, Andrzej Siudy, prof. Ewa Szalińska van Overdijk, Renata Tomusiak, prof. Mirosław Wiatkowski, Witold Ziomek
fot. M. Jędrzejczak | © Open Eyes Economy
współpraca międzynarodowa
Ostatnią sesję pod tytułem „Współpraca międzynarodowa na wodach granicznych — zobowiązania i szanse na wzmocnienie potencjału dla zachowania bezpieczeństwa” prowadził profesor Janusz Zaleski. Poruszono w niej problematykę kształtowania współpracy międzynarodowej w sprawie wód granicznych od lat 90. XX wieku do dzisiaj. Istotną kwestią była problematyka prowadzenia negocjacji w kontekście umów międzynarodowych, które pozwolą na lepsze zadbanie o środowisko, czy spójną politykę wodną. W ciekawy sposób zwrócono też uwagę na mokradła, które mogą służyć jako tereny pomocne w polityce obronnej.
uczestnicy trzeciej sesji „Współpraca międzynarodowa na wodach granicznych — zobowiązania i szanse na wzmocnienie potencjału dla zachowania bezpieczeństwa”
W sesji wzięli udział: Piotr Barański, Ilona Biedroń, dr Anna Dubel, Izabela Godyń, dr hab. Jerzy Kozyra, prof. Zbigniew Kundziewicz, prof. Piotr Matczak, Witold Sumisławski, dr hab. Tamara Tokarczyk, Jacek Zalewski, prof. Jerzy Zwoździak
fot. M. Jędrzejczak | © Open Eyes Economy
dyskusja potrzebna na wczoraj
„III Wodny Okrągły Stół” podsumował profesor Jerzy Hausner, mówiąc o konieczności organizacji konferencji, a także rozpoczęcia dialogu w sprawie poszukiwania rozwiązań, które pozwolą nam zapobiegać, a nie leczyć kolejne gojące się rany umierającej Odry, czy innych rzek.
profesor Jerzy Hausner podsumowujący konferencję
fot. M. Jędrzejczak | © Open Eyes Economy
Zapis filmowy z konferencji jest dostępny na serwisie Youtube. Zachęcamy do zapoznania się z poszczególnymi sesjami lub całą konferencją. Poniżej umieszczamy czas rozpoczęcia kolejnych sesji.
- Wprowadzenie — 26:26
- I sesja — 54:08
- II sesja — 03:12:30
- III sesja — 05:15:20
- Zamknięcie — 07:03:16
