Dla zlokalizowanego przy ulicy 29 Listopada w Warszawie pięciokondygnacyjnego budynku Rezydencji Łazienki Park projektu architektów z pracowni HRA Studio Blisko przygotowało wayfinding — zintegrowany z architekturą spójny system informacji wizualnej, który, jak sam obiekt, jest współczesną interpretacją stylów minionych epok.
po lewej: klatka schodowa w Rezydencji Łazienki Park; po prawej: prefabrykowany portal windowy
fot.: Anna Nowokuńska
Zaproponowany przez projektantów ze Studia Blisko system informacji wizualnej czerpie ze zgeometryzowanych reliefów i typografii stylu art déco. Koncepcja wayfindingu dla warszawskiego budynku inspirowanego modernistycznymi kamienicami okresu międzywojennego powstawała na wczesnym etapie projektu samego obiektu, co, jak podkreślają autorzy, umożliwiło zaproponowanie oznakowania zintegrowanego z architekturą, a nie dającego jedynie efekt przyklejonych tabliczek.
Zespół Studia Blisko zaprojektował oznakowanie dla klatek schodowych, patio, holu, strefy fitness i relaksu, garażu podziemnego oraz funkcji technicznych. Klatki schodowe i patio oznaczono dużymi, przestrzennymi cyframi z jasnego materiału przypominającego sztuczny kamień, a numery mieszkań, informacje o dodatkowych pomieszczeniach i oznaczenia nawigacji poziomej po korytarzach wykonane zostały z mosiądzu.
wnętrza Rezydencji Łazienki Park
fot.: Anna Nowokuńska
Elementy skali XXL są uskokowe warstwowo, przy jednoczesnym braku rozróżnienia kolorystycznego. Są białe na białym tle. Widoczne są zatem jedynie poprzez cień rzucany przez każdą warstwę płaskorzeźby, tworząc niezwykłe trójwymiarowe efekty rodem z płaskorzeźb art déco — piszą autorzy projektu. — Najbardziej prestiżowe elementy oznakowują reprezentacyjną klatkę schodową. Prefabrykowane portale windowe z tymi wklęsłymi rzeźbami cyfr wykonano z Corianu — konglomeratu kwarcowego, niezwykle trwałego i drogiego materiału przypominającego sztuczny kamień. Druga klatka, wykończona okleiną drewnianą, zyskała oznaczenia wypukłe, także z Corianu, widoczne bezpośrednio z biegu schodów oraz windy — dodają.
prefabrykowane portale windowe z tymi wklęsłymi rzeźbami cyfr wykonano z Corianu
fot.: Anna Nowokuńska
Oznaczenie klatek schodowych A i B w przestrzeni patio wykonane jest w formie zatopionych w ścianach zewnętrznych płaskorzeźb. Jednym z najbardziej dekoracyjnych elementów jest zgeometryzowana rzeźba wskazująca rowerownię. Nie mniej stylowo prezentują się oznaczenia w garażu — w tej części malowane na czarnych ścianach litery A i B przypominają rozrzeźbione kształty pozostałych znaków.
malowane na czarnych ścianach oznaczenia w garażu przypominają rozrzeźbione kształty pozostałych znaków
fot.: Anna Nowokuńska
Ola Kloc: Czym jest wayfinding?
Anna Nowokuńska, architektka i projektantka graficzna ze Studia Blisko: Kiedy się przemieszczamy, zazwyczaj mamy jakiś cel. Trafiamy do niego mniej lub bardziej świadomie, korzystając z różnych wskazówek, które podsuwa nam przestrzeń — bo zawsze ma ona jakieś swoje zastane cechy nawigacyjności. Świetnie sklasyfikował je w latach 50. Kevin Lynch jako: ścieżki, krawędzie, węzły, obszary i dominanty. Ale przestrzeń — zarówno ubanistyczna, jak i architektoniczna — ma pewne granice w samoobjaśnianiu, które przekroczyć pomoże już jedynie dodatkowa informacja wizualna. Jeśli jest projektowana w skoordynowany sposób, tworzy system. System informacji wizualnej. Ta dziedzina projektowania występuje również pod wieloma zwyczajowymi nazwami: wayshowing/wayfinding, oznakowanie, signage czy SIW. Jej zadaniem jest doprowadzanie nas do celu.
oznaczenie strefy fitness i relaksu
fot.: Anna Nowokuńska
Ola: Jak wygląda Wasz proces projektowy?
Anna: Nasz proces przypomina ten architektoniczny: tworzymy koncepcję, popartą analizami projektu architektonicznego, programu funkcjonalnego czy schematu komunikacyjnego. Następnie opracowujemy projekt wykonawczy, gdzie określamy z czego, jak wysoko, w jakich kolorach, w jakiej formie i wymiarach są poszczególne elementy; tworzymy ich pełną treść. Późniejsza faza to przygotowanie (plików) do produkcji i wdrożenia. Na tym etapie doprowadzamy projekt do ostatecznego stanu, z którego skorzystają wykonawcy przy użyciu konkretnych technologii, jak druk, malowanie z szablonu, grawer, frezowanie, etc. Na końcu sprawujemy nadzór autorski. W ramach nadzoru, jak każdy inny branżysta, udzielamy odpowiedzi na pytania wykonawców, akceptujemy próbki wykonania, konsultujemy lub proponujemy rozwiązania zamienne, jeśli wystąpi taka potrzeba. A zazwyczaj występuje, gdyż na budowie jest milion zmiennych, a wayfinding, będący poniekąd ostatnim elementem tego łańcucha pokarmowego, musi reagować na wszystkie zmiany: funkcjonalne, formalne, budżetowe czy merytoryczne.
geometria liter
© Studio Blisko
Ola: Co było dla Was inspiracją i punktem wyjścia przy projekcie systemu informacji wizualnej dla Rezydencji Łazienki Park?
Anna: Na początku zawsze jest architektura. Charakterystyka tworzonej przestrzeni. Architekt i jego myśl przewodnia, jego sposób rozwiązania zagadnień przestrzennych. Staramy się, by idea projektu wayfindingu była jak najbliższa idei architektury. Może nawet tożsama. Ma z niej wynikać, dopełniać ją. W przypadku Rezydencji Łazienki Park przyjrzeliśmy się temu, jak pracownia HRA (Hermanowicz Rewski Architekci) reinterpretuje modernistyczną kamienicę okresu międzywojnia i osadza ją w dzisiejszych realiach. Jak odwołuje się do wysokiego standardu ówczesnych przestrzeni wejściowych i wspólnych zabudowy mieszkaniowej. Pociągnęliśmy tę myśl. Przywołaliśmy niegdysiejszą współpracę artystów plastyków i architektów, która owocowała bogactwem form takich jak mozaika, rzeźba, relief, czy liternictwo. Zaproponowaliśmy wtedy, by system informacji wizualnej przejął niejako tę funkcję sztuki w architekturze.
geometryczne oznaczenie rowerowni
fot.: Anna Nowokuńska
Sięgnęliśmy po stylistykę art déco panującą w tym okresie i również poddaliśmy ją współczesnej interpretacji. Najważniejsze elementy oznakowania, jak numerację pięter, zaprojektowaliśmy jako rzeźby, warstwowe i uskokowe, zagłębione w ścianach lub z nich wystające. Zgeometryzowanym liternictwem podjęliśmy dialog z art déco. Podobnie szalenie zgeometryzowaną warstwową rzeźbą rowerzysty, wskazującą funkcję rowerowni. Tymi zabiegami poruszyliśmy tektonikę ścian. Przestrzenne elementy wprowadziły dodatkowo cienie. To gra światła i cieni de facto pozwala zobaczyć te rzeźby, które celowo nie są rozróżnione kolorem, a czasem też nawet materiałem. Jest biały na białym. Przestrzenność elementów i ich treść zdradzają nam jedynie cienie rzucone przez każdą z poszczególnych warstw.
oznaczenie rowerowni
© Studio Blisko
Ola: Co było największym wyzwaniem w tym projekcie, a czego jesteście najbardziej zadowoleni?
Anna: Klasycznym wyzwaniem jest przekonanie inwestora do tak zindywidualizowanych — a przez to droższych — rozwiązań przestrzennych. Mimo to, w przypadku Rezydencji Łazienki Park inwestor, czyli Yareal Polska, od początku był przychylny naszej koncepcji oznakowania i projekt wayfindingu wcielaliśmy w życie praktycznie bez kompromisów dla oryginalnej idei.
zewnętrzne oznaczenie klatki B
fot.: Anna Nowokuńska
Innym standardowym wyzwaniem jest walka z czasem... Tego typu istotne zmiany we wnętrzach spowodowane wayfindingiem (jak chociażby zagłębione w portalach windowych rzeźby) możliwe są tylko do któregoś momentu realizacji inwestycji. Kluczowa jest dlatego współpraca projektantów SIW z architektem, zanim zakończy się faza projektu wykonawczego, ewentualnie wykonawczego wnętrz. W innym wypadku skazani jesteśmy na efekt wayfindingu jako doklejonej „tabliczki” i nie wykorzystamy już pełnego potencjału oznakowania bezszwowo zintegrowanego z architekturą. W Rezydencji Łazienki Park to właśnie z tych zintegrowanych przestrzennych elementów jesteśmy najbardziej zadowoleni, szczególnie że niesamowicie starannie je wykonano. Prefabrykowano je wraz z portalami windowymi, wykonanymi z Corianu — konglomeratu kwarcowego, charakteryzującego się dużą wytrzymałością i możliwością ogromnej precyzji w obróbce detalu. Są bijącym sercem projektu. To cały układ sił — przekonany inwestor i architekt, my w roli projektanta SIW jako branżysta na odpowiednio wczesnym etapie, doświadczony Generalny Wykonawca (PB Unimax) i staranny podwykonawca oznakowania (MasterGraf) — zaowocował realizacją, z której jesteśmy naprawdę dumni.
Ola: Dziękuję za rozmowę!
