Przestrzenie miejskie w Polsce pojawiły się w dyskursie publicznym głównie przy okazji popularyzacji określenia „betonoza”. Problemów jest jednak znacznie więcej, a rozwiązań wciąż za mało.
W ramach cyklu #RaportCzwartkowy przedstawiamy dokumenty, raporty i poradniki dotyczące architektury, miast i samorządu, które z pewnością warto nagłośnić i wypromować. W tym tygodniu przyglądamy się raportowi „Rynki, place i deptaki – jakość inwestycji w przestrzeni publicznej po 2015 roku” opracowanemu przez Aleksandrę Mróz, Pawła Pisteloka i Piotra Salatę-Kochanowskiego (Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR).
Celem grupy badawczej było spojrzenie na zagadnienie jakości przestrzeni publicznej z perspektywy identyfikacji standardów tworzenia przestrzeni publicznych, ocenę ich jakości w obszarach rewitalizacyjnych, a także wskazanie optymalnych rozwiązań na poprawienie procesów.
Autorzy obracali się wokół tematyki tworzenia i wykorzystywania standardów tworzenia przestrzeni publicznych — rodzaju dokumentu wciąż stosowanego w polskich miastach wyjątkowo rzadko. Czy tworzenie standardów przekłada się na lepszą jakość przestrzeni publicznej? Co należy zrobić, by miasta w Polsce poprawiły jakość miejsc wspólnych?
raport „Rynki, place i deptaki –jakość inwestycji w przestrzeni publicznej po 2015 roku” opracowany został przez zespół IRMiR
© Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR
Raport dostępny jest na stronie Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.
brak drogowskazów
Pod koniec sierpnia br. opublikowaliśmy w serii #RaportCzwartkowy artykuł o dokumencie „Wzmocnienie czynnika społecznego i merytorycznego w kształtowaniu przestrzeni miejskiej” — w którym akcentowano wartości odpowiednich instytucji, jak roli architektów miasta, miejskich komisji urbanistyczno-architektonicznych czy też odpowiedniego planowania partycypacji.
Raport IRMiRu wskazuje na zupełnie inne, niedoceniane rozwiązanie — standardy kształtowania przestrzeni publicznych. W badaniu wskazano, że tylko 22 miasta na 577 badanych deklarowały tego rodzaju dokument.
tylko 22 miasta w Polsce wprowadziły standardy kształtowania przestrzeni publicznych
© Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR
Standardy jako zbiór wytycznych można uznać za drogowskaz wzmacniający kierunek do lepszych przestrzeni publicznych. Badacze zwracali uwagę na to, że standardy mogą pomóc w przeprojektowywaniu oświetlenia, likwidacji barier czy przeszkód architektonicznych. Pozwalają też bez nadmiernej biurokratyzacji wskazywać odpowiednio dostosowane rozwiązania nawierzchni, usytuowania infrastruktury rowerowej czy odpowiednie umieszczenie miejsc parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami.
Przyjęte w dokumencie kategorie pokazują, w jaki sposób checklisty w postaci standardów mogą ułatwić projektowanie, jak i odbiór techniczny realizacji.
matryca zestawiająca rozwiązania wskazywane w standardach
© Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR
Czy standardy to panaceum na całe zło w źle zaprojektowanych przestrzeniach? Nie.
Badacze wskazali, że jakość badanych inwestycji w miastach, niezależnie od wprowadzonych standardów była zbliżona. Mimo wszystko standardy mogą stać się dobrym punktem wyjścia do odpowiedniego przygotowania inwestycji. W rozwiązaniach wskazano również na konkursy architektoniczne, które uznano za znacznie lepszą formułę niż przetargi.
badania uzupełnione zostały o wizje terenowe, które zostały opisane w raporcie
© Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR
tworząc lepsze miejsca
Raport obok badań ilościowych i wskazania najważniejszych czynników zawiera również szereg rekomendacji.
Wśród nich wymieniono przede wszystkim uwzględnianie wszystkich interesariuszy, częstszego wykorzystywania prototypowania, a także organizację konkursów architektonicznych. Raport zawiera także zalecenia dla władz z poziomu centralnego w postaci stworzenia przeglądu najlepszy praktyk z zakresu planowania przestrzeni miejskich oraz stworzenia przykładowego zestawu standardów.
miasta w których przeprowadzono wizje terenowe z uwzględnieniem wprowadzenia standardów
© Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR
Aby tworzyć lepsze miejsca, najpierw potrzeba woli politycznej, parcia społecznego i edukacji decydentów, ale odpowiednio dostosowane dokumenty również mogą przyczynić się do poprawy — warto brać je pod uwagę.
Raport dostępny jest na stronie Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.
