Plany burzenia galerii handlowych, by w ich miejsce postawić mieszkania, dotarły do Gdańska. Na działce Manhattanu we Wrzeszczu inwestorowi marzą się 120-metrowe wieże, liczące 780 mieszkań oraz usługi. Wrzeszczanie zbierają podpisy pod protestem i apelują o uchwalenie dla działki planu zagospodarowania przestrzennego. Tymczasem Miasto przyjęło własne założenia i wiele wskazuje na to, że inwestor będzie musiał obejść się smakiem.
Manhattan był jednym z pierwszych nowoczesnych centrów handlowych w Gdańsku. Otwarty został w 2004 roku, kiedy na Przymorzu stała tylko Alfa Centrum, a w Śródmieściu Gdańska, przy ul. Rajskiej — Madison. I mimo że w późniejszych latach „świątyń handlu” w stolicy województwa pomorskiego zaczęło przybywać, do dziś wrzeszczański Manhattan uchodzi za jedną z lepiej zaprojektowanych galerii handlowych w Trójmieście. Przejrzysta, ażurowa elewacja dobrze wpisuje się w sąsiedztwo. Widać to szczególnie od czasu, kiedy Gdańsk przyjął uchwałę krajobrazową, a z budynku zniknęły szpetne reklamy. Projekt, który przygotowali Wojciech Targowski, Antoni Taraszkiewicz i Piotr Mazur, w 2004 roku został wyróżniony przez Stowarzyszenie Architektów Polskich.
dyskusyjna wizja inwestora
Centrum powstało w miejscu wyburzonej przedwojennej zabudowy i utworzonego w jej miejscu pl. Karola Świerczewskiego. W latach 90. kwitł tu handel prosto z samochodów, który z czasem został nieco ucywilizowany — na placu postawiono pawilony i zadaszone stragany. Dziś po sąsiedzku stoi wybudowany pod koniec lat 60. 55-metrowy Olimp (nazywany też Dolarowcem) oraz — również 55-metrowy — mało udany kompleks czterech wież Quattro Towers, których budowa zakończyła się w 2011 roku.
W 2021 roku Manhattan trafił w ręce węgierskiego funduszu Futureal. Szybko okazało się, że nowy właściciel snuje rewolucyjne plany zabudowy. A że na tym terenie nie ma planu miejscowego, w czerwcu 2022 roku należąca do grupy Futureal spółka Cordia Managment Poland, złożyła w gdańskim magistracie wniosek, by dla działki ustalić funkcję mieszkaniowo-usługową o wysokiej intensywności. Inwestorowi marzy się budynek o zróżnicowanych wysokościach, aż do 120 m. Na dolnych kondygnacjach miałby znaleźć się usługi, na pozostałych — mieszkania — łącznie 780.
Wybudowane w 2004 roku centrum handlowe dobrze wpisało się w otoczenie
fot.: Ewa Karendys
Na taką propozycję wielu mieszkańców zareagowało przerażeniem. Nie ma ona nic wspólnego z kreowaniem miasta dla ludzi — uważa Maciej Jacaszek, architekt, który zaangażował się w sprzeciw mieszkańców. — Brałem udział w wielu procedurach wydania decyzji WZ i uważam, że nie tak łatwo wyciągnąć wnioski, iż w miejscu Manhattanu mogą stanąć wysokościowce. Sąsiadujące Quattro Towers powstało, w mojej ocenie, w oparciu o błędne urbanistyczne założenia. Czy powinniśmy ten kierunek kontynuować? Absolutnie nie. Argument skali historycznej zabudowy przy ul. Jaśkowa Dolina, przemawiającym za niską zabudową, powinien być argumentem kluczowym.
obawy wrzeszczan
W maju grupa mieszkańców zainicjowała pismo, w którym sprzeciwiają się planom inwestora.
Nie zgadzamy się na zmiany, w których dopuszcza się do budowy wieżowców, nawet na prywatnej własności, zmieniając architektoniczną tkankę naszej dzielnicy, bez szeroko pojętej konsultacji społecznej. Zgłaszamy wniosek o jak najszybsze opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego we Wrzeszczu Górnym oraz powrót do konsultacji z mieszkańcami — napisali protestujący w petycji adresowanej do Rady Miasta Gdańska.
Dominika Nowak-Król, uczestniczka protestu podkreśla, że wrzeszczanie nie sprzeciwiają się temu, by powstawały budynki mieszkaniowe.
Przeciwnie. Natomiast planowanie nowej zabudowy powinno odbywać się z poszanowaniem historii dzielnicy, uwzględnieniem konsekwencji proponowanych zmian i przyzwoitymi konsultacjami z mieszkańcami. Sprzeciwiamy się natomiast agresywnej deweloperce, proponowana przez dewelopera wysokość jest niedopuszczalna — tłumaczy.
Mieszkańcy obawiają się też o losy biblioteki publicznej, znajdującej się w obecnym CH Manhattan, która pełni funkcje społeczne.
To jedna z niewielu przestrzeni społecznych we Wrzeszczu, która integruje dziś mieszkańców w każdym wieku — zaznacza Dominika Nowak-Król.
Dziś wizje nowej zabudowy w miejscu Manhattanu analizowane są w ramach opracowywanego w Gdańsku Studium Pasma al. Grunwaldzkiej (PAG), czyli głównej arterii miasta, gdzie występuje największa koncentracja miejskich usług i handlu. Dokument ma wyznaczyć wspólną koncepcję rozwoju pasma — ciągnącego się od Oliwy aż po dzielnicę Aniołki.
Wieże Quattro Towers, po prawej — fragment Dolarowca
fot.: Ewa Karendys
miasto tnie wysokość
W przypadku Manhattanu okazuje się, że — to dobra wiadomość — Miasto nie zamierza podążać ślepo za oczekiwaniami inwestora.
Do dalszych prac nad PAG (w tym analiz transportowych) dla działki Manhatanu, zespół przyjął jako założenie wysokość do 30 m oraz tylko 50-procentowy udział funkcji mieszkaniowej — mówi Joanna Bieganowska z Urzędu Miejskiego w Gdańsku.
O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy inwestora, ale do momentu publikacji artykułu nie otrzymaliśmy odpowiedzi.
Według wcześniejszych zapowiedzi studium pasma al. Grunwaldzkiej miało być gotowe do kwietnia 2024 roku, a więc do czasu wyborów samorządowych. Tak się jednak nie stało, a kolejny wskazywany termin to czerwiec.
Manhattan nie jest jedyną lokalizacją objętą PAG, w której inwestorzy chcą budować wysoko. Na terenie kompleksu Olivia Business Center inwestor wnioskuje o podniesienie parametrów zabudowy — do 160 metrów (dziś dla tzw. budynku Olivia 9 posiada pozwolenie na budowę zabudowy wysokiej na 135 metrów). Budynek o tej samej wysokości — jeśli spełnić oczekiwania inwestora — miałby powstać także na rogu al. Żołnierzy Wyklętych. Rekordowy w dzielnicy Strzyża, w miejscu, gdzie dziś stoi pawilon handlowy City Meble o wysokości 10 metrów, miałby stanąć budynek 200-metrowy.
Studium pasma al. Grunwaldzkiej będzie podstawą do podejmowania dalszych decyzji, w tym związanych ze zmianami planistycznymi. Do czasu zakończenia prac wnioski inwestorów i prace nad planami zagospodarowania dla tego rejonu pozostają wstrzymane.
