Projekt tej pracowni zgarnął Nagrodę Roku SARP 2024 za najlepszy budynek wielorodzinny. Studio UCEES nie próżnuje i projektuje kolejną mieszkaniówkę na południu Polski — tym razem nie w Katowicach, a w Krakowie. Przy lewym brzegu Wisły wyrasta Portowa Zabłocie — czy to na pewno odpowiednie miejsce?
Zaprojektowana przez UCEES Nova Mikołowska w Katowicach odniosła sukces — nie bez potknięć, bo projektantom (lub inwestorom) zarzucano zaniedbania w zakresie ochrony zieleni podczas budowy obiektu. Nie przeszkodziło to jednak w zgarnięciu najważniejszej nagrody architektonicznej w Polsce, którą przyznano za sprawne „rozsupłanie” trudnej urbanistycznie sytuacji, zróżnicowane formy budynków czy projekty zieleni w wewnętrznych podwórzach. Czy podobne laury spadną na pracownię po oddaniu nowej krakowskiej realizacji?
Portowa Zabłocie
proj.: UCEES © materiały prasowe
owocne współprace
Portowa Zabłocie — jak sama nazwa wskazuje — stanie przy prawym brzegu Wisły, w postindustrialnej dzielnicy Krakowa. Fiński inwestor YIT ma na swoim koncie już kilka realizacji w naszym kraju, niektóre z nich powstały przy współpracy z uznanymi biurami projektowymi. Za najlepsze przykłady posłużyć mogą osiedla Nordic Bemowo w Warszawie, wybudowane wedle koncepcji przygotowanej przez pracownię Kuryłowicz&Associates czy Żurawie w Gdańsku, którego projekt przygotował Rainer Mahlamaki, autor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. W Krakowie powstaje już osiedle Nordic Górka Narodowa, za które odpowiada UCEES — pracownia ta sama, co w przypadku opisywanych w tekście budynków.
Portowa Zabłocie
proj.: UCEES © materiały prasowe
Portowa Zabłocie
Będący obecnie w fazie budowy obiekt zaprojektowano na rzucie w kształcie litery L — jedno z ramion przylega do ulicy Portowej, drugie ulokowane jest równolegle do ulicy Jana Dekerta. Budynek o 8 nadziemnych kondygnacjach zaoferuje 156 mieszkań o zróżnicowanych metrażach — od 34 do 130 metrów kwadratowych. W ofercie nie ma zatem mikrokawalerek; każdy z lokali ma przynajmniej dwie izby oraz balkon. W przeszklonym parterze znajdą się usługi, zaś na dwóch podziemnych kondygnacjach zlokalizowane będą parkingi dla przyszłych mieszkańców.
Portowa Zabłocie
proj.: UCEES © materiały prasowe
architektura w industrialnym duchu
Architekci, podobnie jak w swojej realizacji w Katowicach, zadbali o to, aby projektowany przez nich budynek wpasowywał się w otoczenie. W tym wypadku za punkt odniesienia wybrano pobliski budynek chłodni z lat 40. ubiegłego stulecia. Monolityczną bryłę budynku różnicują rozrzeźbione naroża oraz sposób rozwiązania najwyższej kondygnacji, której fragmenty cofnięto względem obrysu fundamentów budynku.
Naszą ideą było odtworzenie klimatu i charakterystyki przestrzeni tego postindustrialnego obszaru. Obiekt nawiązuje do historycznej, ceglanej zabudowy dawnej chłodni portowej i stanowi istotny element lokalnej tkanki urbanistycznej. Stąd na elewacji szara cegła i szlachetny tynk o betonowej strukturze. Przyjęta w całym zamierzeniu projektowym jako podstawowa kolorystyka o szarym zabarwieniu powtarza się również w elementach małej architektury. Wyjątek stanowi tu strefa usług dla mieszkańców zlokalizowana na parterze, którą wyróżnia grafitowa cegła klinkierowa
— mówi architekt Marek Szpinda z pracowni UCEES.
Jak informuje inwestor, zagospodarowane zostanie również podwórko, które osłonięte będzie dwoma skrzydłami budynku. Znajdzie się tam zieleń niska i wysoka, mała architektura, oraz wjazd do podziemnego garażu, powstanie też strefa społeczna z długim stołem i ławkami. Może będą one w stanie, przynajmniej częściowo, zrekompensować brak większych terenów rekreacyjnych w bezpośrednim sąsiedztwie. Jak wynika z udostępnionych przez dewelopera wizualizacji, zieleń wyląduje również na dachu, nic nie wskazuje jednak na to, aby miała być ona dostępna dla mieszkańców.
Portowa Zabłocie
proj.: UCEES © materiały prasowe
sąsiedztwo do wymiany
Projektowany budynek znajduje się przy ulicy Portowej, w pobliżu skrzyżowania z ulicą Dekerta, na terenie opisanym w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzeni jako przeznaczony na zabudowę mieszkaniowo-usługową. Obecnie okolica do najprzyjemniejszych nie należy — przy ulicy Portowej nie ma na ten moment nawet chodnika, brakuje miejsc postojowych dla samochodów, które parkują „na dziko”, sama droga jest zresztą również dość wąska i spękana. W najbliższym sąsiedztwie, oprócz planowanego tuż obok budynku mieszkaniowego, znajdują się składy budowlane, betoniarnia czy klub z muzyką elektroniczną STK 47, zorganizowany w starym magazynie. W pobliżu nie ma też żadnego większego parku.
Portowa Zabłocie
proj.: UCEES © materiały prasowe
Od strony północnej mieszkaniówka projektowana przed UCEES sąsiadować będzie z budynkiem dawnej chłodni, wybudowanej w 1943 roku wedle projektu Witolda Marcinkowskiego. Na ten moment monumentalny obiekt przemysłowy, wzniesiony w stylu przedwojennego modernizmu, stanowi najważniejszą dominantę najbliższego otoczenia. Użytkowany do początków zeszłej dekady, dziś stoi odłogiem i czeka na rewitalizację — budynek Marcinkowskiego objęty jest bowiem wpisem w Gminnej Ewidencji Zabytków.
Portowa Zabłocie
proj.: UCEES © materiały prasowe
światełko w tunelu
Opłakany stan ulicy Portowej i jej najbliższego otoczenia nie będzie jednak trwał wiecznie. W pobliżu planowane jest kilka inwestycji mieszkaniowych, przede wszystkim zaś swoje plany wobec okolicznych terenów ma miasto. Jak informował w marcu ubiegłego roku Jacek Bednarz, należący wówczas do miejskiej rady, przy skrzyżowaniu ulic Dekerta i Portowej (a więc tuż obok wznoszonego przez YIT bloku), za 75 milionów złotych powstanie nowa szkoła podstawowa. O wiele większe plany miasto ma na północy — tutaj w grę wchodzi przede wszystkim rewitalizacja Bulwaru Podolskiego, która najpewniej przeprowadzona zostanie w ramach kompleksowej akcji rewitalizacyjnej.
Portowa Zabłocie
proj.: UCEES © materiały prasowe
Na ten moment nie wiadomo jednak, kiedy prace się zaczną — najpierw powstać musi Plan Ogólny, na którego opracowanie miasto ma czas do końca bieżącego roku. Niewykluczone, że w zgodzie z polityką zapowiadaną przez nowego Głównego Architekta Miasta Krakowa, Janusza Sepioła, na projekt rewitalizacji bulwarów wiślanych rozpisany zostanie konkurs, co może dodatkowo wydłużyć czas oczekiwania na nowe oblicze krakowskich brzegów Wisły. Rewitalizacja bulwarów to nie jedyna inwestycja, którą miasto planuje nad Wisłą w tej okolicy. Już w marcu ubiegłego roku trwały prace nad wyburzaniem niszczejącego od dawna portu Żeglugi Krakowskiej — w przyszłości w miejscu tym znaleźć się ma krakowska marina, o której Zarząd Infrastruktury Sportowej informuje od 2023 roku.
Portowa Zabłocie
proj.: UCEES © materiały prasowe
portowa awangarda
Ulica Portowa i jej najbliższe otoczenie na ten moment nie zachwycają, ale z biegiem czasu mają szanse zamienić się w urokliwą okolicę. I choć infrastruktura komunikacyjna czy handlowo-usługowa nie jest tam problemem, to aby uczynić ją faktycznie przyjazną do zamieszkania, wciąż potrzeba mnóstwo pracy, zarówno ze strony miasta, jak i prywatnych inwestorów, którzy będą mieli okazję zabudować położone tuż przy Wiśle działki jakościową architekturą. Czy Portowa Zabłocie wytyczy dobry kierunek? O tym przekonamy się w najbliższym czasie, bo budowa, której koniec zaplanowany jest na ostatni kwartał bieżącego roku, powoli zbliża się do etapu wykończenia, kluczowego z perspektywy odbioru architektury.
