Sebastian Kawalec został laureatem Dorocznej Nagrody SARP im. Zbyszka Zawistowskiego „Dyplom Roku” za pracę dyplomową „Inferno XXI. Pawilon z plastiku”, zrealizowaną na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej pod kierunkiem dr Ady Kwiatkowskiej. Projekt jest manifestem klimatyczny, zwracającym uwagę na problem nadmiernego wykorzystywania tworzyw sztucznych oraz niedostatecznych działań recyklingowych. Inspiracją dla koncepcji pawilonu stała się „Boska Komedia” Dantego Alighieri, której pierwsza część – „Inferno” – symbolizuje grzechy i przestrzega przed ich skutkami. Współczesna wersja piekła odwołuje się do XXI wieku, ukazując plastikowy pawilon jako ostrzeżenie dla współczesnego społeczeństwa przed zgubnymi konsekwencjami niszczenia środowiska.
idea
© Sebastian Kawalec
globalna góra śmieci
Każdego dnia każdy z nas wytwarza odpad – na pozór pojedynczy, lecz wkrótce staje się on częścią masowego problemu. Gdy pomnożymy pojedyncze śmieci przez miliardy żyjących ludzi, problem osiąga ogromną skalę. Projekt ten ma na celu uświadomienie, że każdy z nas dokłada się do wspólnego problemu zbudowanego z ton „niczyich” odpadów. To wizualne przedstawienie tego, co zazwyczaj ukrywa się przed wzrokiem – na wysypiskach czy w postaci oceanicznych wysp śmieci – staje się potężną, unoszącą się kulą odpadów, przesłaniającą to, co dotąd było dla nas ważne. Ma to przypominać, co powinno zajmować priorytetowe miejsce w naszej codziennej świadomości.
idea formy lęku
© Sebastian Kawalec
maski anonimowej konsumpcji
Na lokalizację pawilonu wybrano Wenecję – miasto będące zamkniętą przestrzenią, z pozornym brakiem miejsca na nowe obiekty. Pozorne ograniczenie wynika z faktu, że miasto to posiada własny, reprezentacyjny plac – Plac Św. Marka. Pawilon został umieszczony w tej historycznie i turystycznie istotnej przestrzeni, aby dotrzeć do jak najszerszego grona odbiorców. Turysta czy turystka, spodziewająca się zobaczyć zabytkowy plac, bazylikę i wieżę, napotyka nietypowy obiekt, przyciągający uwagę i zmieniający perspektywę odbioru tego miejsca.
lokalizacja
© Sebastian Kawalec
Umiejscowienie pawilonu w centrum stolicy karnawału podkreśla symbolicznie anonimowość, towarzyszącą korzystaniu z plastiku. Kupując pojedynczą plastikową butelkę, większość ludzi nie myśli o jej wpływie na środowisko, traktując to jako mało istotny, jednostkowy wybór. W średniowieczu zakładanie masek było pretekstem do łamania prawa, a dzisiaj anonimowość zwalnia nas z odpowiedzialności za ekologię. Kultura weneckiego karnawału, z jego ozdobnymi kostiumami i maskami, wprowadza poczucie odosobnienia, które w połączeniu z pawilonem ma zwrócić uwagę na istotę problemu – uświadamiając, że kryzys ekologiczny nie powstał samoczynnie, lecz to nasze działania go napędzają.
przekrój
© Sebastian Kawalec
architektura jako przestroga
Pawilon wykorzystuje architektoniczne możliwości, takie jak manipulacja przestrzenią, dominacja w otoczeniu oraz przysłanianie widoków. Jest dedykowany najbardziej popularnym miejscom turystycznym na świecie, takim jak centralne place miast czy punkty widokowe, których charakterystyka zostaje zakłócona przez obecność pawilonu, co może przyczynić się do spadku ich atrakcyjności. Formę obiektu zaprojektowano tak, aby budzić jednocześnie lęk i zainteresowanie, przypominając znane kształty, przyciągające uwagę, niezależnie od tego, czy jest ona pozytywna, czy negatywna.
widok na wejście główne pod pawilonem
© Sebastian Kawalec
Motyw ostrzeżenia z „Boskiej Komedii” został zaadaptowany w pawilonie poprzez podział wnętrza na trzy tematyczne strefy. Najniższa część, Inferno, odnosi się do etapu zastoju w zarządzaniu odpadami, środkowa strefa, Purgatorio, symbolizuje wciąż istniejący wybór, natomiast Paradiso przedstawia idealny stan przetwarzania śmieci.
Inferno
Najniższe kondygnacje zostały przeznaczone na część Inferno, gdzie użytkownicy i użytkowniczki, spoglądając w dół, mogą zobaczyć pesymistyczny obraz przyszłości. Przestrzeń ta jest zasypana plastikowymi odpadami, a dostęp do niej prowadzi przez wewnętrzne schody. Na piętrze przeznaczonym na wystawy można zobaczyć zdjęcia martwych zwierząt, które padły ofiarą morskich odpadów, oraz fotografie z wysypisk w ubogich krajach. Na tym poziomie odwiedzający mają możliwość wyboru – mogą udać się schodami w górę lub zstąpić na śmietnisko.
inferno
© Sebastian Kawalec
Purgatorio i Paradiso
Środkowa część pawilonu, nazwana Purgatorio, symbolizuje czyściec. Ta kondygnacja ilustruje realny wybór pomiędzy plastikiem a alternatywnymi materiałami, które skutecznie mogą je zastępować. W centralnej czarnej kuli umieszczono widownię, gdzie zgromadzeni ludzie mogą się nawzajem obserwować.
paradiso
© Sebastian Kawalec
Ostatnia sekcja pawilonu, Paradiso, ukazuje idealny świat. Najniższe piętro tej części zawiera laboratoria, w których hoduje się grzyby zdolne do rozkładu plastiku. Natomiast wyższe piętro to sala projekcyjna, w której sklepienie pokryte cienką folią plastikową służy do wyświetlania filmów edukacyjnych.
purgatorio
© Sebastian Kawalec
refleksja nad kryzysem klimatycznym
Dzięki nietypowej formie, pawilon przyciąga turystów i turystki, a ich wędrówka przez wszystkie jego części skłania do refleksji. Nie ukazuje on optymistycznego obrazu z bujną roślinnością, który mógłby wprowadzać w błąd i dawać poczucie, że problem nie istnieje. Jego celem jest ukazanie wyboru, przed którym każdy z nas staje w kontekście kryzysu klimatycznego. Kula odpadów została uniesiona i umieszczona w konstrukcyjnej siatce, co nadaje jej wygląd ludzkiego trofeum współczesnych czasów.
widok z arkad budynku Procuratie Vecchie
© Sebastian Kawalec
Plastikowe odpady mogą rozkładać się od 100 do 1000 lat, dlatego po widocznej dekonstrukcji pawilon zmieni nazwę z „Inferno XXI” na „Purgatorio XXXI”, co daje współczesnym odbiorcom poczucie, że cel jest nadal odległy w czasie.
Purgatorio XXXI, drugi etap pawilonu
© Sebastian Kawalec
Pełne wyniki konkursu o coroczną nagrodę SARP dla najlepszych prac dyplomowych opublikowaliśmy na naszym portalu (zobacz: „Wyniki konkursu o coroczną nagrodę SARP”).
