Poznaliśmy najlepsze realizacje ostatnich lat, które powalczą o tytuł najlepszego budynku Europy. 20 obiektów z Polski stanie do walki o Nagrodę Unii Europejskiej w konkursie architektury współczesnej im. Miesa van der Rohe.
2 lutego ogłoszono nominacje ze wszystkich krajów, biorących udział w plebiscycie. To pierwszy z kilku etapów selekcji. Nominowani zostali zgłoszeni przez lokalnych ekspertów i stowarzyszenia zawodowe. Teraz czeka ich weryfikacja i ocena międzynarodowego jury. W związku z pandemią COVID-19 plebiscyt przesunięto o rok, co spowodowało podzielenie nominacji na dwie fazy. Pierwsza faza dotyczy obiektów ukończonych w okresie od października 2018 do października 2020 roku. Dodatkowo wydzielono drugą fazę obejmującą prace ukończone w okresie od listopada 2020 r. do kwietnia 2021 r. . Razem te dwa etapy będą stanowić listę prac kwalifikujących się do nagrody EU Mies Award 2022.
Kalendarz prac
- Styczeń 2021: ogłoszenie prac nominowanych w I fazie EU Mies Award
- Wrzesień 2021: ogłoszenie prac nominowanych w drugiej fazie konkursu EU Mies Award
- Styczeń 2022: ogłoszenie prac zakwalifikowanych do konkursu
- Luty 2022: ogłoszenie 5 finalistów prac
- Kwiecień 2022: ogłoszenie Zwycięzców
Polscy nominowani
Nominacje w kraju zgłaszać mogli przedstawiciele Stowarzyszenia Architektów Polskich, Hubert Trammer, Ewa P. Porębska oraz Marcin Szczelina. Poniżej prezentujemy listę wszystkich wybranych na poziomie krajowym projektów, które teraz czeka międzynarodowa selekcja.
Klasztor Prowincji Polskiego Zgromadzenia Sióstr Pielęgniarek Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka w Dobrzeniu Wielkim
fot. Stanisław Zajączkowski - PORT
Architekci wrocławskiej pracowni PORT zaprojektowali budynek klasztoru dla Sióstr Franciszkanek Szpitalnych w Dobrzeniu Wielkim. Nowy klasztor powstał tuż obok domu pomocy społecznej, również projektu wrocławskiego studia. Jak piszą autorzy, u podstaw założeń projektowych klasztoru leżała wiara, iż architektura oprócz odpowiadania na wszystkie pragmatyczne potrzeby człowieka, oddziałuje jednocześnie na jego emocje i ducha.
Stacje metra na warszawskiej Woli
fot. Kacper Kępiński
Trzy warszawskie stacje metra na warszawskiej Woli powstawały równocześnie z przystankami na drugim brzegu wisły. W przeciwieństwie do wyważonego projektu praskiego odcina, Wola otrzymała trzy stacje o indywidualnej estetyce inspirowanej najbliższą okolicą. Za wystrój nowych stacji metra odpowiadają Biuro Projektów Kazimierski i Ryba oraz Archinauci.
Nowy Nikiszowiec
Nowy Nikiszowiec to część rządowego programu Mieszkanie+. Projekt architektoniczny osiedla przygotowała pracownia 22Architekci. Został on wybrany w drodze rozstrzygniętego w 2017 roku konkursu architektonicznego. Forma osiedla bezpośrednio nawiązuje do położonej w sąsiedztwie znanej kolonii robotniczej.
Biblioteka w Głuchołazach
fot. Stanisław Zajączkowski - MiA Domicz
W niewielkim miasteczku Głuchołazy, wdzięcznie nazywanym kiedyś Kozią Szyją, położonym u stóp Sudetów tuż przy granicy z Czechami, które słynęło ze swojego niegdysiejszego statusu uzdrowiska, w 2019 roku wyrosła purystyczna, powściągliwa bryła Biblioteki Gminnej. Jest ona nowoczesna, ale i wpisała się w niełatwy kontekst przestrzenny, który okazał się być sporym wyzwaniem. Autor koncepcji architektonicznej Antoni Domicz pomimo tych trudności podjął się realizacji budynku biblioteki.
Dom dla Bezdomnych we wsi Jankowice
fot. xystudio
Za porojekt położonego we wsi Jankowice domu odpowiada pracownia xystudio. Ośrodek prowadzony przez Wspólnotę Chleb Życia to przede wszystkim funkcjonalny, dopasowany w pełni do potrzeb zamieszkujących go osób. Osób, dla których nie ma miejsca w systemie, ponieważ cieszą się zbyt dobrym zdrowiem, by mieszkać w Domach Pomocy Społecznej i zbyt złym, aby korzystać z noclegowni.
Przebudowa Dworca PKS w Kielcach
fot. Kacper Kępiński
Ukończony w 2020 roku na podstawie konkursowego projektu sprzed czterech lat, Dworzec Autobusowy w Kielcach to projekt modernizacji ikonicznego dla tego miasta budynku. Projektanci z biura Kamiński Bojarowicz Architekci w swojej koncepcji założyli zachowanie najważniejszych elementów konstrukcyjnych budowli i całkowitą przebudowę wnętrz. Zachowano jedynie część detalu, a projekt rozszerzono o modernizację przestrzeni pubicznych wokół.
Przebudowa Elektrowni Powiśle
fot. Materiały prasowe
Na początku XX wieku powstała w stolicy największa i najnowocześniejsza jak na ówczesne standardy, elektrownia w Polsce. W 2001 roku zakończyła swoją działalność po niemal nieprzerwanej od 1904 roku pracy. Na blisko 54 tysiącach metrów kwadratowych w budynkach dawnej elektrowni mieści się dziś nowe centrum handlowe. Autorami przebudowy Elektrowni Powiśle jest pracownia architektoniczna APA WOJCIECHOWSKI. Budowa kompleksu rozpoczęła się w 2016 roku.
Park Pamięci Wielkiej Synagogi w Oświęcimiu
fot. Piotr Strycharski
W Oświęcimiu architekci z pracowni NArchitekTURA zaprojektowali wyjątkową przestrzeń — Park Pamięci Wielkiej Synagogi. Niezwykły w tym projekcie jest nie tylko symboliczny wymiar, przypominający o kształcie nieistniejącej już synagogi, ale i wykorzystany do jego realizacji materiał — żłobione płyty z szarego piaskowca, odpad przemysłowy, który dzięki wykorzystaniu go w Parku Pamięci, nie został spisany na straty.
Nowe Żerniki
fot. Kacper Kępiński
W Polsce mieszkalnictwo w ostatnich latach stało się ważną częścią debaty, zarówno architektonicznej jak i politycznej. Pojawiają się interesujące inicjatywy, proponujące nowe, bardziej społeczne podejście. Przykładem bezprecedensowym w skali kraju są Nowe Żerniki we Wrocławiu - modelowe osiedle, powstałe z inicjatywy zaangażowanych architektów i Urzędu Miasta. Autorzy całego kompleksu zostali nominowani jako „superbiuro” - w skład którego, wchodzi ponad 40 pracowni architektonicznych.
Riverview w Gdańsku
fot. Vastint Polska
Projekt osiedla Riverview autorstwa APA Wojciechowski Architekci to zespół siedmiu budynków mieszkalnych z usługami, położonych w bliskim sąsiedztwie centrum Gdańska. Autorzy nowe osiedle ubrali w kostium stylowy nawiązujący do tradycyjnej, gdańskiej zabudowy. Wykończone cegłą ściany i strzeliste dwuspadowe dachy harmonijnie uzupełniają zabudowę okolicy.
Centrum Aktywności Lokalnych w Rybniku
fot. Michał Jędrzejowski - MWArchitekci
W Rybniku na Górnym Śląsku 2019 roku oddano do użytku pierwsze Centrum Aktywności Lokalnej. Planowane są też kolejne. Autorką projektu jest Marlena Wolnik, założycielka pracowni MWArchitekci. Inicjatorem z kolei nieżyjący już Wojciech Student — architekt, samorządowiec, wiceprezydent Rybnika. Plan budynku rozciąga się na prostokącie ze skręconym dachem. Dach jest również wykorzystywany jako trybuna dla wydarzeń plenerowych i ma walory użytkowe — można na nim siedzieć czy odpoczywać. Budynek ma też salę spotkań, przestrzeń na lokal gastronomiczny i część sanitarną.
Strefa Aktywności w Chorzowie
fot. SLAS
Strefa Aktywności w Chorzowie to projekt wielofunkcyjnej przestrzeni przygotowany przez pracownię SLAS. Na wyznaczonym obszarze opracowania zaproponowano betonową płaszczyznę placu, sperforowaną zróżnicowanym programem użytkowym w który wpisują się miejsca rekreacji dla studentów, urządzenia zabawowo- rekreacyjne dla dzieci oraz osób niepełnosprawnych, urządzenia fitness, indywidualnie projektowane elementy małej architektury oraz zieleńce, których część jest możliwa do zagospodarowania przez seniorów.
Nowy Werdon
fot. MAŁECCY biuro projektowe
Architektura mieszkaniowa wielorodzinna na Górnym Śląsku przez długi czas kojarzyła się przede wszystkim z familokami — ceglanymi, niewysokimi domami z dwuspadowym dachem. Architekci z biura projektowego MAŁECCY zaproponowali w dzielnicy Wirek w Rudzie Śląskiej nowe rozwiązanie — inspirowane angielską zabudową domy szeregowe zamknięte w prostej bryle przykrytej dwuspadowym dachem.
P4
fot. Kacper Kępiński
Kompleks P4 z Hotelem Vienna House Mokotów Warsaw został oddany do użytku w 2019 roku. Projekt pracowni JEMS ARCHITEKCI wyróżnia przede wszystkim zastosowana betonowa konstrukcja, która buduje wyraz architektoniczny budynków. Opiera się ona na systemie żelbetowych ram i słupów o charakterystycznym kształcie litery „V”. Surowy beton architektoniczny i dynamiczne, potwarzalne formy tworzą niemal industrialny wyraz obiektów. Co ciekawe obiekt musiał zmienić swoją funkcję już na etapie budowy. Budynek początkowo przeznaczany na biura został przeprojektowany na hotel. Operacja ta nie udałaby się gdyby nie elastyczne, otwarte na zmiany założenia pierwotnego projektu.
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
Koncepcja otwartego w 2020 roku muzeum opracował Krzysztof Jaraczewski, Krzysztof Jaraczewski, wnuk Marszałka Piłsudskiego, prezes Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego, a jednocześnie architekt. Rozbudowa kompleksu, w którego skłąd wchodzi należący niegdyś do Józefa Piłsudskiego dwór Milusin, powstała we współpracy z Radosławem Kacprzakiem. Opracowanie projektu budowlanego i wykonawczego powierzono warszawskiej pracowni PIG Architekci.
ZODIAK - Warszawski Pawilon Architektury
fot. ZODIAK
Zespół Kalata Architekci podjął się zadania budowy nowego pawilonu w miejscu wybitnego, ale zrujnowanego dzieła Jana Bogusławskiego i Bohdana Gniewiewskiego. Odbudowany Zodiak mieści głównie przestrzenie wystawiennicze, konferencyjne i biurowe. Nadbudowany o jedno piętro nawiązuje w swojej formie do poprzednika odtwarzając dawne podziały i rozwiązania przestrzenne w nowych materiałach.
Enklawa Bobrowisko w Starym Sączu
fot. Dariusz Ptak
Enklawa przyrodnicza Bobrowisko w Starym Sączu to projekt autorstwa Anny Szewczyk-Świątek i Wojciecha Świątka z 55Architekci. Położona w widłach Dunajca i Popradu w Starym Sączu stała się kolejnym, po platformie w Woli Kroguleckiej, celem krótkich wycieczek. Realizację nagrodzono m.in. Nagrodą Województwa Małopolskiego im. Stanisława Witkiewicza za nieinwazyjne działanie w środowisku przyrodniczym.
Centrum Aktywności Lokalnej we Wrocławiu
fot. ch+ Architekci
Stworzona przez ch+ architekci przestrzeń Centrum Aktywności Lokalnej to przede wszystkim miejsce spotkań. Przewidziano w nim miejsce na nieformalne zebrania, warsztaty, kino letnie, salę do tańca i zielony dach – to wszystko w wyremontowanym, XIX- wiecznym budynku w oficynie na Przedmieściu Oławskim.
Przedszkole Żółty Słonik w Suwałkach
fot. xystudio
W przedszkolu i żłobku w Suwałkach czas spędzają dzieci pracowników Fabryk Mebli „Forte”. Zmieści się ich tam nawet 150! Architekci zXY STUDIO wzięli pod uwagę kwestię „polskiego bieguna zimna” — budynek jest zlokalizowany na skraju miasta, na pięknej łące, która jednak jest bardzo wietrzna. Projektanci zdecydowali się na zaprojektowanie niskiego rozłożystego budynku z rozbudowaną małą architekturą na dziecięcy użytek — plac zabaw z pokaźną piaskownicą i huśtawkami.
Rewitalizacja Przedmieścia Oławskiego we Wrocławiu
Ta nominacja obejmuje szereg projektów i działań, które w ostatnich latach obserwować można na Przedmieściu Oławskim we Wrocławiu. W nominowanym gronie znalazły się m.in. Centrum Aktywności Lokalnej autorstwa ch+ architekci, bulwar nad Oławą autorstwa Vertigo Margareta Jarczewska i a+f projektowanie przestrzeni, rewitalizacje podwórek oraz aktywizacja gminnych lokali usługowych.
