Kino Tęcza w Warszawie, mieszczące się w budynku, którego historia sięga 1929 roku, przejdzie modernizację. W odnowionym obiekcie swoją siedzibę będzie miało Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. Czy żoliborskie kino zachowa swój modernistyczny charakter? Udostępnione informacje budzą wiele wątpliwości.
Nowe kino Tęcza będzie stanowić połączenie tradycji z nowoczesnością, łącząc w sobie klimat kinematografii analogowej z najnowszymi osiągnięciami technologii cyfrowej. Po ukończeniu wszystkich prac budynek będzie pełnił funkcję kulturalnego centrum filmowego, będąc otwartym i przyjaznym miejscem dla wszystkich miłośników kina — czytamy w komunikacie prasowym Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy.
Kino Tęcza
fot.: Panek | Wikimedia Commons © CC BY-SA 4.0 DEED
Budynek kina Tęcza powstał w 1929 roku i początkowo pełnił funkcję kotłowni centralnego ogrzewania dla budowanego wówczas osiedla Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Wraz z modernizacją kotłów udało się wygospodarować w budynku miejsce na kinoteatr. Przy projektach kolejnych adaptacji i rozbudowy kotłowni i kina pracowali między innymi Bruno Zborowski i Szymon Syrkus. W 1989 roku budynek stał się siedzibą kolektywu artystycznego Akademia Ruchu, z programem filmowym. Później, od 1997, z krótkimi przerwami stał jednak niewykorzystany. Decyzję o przeznaczeniu obiektu na działalność Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa oraz Urząd m.st. Warszawy podjęły w grudniu 2020 roku.
Dwa lata od tej decyzji przeprowadzono postępowanie przetargowe i wybrano wykonawcę projektu przebudowy kina. Spośród siedmiu ofert, które wpłynęły, najwięcej punktów zdobyła oferta firmy Biuro Architekt Kaczmarczyk S.C. z Suchej Beskidzkiej. Jak podkreślał Urząd Miasta, wykonawca dysponuje odpowiednim doświadczeniem — opracowywał między innymi dokumentację modernizacji sali kinowo-teatralnej w Pałacu Młodzieży w Katowicach, krakowskiego Bunkra Sztuki oraz Teatru Żydowskiego w Warszawie. Dlaczego nie zdecydowano się na formułę konkursową? Jak tłumaczy inwestor, w związku z tym, że przy założeniu nieingerencji w bryłę budynku i ograniczeniu głównego zakresu prac do wnętrza obiektu, koncepcja projektowa inwestycji nie musi być wyłoniona w drodze konkursu architektonicznego. Wniosek o odstąpienie od organizacji konkursu pozytywnie rozpatrzyło Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego.
Wejście do kina
fot.: Panek | Wikimedia Commons © CC BY-SA 4.0 DEED
Planowane prace nie będą jedynie polegały na odświeżeniu budynku, a jego znaczącej przebudowie. Kluczowym elementem Tęczy stanie się nowoczesna sala kinowa dla 145 widzów. Wyposażona ma być w system dźwięku Dolby Atmos oraz panoramiczny ekran. Nowoczesne technologie nie wyprą jednak tradycji w całości — nadal będzie można cieszyć się projekcjami filmów z taśmy, co stanowić ma hołd dla historii kina. W projekcie kina zaplanowano możliwość podłączenia dwóch systemów projekcji: nowoczesny cyfrowy DCP oraz projektor 35 mm do wyświetlania filmów z taśmy światłoczułej.
Elewacja — projekt
© Biuro Architekt Kaczmarczyk SC | Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy
Zaplanowana przy sali kinowej reżyserka pozwolić ma natomiast na transmitowanie na żywo planowanych w tym miejscu wydarzeń. Projekt akustyczny kina przewiduje możliwość przeprowadzania paneli dyskusyjnych i konferencji oraz organizacji kameralnych występów muzycznych. Poza seansami kinowymi instytucja planuje organizację koncertów, wystaw, spotkań autorskich, a przede wszystkim warsztatów i wydarzeń edukacyjnych. Projektanci i autorzy projektu, Andrzej Kaczmarczyk i Sylwia Bartoszewska z Biura Architekt Kaczmarczyk SC, podkreślają, że ich celem było zachowanie dziedzictwa architektonicznego budynku, ale też przystosowanie go do nowoczesnych potrzeb i standardów dostępności.
Wnętrze kina ma zdobić sgrafitto. Zamawiający informuje, iż aktualnie jest w trakcie negocjacji warunków umowy realizacji projektu sgraffito z doktorem sztuki — panem Marcinem Bogusławskim. Zamierzeniem CKF jest przygotowanie wnętrz w Kinie Tęcza zgodnych z brandbookiem instytucji i nawiązując do siedziby głównej CKF w Alejach Ujazdowskich, gdzie jako element artystyczny wystroju wnętrz to właśnie sgrafitto w wykonaniu Marcina Bogusławskiego zrealizowane na podstawie rysunków ze słynnych notesów Andrzeja Wajdy pochodzących ze zbiorów Mistrza z Muzeum Sztuki i Techniki Manggha.
Kompozycja architektoniczna tego projektu to gra bryłami, proporcjami — to architektura spójna, pełna równowagi i spokoju, z przeszkleniami przy wejściu, aspirująca do nowoczesności. My zamysł naszych poprzedników wydobywamy poprzez fakturę tynków, smukłość profili w przeszkleniach. Poza ładnym holem, wnętrza kina są przytłoczone starym „myśleniem stropami” i ciasną klatką schodową. „Rozcinamy” te duszne przestrzenie, by przez szeroki świetlik dachowy wlać do wnętrza powietrze i światło, a schody uformować już w nowy, bardziej rzeźbiarski sposób — mówi Andrzej Kaczmarczyk.
Niestety skromne opracowanie graficzne, jakie upubliczniono wraz z komunikatem prasowym dotyczącym projektu, nie pozwala na jego ocenę. Znamy jedynie widoki elewacji i jedną wizualizację, które nie są zbyt konkretne i nie mówią nic o planowanych materiałach. Nie opublikowano też żadnych materiałów dotyczących wnętrz kina, poziomu interwencji architektonicznej. Nie wiadomo też jakie oryginalne elementy zostaną zachowane, a które nie. Nieznana jest przyszłość mozaikowego wykończenia ścian wewnątrz budynku.
Choć inwestorzy podkreślają wartość architektoniczną i historię obiektu, to jego projekt przebudowy komunikują w sposób ignorujący te aspekty. Nie tak powinna wyglądać dyskusja o modernizacji publicznego budynku kultury. Na pytania redakcji A&B o szczegóły rozwiązań dotyczących zachowania oryginalnego projektu wykończenia wnętrz, inwestor stwierdził tylko, że wnętrza są na tyle zniszczone, że trudno mówić o zachowaniu jakichkolwiek elementów. Centralnym elementem lobby jest ściana harmonijkowa, która zostanie odtworzona w podobnym zarysie. Podobnym — ale nie takim samym. Nie ma mowy o zachowaniu oryginalnej ceramiki (widoczna na ujęciach w filmie powyżej), czy nawet jej ponownym użytku. Choć inwestor zapewnia, że projektant był w stałej współpracy z Mazowieckim Konserwatorem Zabytków w zakresie projektowanych rozwiązań, a obecny projekt posiada pozytywną decyzję MKZ, to realizacji inwestycji nie będzie nadzorowała osoba o kwalifikacjach konserwatorskich.
Renowacja zostanie wykonana z szacunkiem do istniejącej tkanki budynku. Na tym etapie nie posiadamy wizualizacji wnętrz wystarczająco wiernych, aby mogły zostać opublikowane. Ponieważ rysunki techniczne będą stanowiły podstawę postępowania na wykonanie robót budowlanych, nie możemy ich na ten moment udostępnić do publikacji prasowej — wyjaśniają przedstawiciele inwestora.
Wernisaż wystawy
UM Warszawa
Inwestycji nie poprzedziły żadne konsultacje społeczne. Jednak CKF zaznacza, że w ramach działalności statutowej prowadzi liczne działania ze środowiskiem sąsiedzkim, lokalnymi organizacjami pozarządowymi, lokalnych dziennikarzami, radnym i działaczami, także z instytucjami kultury z sąsiedztwa oraz współpracuje z urzędem dzielnicy. W zeszłym roku CKF zorganizował także włączającą, inkluzywną wystawę „7 ujęć tęczy. Kino Architektura. Ludzie”, w ramach której nagrano ponad 200 godzin wspomnień i wypowiedzi mieszkańców Żoliborza oraz osób związanych z kinem Tęcza.
Ta wystawa jest jedynie początkiem obecności na Suzina instytucji CKF, której działalność projektowana jest zgodnie z oczekiwaniami lokalnej społeczności i w konsultacjach z nią. Tym samym budowana jest rola i misja kina Tęcza po remoncie, jako miejsca otwartego, publicznego — tłumaczą przedstawiciele CKF.
Elewacja — projekt
© Biuro Architekt Kaczmarczyk SC | Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy
Kino Tęcza ma być miejscem inkluzywnym, ma zapraszać zarówno mieszkańców, jak i twórców. Jak tłumaczą projektanci, ta idea znajduje odzwierciedlenie również w architekturze — foyer oraz kawiarnia od frontu będą niejako przedłużeniem ulicy. I tutaj brakuje jednak konkretów — nie wiemy, jak będzie wyglądało zagospodarowanie najbliższego terenu kina.
Blaszaną bramę od ulicy Suzina zamieniamy na żarzące rozmytym światłem szklane wrota, za którymi urządzamy wąski bar kawowy, świadomie trochę ciasny i — jak we włoskich espresso barach — dostępny także z ulicy, w którym zawsze będzie można kupić bilet do kina — dodaje projektant.
Jednym z priorytetów podczas modernizacji kina Tęcza będzie stworzenie przestrzeni dostępnej dla osób z niepełnosprawnościami. Budynek ma zostać w pełni przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami ruchowymi. Ponadto z myślą o osobach z dysfunkcjami ruchu i słuchu uwzględniono w nim pętle indukcyjne. Jak zapewnia inwestor, podczas opracowywania projektu modernizacji kina Tęcza, dużą uwagę poświęcono kwestiom zrównoważonego rozwoju i ekologii. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii oraz materiałów o niskim wpływie środowiskowym budynek kina ma być bardziej energooszczędny i przyjazny dla środowiska. W ramach inwestycji zaplanowano: izolację termiczną budynku, zastosowanie energooszczędnego oświetlenia LED, zastosowanie nowoczesnych central wentylacyjnych i chłodzenia, pokrycie znacznej części dachu ogniwami fotowoltaicznymi, aby ograniczyć zużycie energii.
Elewacja — projekt
© Biuro Architekt Kaczmarczyk SC | Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy
Stan zachowania budynku oraz skala nie napawały optymizmem. […] Od frontu budynku udało się wchłonąć przedpole ulicy Suzina i kontynuować w formie „kawiarni wiedeńskiej”, gdzie każdy przechodzień będzie mógł wypić szybkie espresso w towarzystwie zawsze tam obecnej „sgraffitowej” postaci Andrzeja Wajdy i jego zapisków. Udało się stworzyć iluzję przestrzenną dalekich planów skadrowaną świetlikiem nad luźno zawieszonymi w holu biegami schodów. Udało się wyeksponować piękne proporcje modernistycznej architektury. I to wszystko na niespełna sześciuset metrach kwadratowych powierzchni, jaką mieliśmy do dyspozycji — wyjaśnia Sylwia Bartoszewska.
Nowe kino Tęcza nie będzie jedynie miejscem projekcji filmów, ale także centrum kulturalnym, w którym odbywać się będą różnorodne wydarzenia, takie jak wystawy, koncerty, spotkania autorskie czy warsztaty. Funkcjonalne foyer oraz dziedziniec latem staną się miejscem spotkań i interakcji dla mieszkańców Żoliborza i wszystkich miłośników kultury. Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy, mając projekty wykonawcze, wystąpiło o pozwolenie na budowę. W kolejnym kroku przystąpi do procedury wyboru wykonawcy robót budowlanych oraz inżyniera kontraktu. Otwarcie budynku kina Tęcza planowane jest na 2027 rok.
