Praca magisterska Joanny Sędzickiej, wykonana na Politechnice Łódzkiej pod kierunkiem dr. Wojciecha Saloni‑Marczewskiego, to propozycja zagospodarowania pustej działki w historycznej części Łodzi, przy ulicy Piotrkowskiej.
Projekt bazuje na idei konieczności wprowadzania współczesnych uzupełnień do historycznej zabudowy. Szczególnie interesującym miejscem dla autorki było to, w którym ubytek powstał na skutek wyburzenia. Wybór padł na działkę przy ulicy Piotrkowskiej 58, gdzie do 2007 roku stała dziewiętnastowieczna kamienica. Wyburzono ją z powodu złego stanu technicznego, a w jej miejscu obiecywano nowy obiekt, który jednak nie powstał. Działka jest szczególnie ważna ze względu na swoją lokalizację przy najbardziej reprezentatywnej ulicy miasta, w dodatku znajduje się w bliskim sąsiedztwie rewitalizowanego obszaru Nowego Centrum Łodzi.
Stan istniejący: pusta zrujnowana działka w obszarze zabytkowym uznanym za pomnik historii narusza ład przestrzenny oraz wywołuje silne emocje mieszkańców i przechodniów.
„Pusta zrujnowana działka w obszarze zabytkowym uznanym za pomnik historii narusza ład przestrzenny
oraz wywołuje silne emocje mieszkańców i przechodniów” – obecny stan przy ulicy Piotrkowskiej
fot.: Joanna Sędzicka
opinia a jej wpływ na projekt
Przed przystąpieniem do pracy projektowej Joanna Sędzicka przeprowadziła ankietę. Zawarła w niej pytania o ocenę różnych realizacji architektury w zabytkowym otoczeniu. Pytani mieli ocenić estetykę wybranych obszarów za pomocą prezentowanych fotografii. Zdjęcia ilustrowały różne podejścia projektujących do otoczenia i kontekstu historycznego.
Ankieta składała się z czterech części:
- w pierwszej należało ocenić budynki, które w różny sposób zostały wkomponowane w środowisko historyczne;
- w drugiej autorka poprosiła o opinię dotyczącą obszarów i miejsc, gdzie dzięki współczesnym zmianom zaadaptowano obiekty historyczne, często zabytkowe, do współczesnych funkcji; uwzględniła także obiekty zrekonstruowane;
- trzecia, bardziej edukacyjna, badała, jak kształtuje się świadomość kulturowa w odniesieniu do wcześniejszych przykładów; studentka pytała, czy wystawiona wcześniej ocena uległaby zmianie po przeczytaniu kilku informacji wiążących się z danym obiektem oraz przedstawiła zdjęcia archiwalne; pozwalała także na wyrażenie własnej opinii, w szczególności dotyczącej działki przy ulicy Piotrkowskiej 58;
- czwarta zawierała pytania personalne dotyczące wieku, wykształcenia itp.
Fragment tabeli ilustrujący wpływ dodatkowych informacji na ocenę obiektów
wpisanych w otoczenie posiadające cechy historyczne
© Joanna Sędzicka
Przesłane odpowiedzi pokazały, że dla większości ankietowanych zachowanie cech historycznych ma duże znaczenie w pozytywnym odbiorze przestrzeni, ale już sam sposób, w jaki powstają nowe obiekty (czy z uwzględnieniem historycznych zasad konstrukcji, czy też nie), nie jest już tak ważny. Znaczne grono odbiorców doceniło to, że nowe budynki powstałe w miejscu nieistniejących obiektów nawiązują do nich bryłą czy kolorem.
Uzyskane w ankiecie odpowiedzi stały się podstawą do twórczego projektu – współczesnej kreacji, która zachowała cechy historyczne wyburzonej kamienicy, jednocześnie jej nie kopiując.
nowy obiekt w starym miejscu
Autorka zaproponowała obiekt wykonany w technice żelbetonowej o współczesnej elewacji inspirowanej tektoniką, bryłą i detalem dawnej kamienicy, łącząc przeszłość z teraźniejszością.
Część frontowa kamienicy pokrywa się z dawnymi założeniami dziewiętnastowiecznego budynku. W ten sposób powstała elewacja, której rysunek jest współczesnym przetworzeniem historycznych założeń, z przełamaniem zasady symetrii. Joanna Sędzicka zachowała i wyeksponowała dawny ceglany mur parteru, który pozostał po wyburzeniu kamienicy. Powyżej muru kompozycja przechodzi w układ wertykalny, elewacja zmienia się na swojej rozpiętości. Zewnętrzny moduł, bezpośrednio stykający się z kamienicą przy ulicy Piotrkowskiej 56, został wycofany, co pozwoliło na dodanie balkonów. Ryzalit wycisza rozedrganą kompozycję, a tło za detalami wypełnia mural nieba. Powyżej gzymsu ściana pokazująca dawny dach pokryta została blachą płaską, układaną we wzór rybiej łuski.
Wizualizacja projektu „P_58 Kamienica w sercu miasta”
© Joanna Sędzicka
Część od strony podwórza została potraktowana swobodniej. Tutaj elewację zaprojektowano jako kompozycję nakładających się kształtów geometrycznych, których przesmyk kieruje kroki odbiorcy w stronę budynku. Historyczne podwórze nie posiadało szczególnych walorów estetycznych, dlatego autorka nawiązała jedynie do dawnego układu okien.
Kamienica ma pięć kondygnacji naziemnych i jedną podziemną. W strefie podziemia oprócz garażu znajdują się zaplecza dla usług gastronomicznych i handlowych (zlokalizowanych na parterze), zaplecze techniczne budynku oraz komórki lokatorskie. Kolejne dwie kondygnacje dzielą się na funkcje mieszkalne i usługi biurowe. Apartamenty o dużej powierzchni zlokalizowano na dwóch ostatnich piętrach, natomiast najwyższa kondygnacja to przestrzeń wspólna.
nowe funkcje podwórza
Ważnym elementem opracowania był także projekt zagospodarowania terenu, obejmujący podwórze, do którego przynależą istniejące zabudowania (sąsiadująca kamienica i oficyny). Nowa, otoczona drzewami przestrzeń oferuje mieszkańcom altanę, plac zabaw i strefę rekreacji. Autorka nie zdecydowała się na wprowadzenie nowej zieleni wysokiej, pozostawiając istniejące drzewa jako cechę charakterystyczną i jednocześnie podkreślającą historyczną granicę działek.
Podwórze ze strefą rekreacji, wizualizacja projektu „P_58 Kamienica w sercu miasta”
© Joanna Sędzicka
Dyplom udowadnia, że historyczne implementacje stwarzają duże możliwości dla współczesnych koncepcji.
Projekt znalazł się wśród zestawienia najlepszych dyplomów artystyczno-projektowych 2018 roku Font Nie Czcionka.
oprac.: Dobrawa Bies
Ilustracje dzięki uprzejmości Joanny Sędzickiej
