Wnioski dotyczące problemów z brakiem odpowiedniej podaży mieszkań, w tym mieszkań socjalnych i komunalnych wskazują na prosty wniosek — musimy budować więcej. Budownictwo socjalne nie musi być jednak nudne i powtarzalne, a nawet może nawiązywać do lokalnych tradycji.
W niewielkiej gminie Wasilików powstanie zespół niewielkich budynków socjalnych, który w swoim charakterze ma nawiązywać do architektury Podlasia. Sześć wielorodzinnych budynków powstaje w technologii szkieletu drewnianego. W budynkach o różnorodnej, bogatej kolorystyce powstanie sześćdziesiąt mieszkań. To rozwiązanie stawiające na lokalność, niebędące jednocześnie „makietyzacją”, którą znamy z wielu regionów w Polsce.
wizualizacja projektu
© Dominik Górecki Architekt
O wyzwaniach z nawiązywaniem do architektury Podlasia, problemie forsowania rozwiązań związanych z drewnem i roli architekta w kontekście wyzwań społecznych odpowiada projektant osiedla — Dominik Górecki.
Wiktor Bochenek: Domy w Wasilkowie mają nawiązywać do architektury Podlasia. W jaki sposób chcieliście to osiągnąć?
Dominik Górecki: Zaprojektowane budynki wielorodzinne nawiązują do tradycyjnej architektury Podlasia na dwóch płaszczyznach.
Pierwsza to kształt, gabaryty i charakter funkcji, nawiązujące do drewnianych budynków wielorodzinnych, których przykłady znalazłem na białostockim osiedlu Bojary, słynącym z drewnianej, niestety znikającej szybko, zabudowy. Drewniany budynek mieszkalny z początku lat 30. XX w. przy ulicy Złotej jest tym który mnie szczególnie zainspirował do zaprojektowania całego zespołu mieszkalnego. Prosta, dwukondygnacyjna bryła, przykryta dwuspadowym dachem stała się punktem wyjściowym poszukiwań dla charakteru i kształtu projektowanego zespołu mieszkaniowego.
dom przy ulicy złotej, który był inspiracją dla architekta
fot. Dominik Górecki
Druga płaszczyzna, na której szukałem odniesień do tradycyjnej architektury regionu, to kolorystyka i faktura drewnianych elewacji, materiał pokrycia dachowego oraz detal opasek okiennych budynków regionu, które postanowiłem wykorzystać we współczesnej formie. Ułożenie deskowania na elewacjach z poziomego w starych budynkach, zmieniłem na ujednolicone i pionowe.
Spośród kilku kolorów drewna, które występują w tradycyjnych zdobieniu domów na Podlasiu, wybrałem cztery: ceglany, musztardowy, ciemno i jasnobrązowy, a następnie użyłem każdego z nich do jako dominującego koloru na elewacji pojedynczego budynku. Pokrycie dachów wielu starych domów, ale również cerkwi i kościołów w regionie srebrną blachą ocynkowaną, skłonił mnie do zastosowania podobnego rozwiązania na wszystkich dachach budynków. Białe opaski okienne o uwspółcześnionej, oszczędnej formie również nawiązują, w bezpośredni sposób do tradycyjnego zdobienia podlaskich domów. Dzięki takim rozwiązaniom zachowana została estetyczna spójność całego zespołu, przy jednoczesnym podkreśleniu indywidualności poszczególnych budynków.
architektura Podlasia stanowiła inspirację dla architekta
fot. Dominik Górecki
Wiktor: Korzystacie z elementów prefabrykowanych — w jaki sposób wpłynęło to na proces projektowania, jak i ma wpłynąć na budowę?
Dominik: Praca nad projektem była dla mnie pierwszym w mojej karierze zawodowej, praktycznym zetknięciem się z prefabrykowanymi elementami drewnianymi. W związku z tym, przed jej rozpoczęciem, musiałem poznać od podstaw tę technologię, co wpłynęło na dłuższy, niż przy wykorzystaniu technologii murowanej, czas projektowania.
Zastosowanie technologii prefabrykowanej ma na celu duże skrócenie samego procesu realizacji inwestycji. Podczas gdy na terenie budowy będą prowadzone prace związane z fundamentowaniem, uzbrojeniem i zagospodarowaniem terenu, w hali zakładu produkcyjnego będą wykonywane gotowe do złożenia elementy budynków. To też gwarantuje dużo większą dokładność, precyzję i jakość wykonania, w stosunku do pracy wykonywanych na placu budowy. Nie bez znaczenia z punktu widzenia inwestora jest to, że wszystkie prace będą objęte rękojmią jednego wykonawcy, a to rozwiązanie eliminuje potencjalne spory między firmami.
Wiktor: Jak zostało zaprojektowane osiedle pod względem urbanistycznym?
Dominik: Największym wyzwaniem przy projektowaniu układu urbanistycznego osiedla były nieregularny kształt działki, różnice poziomów terenu sięgające 6,5 metra oraz konieczność zlokalizowania, przy zachowaniu obowiązujących przepisów, odpowiedniej liczby miejsc postojowych na terenie. Jedną pierwszych decyzji projektowych było zaproponowanie powtarzalnego budynku, łatwego do powielenia w procesie prefabrykacji, o minimalnej powierzchni zabudowy.
Dzięki temu wpisanie budynków w nieregularnie ukształtowany teren, było łatwiejsze i umożliwiło normatywne doświetlenie wszystkich mieszkań. Sześć powtarzalnych budynków tworzą dwa zespoły zabudowy, pomiędzy którymi zlokalizowano plac zabaw z terenem rekreacji. Takie ukształtowanie zabudowy w sposób optymalny wykorzystuje warunki topografii terenu i ułatwia etapowanie realizacji inwestycji, przy jednoczesnym kształtowaniu kameralnego charakteru osiedla. Wokół budynków zaprojektowane zostały przydomowe ogródki, wyniesione w stosunku do pobliskich ciągów komunikacyjnych poprzez niwelację terenu i zastosowanie murów oporowych, okolone donicami z roślinnością trawiastą i łąkową. Takie rozwiązanie zapewnia ich użytkownikom prywatność, bez dodatkowej konieczności wygradzania prywatnych terenów ogrodzeniami.
projekt zagospodarowania terenu
© Dominik Górecki Architekt
Wiktor: W jaki sposób zorganizowano układy budynków?
Dominik: Projekt osiedla składa się z sześciu powtarzalnych budynków mieszkalnych, w których mieści się łącznie sześćdziesięciu mieszkań jedno i dwupokojowych o powierzchniach od 31 do 49 m². Do centralnie usytuowanej klatki schodowej prowadzi wiatrołap, z którego dostępne są dwa pomieszczenia techniczne instalacji i przyłączy. Na parterze zaprojektowano trzy mieszkania dwupokojowe, wszystkie przystosowane do potrzeb osób z ograniczeniami ruchowymi, w tym poruszających się na wózkach kołowych. Na piętrze mieszczą się 4 mieszkania jednopokojowe z wydzielonymi kuchniami, a na poddaszu kolejne trzy mieszkania, jedno i dwupokojowe. Mieszkania na parterze mają dostęp do przydomowych ogródków, natomiast z mieszkań na wyższych kondygnacjach można korzystać z niewielkich, prywatnych balkonów.
wizualizacja kompleksu
© Dominik Górecki Architekt
Wiktor: Co sprawiło najwięcej satysfakcji przy projektowaniu tych budynków, a co stanowiło największy problem?
Dominik: Olbrzymią satysfakcję przy projektowaniu tego osiedla sprawiło mi kilka rzeczy. Pierwsza, to samo przeznaczenie budynków na mieszkania komunalne dla osób potrzebujących stałego lokum. Cieszę się, że mogłem swoją pracą wnieść jakąś wartość dla lokalnej społeczności, opracować kolejny, na mojej drodze zawodowej projekt, który jest obiektem służącym ludziom, a nie tylko komercyjnym narzędziem rynku. Jest to zdecydowanie kierunek, w którym jako architekt, ale też jako człowiek, chciałbym podążać.
Kolejnym źródłem satysfakcji przy pracy nad tym projektem jest fakt, że udało mi się namówić publicznego inwestora, do wspólnego pójścia w nieznanym dotąd kierunku, jakim jest realizacja budynków w technologii drewnianej. Świadomość, że wybór tej technologii, wiążącej się z maksymalnym ograniczeniem zużycia betonu przy realizacji osiedla, połączonej z zastosowanymi panelami fotowoltaicznymi na dachach, przyczynia się do pozytywnego wpływu na środowisko naturalne, również przynosi mi satysfakcję. Podobnie jak to, że mój początkowy zachwyt nad drewnianą, tradycyjną architekturą Podlasia, którą chciałem wykorzystać jako źródło inspiracji, nie był podzielany przez Inwestora, szybko to się zmienił. Mam nadzieję, że w formie zaprojektowanych budynków jest ona dostrzegalna, bo możliwość realizacji współczesnego, kameralnego osiedla, które w zamierzeniu ma wyglądać jak przytulna osada, sama w sobie jest wielką satysfakcją.
Wiktor: Dziękuję za rozmowę.
