Kapliczki są nierozerwalnie splecione z polską kulturą i obyczajowością. Zawsze były miejscem ważnym dla lokalnych społeczności, jednak gdy przychodzi do ochrony zabytków, często giną w morzu potrzeb. Kiedyś budowane na skrajach miast, osad i wsi, dziś stoją w centrum, często przeszkadzając współczesnym inwestycjom. Wydaje się, że ich czas minął, ale czy nie zrosły się z naszym krajobrazem na tyle, by otoczyć je troską? Starostwo olsztyńskie ratuje kapliczki, a zabytkowa kapliczka w Starym Kawkowie została wyremontowana.
kapliczkowy krajobraz Warmii
Kapliczki, figury i krzyże przydrożne, polska „mała architektura sakralna”. Są zarówno znakami natury religijnej, społecznej i kulturowej. Architektoniczne bogactwo form, od prostych, drewnianych, do tych bogato zdobionych „perełek”.
Ile kapliczek jest na Warmii? Na pewno ponad 1300... W dokumentacji państwowej nie były one jednak ewidencjonowane. Częściowo można się opierać na zachowanych powojennych fotografiach, źródłach kartograficznych i prasowych oraz literaturze wspomnieniowej. Jak piszą autorzy monografii "Warmińskie kapliczki" Iwona Liżewska i Stanisław Kuprjaniuk:
Kapliczki i krzyże związane z tradycją chrześcijańską są ważnym elementem krajobrazu, widomym znakiem religii, tradycji i kultury. Wznoszono je na rozstajach dróg, wzdłuż szlaków pątniczych, na granicy państwa lub dóbr biskupich, w centrum wsi i przy gospodarstwach, na cmentarzach i przy kościołach. Były znakiem zawierzenia Bogu, miejscem modlitwy i spotkania lub świadectwem dziękczynienia.
Warmia należała do katolickich enklaw, gdzie powszechność kapliczek nakazała Liżewskiej i Kuprjaniukowi nazwać tamtejszy krajobraz kapliczkowym. Kapliczki stawiano na Warmii już od XVII wieku, ale prawdziwy ich wysyp nastąpił po 1877 roku.
uratowana kapliczka w Starym Kawkowie
Kapliczka w Starym Kawkowie pochodzi z końca XIX wieku. Najpierw została rozebrana... Jednak starosta olsztyński szybko dostrzegł, że kapliczki na Warmii to coś więcej niż tylko rozpoznawalny element krajobrazu Warmii i rozpoczął żmudny proces ratowania kapliczek. Dwa lata temu zarząd powiatu wspólnie z lokalną społecznością postanowił uratować kolejną z nich – w Starym Kawkowie.
Kapliczki to nie tylko architektoniczne perełki, ale przede wszystkim nasze wyjątkowe dziedzictwo kulturowe i religijne. Wielu mieszkańców Warmii nie wyobraża sobie życia w swojej wsi, w której mogłoby zabraknąć ich kapliczki, do obecności której przyzwyczaili się, pod którą się modlą, składają kwiaty czy tylko spotykają. Dlatego naszym obowiązkiem jest dbałość o zachowanie także tego dziedzictwa – mówi Andrzej Abako, starosta olsztyński w rozmowie z Radiem Olsztyn.
. 
Kapliczka w Starym Kawkowie | fot. radioolsztyn.pl
Kapliczka w Starym Kawkowie pochodzi prawdopodobnie z 1881 roku, a jej wnętrze kryje drewnianą rzeźbę postaci świętego Józefa. I choć jest zabytkiem, ma ogromne znaczenie dla lokalnej społeczności. Kapliczka została praktycznie odbudowana od podstaw. Do jej niszy trafiła zupełnie nowa figura. A stara, drewniana rzeźba świętego Józefa po gruntownej renowacji konserwatorskiej, oczyszczona z kolejnych warstw farby, którą ją przez lata odnawiano, po zabezpieczeniu przed szkodnikami i wilgocią trafi do kościoła w Nowym Kawkowie.
rola kapliczek we współczesności
Rola, jaką odgrywały w życiu codziennym mieszkańców dawnej Warmii odeszła w zapomnienie. Nie ma już pielgrzymek, wspólnego odmawiania różańca, a w nabożeństwach uczestniczą tylko najstarsi mieszkańcy wsi. Ale są one niedocenionym dziedzictwem naszej kultury. Potencjał kulturowy regionu Warmii ulega szybkiej degradacji.
Kapliczki pozostawione same sobie niszczeją, a opieka konserwatorska skupia uwagę na większych obiektach regionu. Powiat Olsztyński od lat przeznacza środki na ich renowację, realizując projekt pod nazwą „Ratujmy Kapliczki Warmińskie”. Od ponad dziecięciu lat udało się przywrócić blask kilkudziesięciu zabytkowym obiektom, co niestety spotkało się z dyskusją pełną kontrowersji. Po co ratować nikomu niepotrzebne kapliczki?
Mimo to starostwo zabezpiecza w budżecie środki na Program Ochrony Zabytków Powiatu Olsztyńskiego.
