Seoullo 7017 Skygarden, proj. MVRDV
Rewitalizacja to słowo klucz, odmieniane przez wszystkie przypadki we współczesnych miastach. Rewitalizowane są całe dzielnice, pojedyncze budynki, place, skwery. Tereny istotne historycznie, ale też postindustrialne, które jeszcze dwadzieścia, trzydzieści lat temu były ważnymi strefami przemysłowymi. Obszary rewitalizowane mają potencjał nie tylko dzięki lokalizacji, ale i swojej historii: miejsca rozumianego wraz z emocjami z nim związanymi oraz małymi i większymi historiami ludzi, którzy go używali. Trzy lata temu w Seulu ogłoszono konkurs na rewitalizację drogi i estakady łączącej istotne części miasta. Pomysł, jaki holenderscy architekci z pracowni MVRDV mieli na ożywienie i zagospodarowanie ogromnej betonowej struktury w centrum miasta, przekonał jury i został zrealizowany. Jak to wygląda w szczegółach?
historia
W 1970 roku w Seulu wybudowano estakadę, która połączyła wschodnią i zachodnią część miasta rozdzielonego przez tory i dworzec główny. Uważano, że jest ona symbolem rozwoju gospodarczego miasta i kraju, trwającego od lat 60. Ponieważ liczba mieszkańców Seulu i osób codziennie dojeżdżających tu do pracy stale rosła, estakada stała się konieczną inwestycją, w pewnym sensie bramą do miasta dla sporej części jego użytkowników oraz istotną arterią komunikacyjną. Jednak w latach 90. pojawiły się problemy z bezpieczeństwem trasy. Co roku badano stan techniczny estakady i przeprowadzano prace pozwalające na użytkowanie drogi. Tak było aż do 2006 roku, kiedy uznano, że jest to niebezpieczne. Do 2014 roku poważnie rozważano zburzenie konstrukcji, ale w tym samym roku pojawiły się także pomysły, aby odnowić drogę.
aksonometria
© MVRDV
konkurs
Rok później rząd metropolitalny Seulu ogłosił międzynarodowy konkurs architektoniczny na rewitalizację estakady, do którego zaprosił siedem pracowni projektowych. Biura zostały wytypowane na podstawie doświadczenia w rewitalizacji współczesnych industrialnych obiektów, a także ze względu na umiejętność łączenia wielu dziedzin projektowych. Jury nagrodziło trzy pracownie: MVRDV oraz dwóch koreańskich architektów: Sung-Yong Joh oraz Mindsuk Cho. W uzasadnieniu wyboru pracy laureata jury zwróciło uwagę na innowacyjny pomysł wniesienia życia w betonową strukturę poprzez wprowadzenie natury. Atutem była również możliwość połączenia terenów zielonych w okolicy dworca głównego, a także zaprojektowanie funkcjonalnych, organicznych połączeń z istotnymi miejscami w najbliższym otoczeniu. Realizację rozpoczęto na początku 2016 roku, a otwarto w kwietniu 2017 roku. W ten sposób droga dla samochodu z 1970 roku w 2017 roku stała się drogą pieszego.
metamorfoza
Seoullo oznacza „w stronę Seulu” oraz „ulica seulska”, a 7017 pochodzi właśnie od dwóch dat — powstania konstrukcji oraz jej zmiany w trakt pieszy. Długa na 983 metry estakada biegnie 16 metrów nad ziemią, można z niej obserwować panoramę miasta. Architekci stworzyli podniebny ogród. Wybrali 50 rodzajów roślin. Drzewa, krzewy i kwiaty zostały zasadzone w 645 donicach. W sumie posadzono mniej więcej 24 tysiące roślin! Linearny park został zaaranżowany zgodnie z koreańskimi zasadami. Rośliny są pogrupowane w mniejsze zagajniki, które mają swój odrębny charakter tworzony przez kompozycje roślinne, wizualne i zapachowe, i w ten sposób oddziałują na wiele zmysłów.
Projektanci przemyśleli również zmiany przestrzeni w czasie. Wraz z porami roku rośliny zmieniają kolory, zapachy, niektóre z nich dopiero za kilka lat osiągną swoje docelowe rozmiary. W nocy park jest podświetlany niebieskim światłem, które ma się wyróżniać na tle jasnych świateł miasta. System oświetlenia może się dostosować do potrzeb organizowanych wydarzeń czy świąt na przykład kolorem iluminacji.
w nocy park jest podświetlany niebieskim światłem, które ma być w kontraście do jasnych świateł miasta; jednocześnie system oświetlenia może dostosować się do potrzeb, np. organizowanych wydarzeń czy świąt i zmieniać kolor iluminacji
fot.: Ossip van Duivenbode © MVRDV
Architekci wprowadzili zmiany komunikacyjne, dodając schody i kładki, które łączą estakadę z otaczającymi budynkami i istotnymi miejscami — hotelami, restauracjami, sklepami. Po obu stronach linearnego parku znajdują się szklane ekrany, które wygłuszają zgiełk miasta, nie stanowiąc jednocześnie bariery dla wzroku. Wszystkie wprowadzone elementy funkcjonalne mają okrągłe formy. Są to duże i małe donice, a także kioski, ławki w kształcie płaskich walców ustawionych na swojej podstawie.
Na poziomie estakady pojawiły się obiekty mieszczące rozmaite funkcje: biblioteka (z książkami i publikacjami dotyczącymi ogrodów miejskich), kawiarnie (obsadzone pachnącymi kwiatami, które są zresztą ich wyróżnikami), otwierana scena umożliwiająca organizację wydarzeń, a także teatrzyk lalkowy. Zaprojektowano także curiosity flower pot — kiosk z okrągłymi otworami, przez które można zajrzeć do środka i obejrzeć filmy przedstawiające Seul oraz Hallyu — koreańską falę w kulturze popularnej. Niskie okrągłe donice pełnią również funkcje ławek, a wyjścia z wind znajdują się w walcowatych formach. Architekci zostawili także świadków miejsca — zabezpieczone odkrywki konstrukcyjne pokazujące pierwotną strukturę estakady.
w przyszłości estakada ma ewoluować wraz z nowymi roślinami i aktywatorami, stając się zieloną „szkółką miejską”, w której będą hodowane drzewa dla okolicznych dzielnic
© MVRDV
integracja z miastem
Projekt jest otwarty — w przyszłości mogą powstać nowe połączenia funkcjonalne (schody, windy), które będą mogły łączyć kolejne obiekty z zieloną arterią. Jednocześnie estakada ma być awangardą zmian, miejscem, z którego zieleń będzie się rozprzestrzeniała na całą stolicę.
Seul nie jest pierwszym miastem, w którym zrewitalizowano wzniesione trakty komunikacyjne i przekształcono w przestrzeń publiczną. Jednym z bardziej znanych przykładów podobnych działań jest nowojorski High Line — linearny park, który powstał w miejscu dawnej trasy kolei miejskiej. Zarówno w przypadku Seulu, jak i Nowego Jorku pomysł na rewitalizację przez naturę był strzałem w dziesiątkę. Zieleń w dużych miastach jest na wagę złota, uspokaja, pozwala odetchnąć. Pełni też istotną ekologiczną rolę.
Projekt Seoullo 7017 pod względem funkcjonalnym, ideowym i społecznym jest fantastyczny. Jedyne, co może nie przekonywać, to forma, a w zasadzie formy: mnóstwo okrągłych, walcowatych kształtów. Są spójne, ale odrobinę monotonne i przez swą liczbę mogą być przytłaczające. Jeśli jednak dzięki takim działaniom w miastach będzie więcej zieleni, to jestem na tak.
Katarzyna MIKULSKA
fot.: Ossip van Duivenbode © MVRDV
