Nie ma już formalnych przeszkód dla wyburzenia wrocławskiego Solpolu. Urząd Miasta wydał właśnie pozytywną decyzję w sprawie pozwolenia na rozbiórkę postmodernistycznego domu handlowego. Budynek w tym czasie nie doczekał się dodatkowej ochrony prawnej i statusu zabytku.
długa walka
fot. Wikimedia Commons
Wniosek złożył właściciel budynku, firma Polsat Nieruchomości, w kwietniu tego roku. Od tego czasu na nowo odżyła dyskusja na temat wartości ikony lat dziewięćdziesiątych Wrocławia i potrzeby jego ochrony jako wybitnego przykładu postmodernizmu w architekturze polskiej. Przymiarki do wyburzenia kultowego domu handlowego przy ul. Świdnickiej trwają od lat. Budynek miał zniknąć już w 2012 roku, ale sprawa nie doszła do skutku. W 2015 roku z wnioskiem o objęcie budynku ochroną do Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zwróciło się Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia oraz Fundacja Transformator.
związane ręce
Wojewódzka Konserwator Zabytków podjęła odmowną decyzję w tej sprawie. Nie pomogły liczne opinie eksperckie. W wydaniu pozwolenia na rozbiórkę nie przeszkodziły także wypowiedzi Piotra Fokczyńskiego, dyrektora Wydziału Architektury i Budownictwa Urzędu Miasta Wrocławia, który jest przeciwny wyburzeniu obiektu. Przyznaje jednak, że ma związane ręce, ale wystosował do właściciela budynku list.
mistrzostwa w burzeniu ikon
Sprawę skomentował na facebooku Kuba Snopek, badacz architektury i jeden ze współzałożycieli TUMW. Zaznaczył, że od kilku lat na świecie widać wyraźną fascynację postmodernizmem – w modzie, kulturze czy wnętrzach, pojawiają się na ten temat kolejne publikacje. Niestety tendencje te zdają się nie docierać do Polski. To zresztą powtarzający się schemat. Kiedy na początku lat dwutysięcznych świat zachwycał się socmodernizmem w Polsce burzono najwybitniejsze przykłady tej architektury – Supersam, dworzec w Katowicach, warszawskie pawilony. Uratować udało się te mniej udane przykłady. Teraz historia ta powtarza się z postmodernizmem. Z krajobrazu znikają jego najciekawsze przykłady, a to co uda się uratować będzie dosyć przypadkowym zbiorem przeciętnych budynków.
Wyburzą Solpol, postawią na jego miejscu apartamentowiec, który zaprojektuje przyzwoite współczesne polskie biuro. Po zdjęciu rusztowań okaże się, że to nowe smutne szare pudło dominuje nad ulicą, zasłania gotycki kościół, przytłacza skalą. Nagle ktoś odkryje, że architekci Solpolu specjalnie odsunęli go od ulicy, używając do tego - jako pierwsi w Polsce - symulacji komputerowych. Ktoś inny stwierdzi ze nowy Solpol to kolejna z serii kilkunastu identycznych wrocławskich budowli: poprawnych, ale zupełnie bez charakteru.
[…] ochrona zabytków działa u nas jakby na opak: nie chroni się tego, co jest najbardziej unikatowe. To co eksperymentalne i odważne jest inne i niezrozumiałe – musi zniknąć. A potem na listę zabytków trafi jakoś numer dwa albo numer trzy, na pocieszenie. A my wciąż będziemy żyć w miastach, które są nijakie.
Kuba Snopek
solpol
fot. Wojciech Jarząbek
Solpol to dzieło zespołu architektów w składzie Wojciech Jarząbek, Paweł Jaszczuk, Jan Matkowski i Jacek Sroczyński, przy koncepcji przetargowej także Paweł Spychała i Leopold Chyczewski. Budynek otwarty w 1993 roku stał się ikoną transformacyjnej popkultury. Wypracowana wspólnie z architektem wizualna reprezentacja inwestora i jego intencji zmaterializowała się jako odważna, krzykliwa wręcz bryła w historycznej tkance miasta. Budynek był wyrazem swoich czasów zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i estetycznym. Jego formy korespondowały równocześnie z sąsiednim kościołem i najmodniejszymi trendami ówczesnego budownictwa. To przykład niezwykle konsekwentnej realizacji autorskiej idei architektonicznej, której powstanie było możliwe tylko i wyłącznie w tym konkretnym momencie dziejowym.
