Jak ważna jest dla nas woda? Z jednej strony wszyscy wiemy, że gdyby w magiczny sposób znikła, wymarlibyśmy w ciągu kilku dni. Z drugiej, wciąż musimy uświadamiać o tym, by jej nie marnować i doceniać niepodważalną wartość.
Rola deszczówki była spychana przez dziesięciolecia na boczny tor. W nowoczesnym świece podyktowanym rozwojowi technologicznemu jedynym miejscem dla wody lecącej na nas wprost z chmur była kanalizacja. W obliczu zmian klimatycznych, a także rosnących kosztów energii, coraz częściej widzimy, że najważniejszy związek chemiczny dla naszego gatunku można byłoby gospodarować lepiej, oszczędniej i taniej. O tym opowiada nam instalacja artystyczna Deszcz-o-bieg.
instalacja uczy o wodzie przy pomocy zabawy
© studio BOLOZ
projektowanie dla planety
Deszcz-o-bieg został zrealizowany przez studio BOLOZ we współpracy z Fundacją Działań i Badań Miejskich Puszka. Partnerem projektu zostało Muzeum Miasta Gdyni, a finansowanie zapewnił otwarty konkurs ofert na wdrażanie dobrych praktyk projektowych w Gdyni w 2023 roku.
Zbierana przez zbiorniki woda może zostać wpompowana przy pomocy siły fizycznej. Zaczyna krążyć po błękitnych torach, by swoją podróż zakończyć w pojemnikach z recyklingu. Na zbiornikach i wokół znajdziemy informacje o tym, dlaczego woda jest tak ważna dla nas i naszego otoczenia. Przez interakcje poznajemy również rośliny, które dobrze odnajdują się w środowisku podmokłym. Instalacja pomaga zrozumieć, jaką rolę w naszym otoczeniu odgrywa H2O.
instalację stworzyło studio BOLOZ we współpracy z fundacją Puszka
© studio BOLOZ
O pomyśle na stworzenie Deszcz-o-biegu i roli projektantów w tworzeniu lepszej przyszłości opowiada Izabela Bołoz, projektantka założenia
Wiktor Bochenek: Jak narodził się pomysł na tę instalację?
Izabela Bołoz: Przeanalizowałyśmy różne informacje na temat Gdyni, zainspirowała nas publikacja podsumowująca badania z działań na rzecz zapobiegania skutkom zmian klimatu (2020). Według raportu, mieszkanki i mieszkańcy Gdyni nie chcą do podlewania roślin (zarówno domowych, jak i ogrodowych), używać bieżącej wody. Jednym z wyzwań związanych z wodą w mieście jest według raportu odpowiedź na pytanie: „Jak zainteresować osoby, które dotychczas nie myślały o zbieraniu wody deszczowej, do podjęcia pierwszych prób?”.
użytkownicy mogą edukować się przez informacje umieszczone na instalacji
© studio BOLOZ
Raport wspomina również o tym, że motywacja respondentów do zbierania deszczówki spadała w okresach bez suszy, nie czuli się też oni do końca kompetentni w zakresie na przykład zakładania własnych ogrodów deszczowych. Jednym z pomysłów uczestniczek i uczestników warsztatów realizowanych w ramach badania była zadeklarowana potrzeba zakładania zbiorników do zbierania deszczówki przed blokiem.
Co więcej, to kwestie związane z „oszczędzaniem zużycia wody bieżącej, retencjonowaniem opadów, zbieraniem wody opadowej w mieście” uzyskały największą liczbę punktów przyznawaną przez respondentów kluczowym zagadnieniom, które powinny być w Gdyni traktowane priorytetowo.
Postanowiłyśmy wziąć ten temat na warsztat i postarać się opowiedzieć o nim szerzej. Woda wydała nam się również bardzo inspirującym tworzywem do pracy.
użytkownicy mogą edukować się przez informacje umieszczone na instalacji
© studio BOLOZ
Wiktor: W jaki sposób Deszcz-o-bieg może edukować?
Izabela: Poza przestrzenią do interakcji i dynamicznej zabawy, projekt pełni funkcję edukacyjną i informacyjną. Spiętrowane, metalowe beczki służą jako przestrzeń do wystawy plenerowej, która w przystępny sposób podejmuje tematy związane ze znaczeniem wody w mieście. Miniwystawa podaje najważniejsze informacje o metodach zbierania wody deszczowej, a także związkach wody z ekosystemem każdego miasta. Ponadto stworzyłyśmy program edukacyjny towarzyszący instalacji — cykl roślinno-wodnych warsztatów spacerowych.
Wiktor: Jaka jest rola projektantów w edukowaniu o wartości wody i zmianach klimatycznych?
Izabela: Projektanci mogą zrobić w tym zakresie dużo. Mogą projektować wartościowe, ekologiczne rozwiązania. Mogą także za pomocą projektowania o różnych tematach informować, aktywizować lokalne społeczności, opracowywać nowe strategie, jak o takich zagadnieniach rozmawiać. Za pomocą naszego projektu chciałyśmy na przykład stworzyć przyjazną, inspirującą, aktywizującą przestrzeń, która jest zaproszeniem do rozmowy na temat wykorzystywania wody w mieście — zwrócić uwagę na ten temat.
Wiktor: Czy instalacja może być recyklowana?
Izabela: Tak, jak najbardziej. Po pierwsze, może być wykorzystywana ponownie — została wytworzona z trwałych materiałów, których część już pochodzi z recyklingu (tak jak metalowe beczki). W kolejnym sezonie mamy plan przekazania instalacji innej organizacji, która może z niej zrobić dobry użytek. Gdy jej cykl życia skończy się na dobre, może zostać przetworzona — stal idealnie się do tego nadaje.
Wiktor: Dziękuje za rozmowę.
z Descz-o-biegu mogą korzystać wszyscy
© studio BOLOZ
