Drewno to przyszłość architektury, a przynajmniej taką nadzieję mają ci, którym losy naszej planety nie są obojętne. Po części te nadzieje wydaje się spełniać Habitat 19, czyli projekt ekologicznego apartamentowca, który w najbliższym czasie powstanie w Zabrzu. Pełną innowacyjnych rozwiązań i odważnych inspiracji koncepcję opracowało katowickie BaH studio.
Technologia CLT, choć wciąż daleko jej do statusu rozwiązania standardowego, powoli rozgaszcza się w polskiej architekturze. Realizacje takie, jak Biblioteka w Choszczówce studia Ambient czy biurowiec w Wielu pod Kościerzyną zaprojektowany przez APA Wojciechowski wytyczają drogę dla współczesnej architektury drewnianej. CLT ochoczo wykorzystywane jest także w budownictwie domów, inaczej jednak sytuacja prezentuje się w przypadku budowli mieszkalnych i mieszkaniowych wielorodzinnych. Tutaj wciąż dominują obiekty wykonane z betonu, choć w realizacjach zagranicznych coraz śmielej to właśnie drewno wykorzystywane jest do budowy bloków i apartamentowców. Wygląda na to, że w najbliższym czasie do państw tych dołączy również i Polska, a to za sprawą śmiałego projektu BaH studio. Poznajcie Habitat 19!
Habitat 19 w Zabrzu
© BaH Studio
przestrzenna łamigłówka
Habitat 19 to skomplikowana układanka. Ze względu na ukształtowanie terenu, który nie jest płaski, a delikatnie opada, całość posadowiona będzie na jednokondygnacyjnym, częściowo wkopanym cokole, w którym znajdą się wejścia do części technicznych oraz najważniejszych ciągów komunikacyjnych budynku. Na tyłach apartamentowca, w miejscu, gdzie teren jest wyniesiony, zaplanowano ogródki dla mieszkańców najniżej położonych lokali.
Struktura wewnętrzna budynku Habitat 19
rys.: BaH Studio
Na żelbetowym cokole architekci zaplanowali 10 dwukondygnacyjnych modułów mieszkalnych w formie prostopadłościennych kostek, w których łącznie znajdzie się 19 lokali, skąd zresztą wzięła się nazwa budynku. Poszczególne bryły zostały od siebie odsunięte, co pozwoliło utworzyć labirynt przejść i korytarzy, które, jak tłumaczy Mateusz Białek, jeden z autorów projektu, przywodzą na myśl wąskie, śródziemnomorskie uliczki. Z tej skomplikowanej struktury wycięto trzy wewnętrzne patia, położone na wysokości różnych kondygnacji. Każde patio pełnić będzie rolę studni świetlnej oraz przestrzeni sprzyjającej integracji sąsiedzkiej i rozwojowi bioróżnorodności. Całość nakryto zielonymi dachami o pięciu wierzchołkach i trójkątnych połaciach.
Schemat kształtowania przestrzeni
rys.: BaH Studio
Jednostki mieszkalne powstaną w technologii prefabrykatów z CLT, czyli drewna klejonego krzyżowo, którego wykorzystanie nie tylko znacznie zmniejsza emisje CO₂ powstałe w wyniku budowy, lecz także wpisuje się w założenia gospodarki cyrkularnej. W jej duchu zadbano również o gospodarowanie wodą opadową, która składowana będzie przez cały rok w zbiornikach retencyjnych, a następnie wykorzystywana do podlewania roślin na terenie budynku. Opadające jesienią liście będą z kolei przetwarzane na nawóz, który zasili przyszłe pokolenia roślin. Drewno pochodzić będzie od sprawdzonego dostawcy — OMFO pomogło w takich realizacjach, jak wciąż powstające Centrum Edukacji Leśnej w Raciborzu czy Ogród Botaniczny w Marszewie.
Habitat 19 w Zabrzu
© BaH Studio
architektura scenograficzna
Habitat 19 to architektura wielowidokowa, kształtowana w sposób scenograficzny. Dzięki skomplikowanej strukturze przestrzennej, lokale zapewnią doświadczenie podobne nieco do zamieszkiwania w domu jednorodzinnym. Wejścia do każdego z modułów znajdą się na różnych kondygnacjach, dostępne będą bowiem z poziomu wewnętrznych patiów i korytarzy, do których mieszkańcy dostaną się poprzez wspólne wejście w parterze budynku i pion komunikacyjny umiejscowiony w jego centrum. Gąszcz uliczek i korytarzy utworzonych pomiędzy poszczególnymi modułami mieszkalnymi pozwoli wykreować różnorodną przestrzeń, z widokami na poszczególne bryły obiektu oraz na jego zielone otoczenie.
Bioróżnorodność w budynku Habitat 19
rys.: BaH Studio
6 x eko
Czynnikiem, który zazwyczaj brany jest pod uwagę podczas projektowania miejskich, zielonych przestrzeni publicznych jest bioróżnorodność. Trochę gorzej sytuacja wygląda w przypadku projektowania budynków, czemu trudno się dziwić — w końcu w większości przypadków przestrzeń znajdująca się uprzednio we władaniu natury zostaje zastąpiona przez twór antropogeniczny. W przypadku Habitatu 19 architekci z BaH studio pomyśleli jednak również i o tej kwestii, wyróżniając kilka obszarów, w których ich projekt może wspierać bioróżnorodność w mieście.
Habitat 19 w Zabrzu
© BaH Studio
Pierwsze z rozwiązań zaszło już na etapie rozplanowania przestrzennego obiektu. Rozbicie bryły budynku na cztery części oraz implementacja wewnętrznych patiów i zielonych dachów ma za zadanie przeciwdziałać zamykaniu korytarzy ekologicznych, których przebieg mógłby zostać zakłócony przez wprowadzenie nowej kubatury. W przypadku Habitatu 19 jest to o tyle ważne, że planowana budowla znajduje się przy ulicy Staromiejskiej, na skraju Parku Miejskiego w Zabrzu.
Habitat 19 w Zabrzu
© BaH Studio
W celu ochrony bioróżnorodności starannie wyselekcjonowano rośliny, które znajdą się na elewacjach, dachach oraz przestrzeniach zielonych wokół obiektu. We współpracy ze specjalistami z zakresu architektury krajobrazu, architekci wybrali 28 lokalnych gatunków ziół i krzewów, dostosowanych do polskiego klimatu, nie stanowiących zagrożenia dla rodzimej flory oraz stwarzających świetne środowisko dla owadów zapylających. Tym ostatnim, ale i ptakom, posłużą również specjalne poidła, zapewniające dostęp do świeżej wody. Duża ilość zieleni planowanej wokół budynku, na jego dachach i elewacjach oraz we wnętrzach patiów ma za zadanie stworzyć zdrowy mikroklimat dla wszystkich mieszkańców Habitatu 19, nie tylko ludzi.
Habitat 19 w Zabrzu
© BaH Studio
klinkier i zieleń, a drewno w post scriptum
Tym, co, paradoksalnie, może zaskakiwać najbardziej w projekcie Habitatu 19 są jego stonowane elewacje. Zazwyczaj budynki powstające w technologii drewna klejonego krzyżowo jasno komunikują materiał, z którego zostały wykonane. Trudno rozpatrywać to zjawisko w negatywnych kategoriach — dzięki swoim naturalnym elewacjom i odważnym formom przyczyniają się do propagowania współczesnej architektury drewnianej, wykorzystanie drewna do pokrycia ścian zewnętrznych zgodne jest zresztą z duchem tych realizacji, które ograniczają wykorzystanie innych materiałów do minimum. Są i takie budynki, które z technologią CLT mają niewiele wspólnego, choć swoich odbiorców witają drewnianymi okładzinami ścian. Nie zawsze jednak kontekst pozwala na tego rodzaju działania. W przypadku zabrzańskiego projektu studia BaH fakt wykorzystania drewnianej konstrukcji pozostaje do wiedzy zainteresowanych, mieszkańców i samej planety, której oszczędzono ton dwutlenku węgla uwolnionych do atmosfery.
Habitat 19 w Zabrzu
© BaH Studio
Projekt Habitatu 19 wizualnie wpisuje się w swoje najbliższe otoczenie, które znajduje się na styku dwóch światów. Z jednej strony projektowany budynek otaczają kamienice pokryte charakterystyczną dla Górnego Śląska, czerwoną cegłą. Tuż za nim z kolei zaczynają się zielone tereny Parku Miejskiego. Składowe obu tych środowisk znajdują swoje odbicie w elewacjach Habitatu 19, które pokryte będą czerwonym klinkierem. Architekci zadbali tutaj o mały twist, bo na ścianach górnych kondygnacji klinkierowe elementy ułożone zostaną nie w poprzek, a pionowo.
Habitat 19 w Zabrzu
© BaH Studio
O integrację z terenem przyrodniczym zadbają z kolei donice z solitarnymi krzewami umiejscowione na wszystkich balkonach projektowanego apartamentowca. Podobnie jak pobliski park, elewacje Habitatu 19 będą zatem zmieniać się wraz z porami roku, wiosną i latem zieleniejąc, na jesień migocząc feerią barwnych liści, które wreszcie zimą opadną i odsłonią roślinne szkielety. Podobieństwo do wieżowca Bosco Verticale Studia Boeri jest tutaj nieprzypadkowe, bo Mateusz Białek, współwłaściciel pracowni BaH i jeden z autorów projektu, miał okazję studiować pod okiem prof. Stefano Boeri.
Habitat 19 w Zabrzu
© BaH Studio
CLT — potrzebują tego i ludzie, i planeta
Jeśli chcemy uchronić planetę przed nieodwracalną degradacją, proekologiczne rozwiązania budowlane, takie jak technologia wznoszenia budynków przy pomocy drewna CLT, muszą stać się standardem w architekturze przyszłości. Potrzebujemy jej nie tylko w biurowcach i obiektach publicznych, ale i, a może nawet przede wszystkim, w budynkach mieszkaniowych. I choć Habitat 19 przynależy do kategorii apartamentowców, to istnieje jednak nadzieja, że właśnie tego rodzaju innowacyjne projekty przetrą szlaki dla szerszego wykorzystania technologii drewnianych w budownictwie wielorodzinnym, również tym bardziej dostępnym cenowo.
Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej na temat drewna we współczesnej architekturze, zapraszamy do pobrania najnowszego numeru A&B!
