Nowy most przez Wartę powstał piętnaście kilometrów na północ od centrum Poznania. Ten potrzebny skrót przez rzekę jest na razie przede wszystkim udaną atrakcją wizualną i turystyczną. Pełną funkcjonalność zyska dopiero po wybudowaniu prowadzących do niego dobrych dróg rowerowych.
Podpoznańskie Owińska (gmina Czerwonak) słynęły dotąd z wyjątkowej urody pocysterskiego zespołu klasztornego, w którym od wielu dekad działa szkoła i zakład wychowawczy dla dzieci niewidomych. Od dekady istnieje tu też pierwszy w Europie Park Orientacji Przestrzennej dla wychowanków placówki. Są również czekające na gruntowną odnowę pałac oraz budynki dziewiętnastowiecznego szpitala psychiatrycznego. Do tych atrakcji dołączyła teraz kolejna: pieszo-rowerowa kładka z wieżą widokową. Łączy leżącą na prawym brzegu Warty miejscowość z lasem na obrzeżach Poznania i gminy Suchy Las, w pobliżu dawnej wsi Radojewo (od 1987 roku w granicach Poznania). Powstała w miejscu dawnej przeprawy promowej działającej od średniowiecza aż do lat 40. minionego stulecia.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski — widok z wieży na zespół pocysterski w Owińskach
fot.: Jakub Głaz
zieleń z zielenią
Nowy most funkcjonuje od dwóch tygodni; w piątek został oficjalnie otwarty. Tłumnie odwiedzają go okoliczni mieszkańcy i poznaniacy, co nie dziwi, bo powstał w bardzo malowniczym miejscu i łączy atrakcyjne zielone obszary po obu stronach Warty. Na poznańskim brzegu są to zalesione nadrzeczne tereny i — dalej na zachód — rezerwat Morasko. Po południowo-wschodniej stronie Owińsk rozpościera się z kolei Puszcza Zielonka.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski — prawy brzeg Warty w Owińskach, widok od południa
fot.: Jakub Głaz
Podwieszana kładka o lekkiej linii razem z wieżą widokową sięgającą niemal 25 metrów stanowi bardzo ekspresyjną formę — silny akcent na tle otaczającej zieleni. Cięgna mostu podwieszone są do pylonu pochylonego silnie w stronę rzeki. Kompozycyjną przeciwwagę stanowią dla niego dwa niższe i smuklejsze pylony skierowane ukośnie ku brzegowi. Między nie wstawiona została konstrukcja wieży widokowej o bardzo rzeźbiarskim charakterze. Dwie ekspresyjne trójkątne platformy wieży znajdują się odpowiednio: na samym szczycie i na wysokości 10 metrów.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski
fot.: Jakub Głaz
Projekt autorstwa Atelier Paweł Byrski (z siedzibą w Choszczy) był realizowany od 2021 roku. Kładka budowana była przez sopocką spółkę MOST jako wspólne przedsięwzięcie gminy Czerwonak, Miasta Poznań, Powiatu Poznańskiego i gminy Suchy Las. Koszt: 27 mln złotych (z unijnym dofinansowaniem). Oficjalne serwisy samorządowe informują, że:
kładka ma około 130 metrów długości i 3,9 m szerokości. Wraz z wjazdami po obu brzegach […] ok. 200 metrów. Najdłuższe przęsło nad Wartą posiada aż 83 m. Natomiast cała nowo powstała infrastruktura rowerowa znajduje się 10 m nad lustrem wody.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski — widok w stronę Owińsk
fot.: Jakub Głaz
Całość składa się z trzech przęseł. Stalowa konstrukcja nośna dźwiga żelbetowe płyty pieszojezdni, a od strony Radojewa część wjazdowej pochylni opiera się wyłącznie na gruncie. W obrębie środkowego przęsła znajdują się też wysunięte „zatoczki” z ławkami do wypoczynku i obserwacji okolicy.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski; na pierwszym planie — miejsce wypoczynkowe, widok w stronę Owińsk
fot.: Jakub Głaz
dwa łuki w most
Przeprawie dynamiki dodają również: poprowadzenie po łuku odcinka w stronę Radojewa oraz lekkie łukowate wygięcie całej pieszojezdni. Te miękkie linie dobrze korespondują z dużym nagromadzeniem trójkątnych iukośnych kształtów. Udana kompozycja całości ma właściwe proporcje i nie pozwala się nudzić odbiorcy, oferując odmienne widoki niemal z każdej strony.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski — widok od strony Radojewa
fot.: Jakub Głaz
Niektóre fragmenty wydają się nawet nieco zbyt różnorodne i przeładowane. To „przekombinowanie” dotyczy przede wszystkim wieży, której projekt można było nieco uprościć. Rodzi się też pytanie, czy ten ciekawy, choć bardzo silny przestrzenny gest jest zasadny w przyrodniczym otoczeniu w obrębie korytarza ekologicznego rzeki.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski — widok z górnej platformy
fot.: Jakub Głaz
Jak kładka sprawdza się funkcjonalnie? Sprawdziliśmy to w niedzielę, gdy przyciągnęła sporo pieszych i cyklistów. Czterometrowa szerokość przeprawy wydaje się wystarczająca (dobrze sprawdzają się wypoczynkowe „zatoczki”), jednak problemem jest kolizja ruchu pieszego i rowerowego. Ich separacja nakazana jest jedynie na krótkim odcinku przy wjeździe od strony Owińsk (są tu także schody prowadzące bezpośrednio z brzegu, od strony niewielkiej rzecznej przystani). Problem takich kolizji jest dość typowy w przypadku podobnych konstrukcji służących nie tylko komunikacji, ale też obserwacji okolicy. Projektanci nie chcą przeznaczyć żadnej ze stron mostu jedynie dla cyklistów (jest tak np. w przypadku budowanej właśnie kładki w Warszawie).
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski; wjazd od strony Owińsk, po tej stronie obowiązuje separacja ruchu
fot.: Jakub Głaz
Obok nowego mostu konieczne jest też dostawienie co najmniej kilkunastu stojaków rowerowych (obecnie po obu stronach stoją po dwie sztuki!) oraz większej liczby ławek i stołów.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski; miejsce piknikowe na prawym brzegu w Owińskach
fot.: Jakub Głaz
Wreszcie, niezbyt przyjemne są dość silne drgania, w które potrafi wpaść wieża widokowa. Wiadomo, że w przypadku podobnych konstrukcji takie zjawisko jest dopuszczalne. Miejmy nadzieję, że w Owińskach mieści się ono w normie (silne rozkołysanie platformy widokowej zajęło kilkuletniej dziewczynce mniej niż minutę).
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski — widok w stronę Radojewa z najwyższego poziomu wieży
fot.: Jakub Głaz
most bez dróg
Czas wreszcie na ocenę nowego mostu w szerszym kontekście. Jest z pewnością udogodnieniem dla amatorów okazjonalnych rowerowych i pieszych wypraw. Gorzej z użytkownikami, którzy chcieliby wykorzystać nowy skrót przez rzekę podczas codziennych dojazdów. W pobliżu brakuje bowiem jeszcze porządnej rowerowej infrastruktury, która prowadzi w stronę Poznania i Suchego Lasu. Owszem, na lewym brzegu istnieją odcinki dróg dla cyklistów, ale nie tworzą jednej porządnej trasy. Trakty leśne także są niespójne, z grząską lub piaszczystą nawierzchnią oraz słabo oznakowane.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski — wejście na kładkę z lasu od strony Radojewa
fot.: Jakub Głaz
W artykule opublikowanym przez transport-publiczny.pl problem komentuje aktywista Karol Raniszewski ze stowarzyszenia Rowerowy Poznań:
Założeniem inwestycji było połączenie Poznania i gminy Czerwonak wramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Żeby więc spełnić ten cel i zapewnić efektywność ekonomiczną projektu po stronie Poznania, musi zostać zbudowana […] wygodna droga dla rowerów o nawierzchni bitumicznej. W tym momencie, w praktyce, z Poznania nie ma dojazdu rowerem do kładki — szlak wiedzie leśnymi, piaszczystymi duktami, przejezdnymi rowerem górskim co najwyżej przez kilka miesięcy w roku.
kładka pieszo-rowerowa w Owińskach k/Poznania, proj.: Atelier Paweł Byrski — Warta oglądana z wieży widokowej od północy
fot.: Jakub Głaz
Raniszewski słusznie narzeka także na brak koordynacji w tworzeniu infrastruktury rowerowej na poziomie województwa. Kiedy zatem można spodziewać się poprawy sytuacji w sąsiedztwie kładki w Owińskach? Przedstawiciele poznańskiego magistratu zapowiadają, że licząca około 10 km trasa od poznańskiego mostu Lecha powinna powstać w najbliższych latach — sfinansowana z funduszy nowej perspektywy unijnej do 2027 roku. Dotąd Miasto skupione było bowiem na rozbudowie tzw. Wartostrady na centralnym odcinku Warty w mieście. Za kilka miesięcy ruszy też budowa śródmiejskich Mostów Berdychowskich dla rowerzystów i pieszych.
