Kraków ma Miejską Ogrodniczkę! Czy pod Wawelem powstanie sto nowych woonerfów?

Już nie tylko Architekt Miasta, ale i Miejska Ogrodniczka! Podczas konferencji, która odbyła się 15 kwietnia bieżącego roku w parku Młynówka Królewska, posadzono nowe drzewa, omówiono plany na poprawę jakości życia w Krakowie, a przede wszystkim przedstawiono osobę, która będzie odpowiadać za wprowadzenie ich w życie. Nową urzędniczką, która zajmie się architekturą krajobrazu i kwestiami zieleni w Krakowie jest Katarzyna Opałka. Jaki jest jej plan na odbetonowanie Krakowa?

Katarzyna Opałka nie jest postacią nową w krakowskim samorządzie. Architektka krajobrazu przez kilka ostatnich lat pracowała w Zarządzie Zieleni Miejskiej, gdzie zajmowała się między innymi projektowaniem Ogrodów Krakowian, prowadzi również profil społecznościowy Miastozmiana, na którym dokumentuje zielone przemiany w przestrzeni miejskiej Krakowa.

O planach utworzenia urzędu Miejskiej Ogrodniczki w Krakowie Janusz Sepioł, Główny Architekt Miasta Krakowa wspominał już w listopadzie ubiegłego roku, podczas rozmowy, którą Ola Kloc przeprowadziła na 10. kongresie OEES. Po zapowiedziach, plany nareszcie udało się zrealizować. Janusz Sepioł życzył sobie wówczas, aby nowa urzędniczka „szła z architektem miasta pod rękę”. Istotnie, Katarzyna Opałka pełni funkcję nie tylko Ogrodniczki Miejskiej, ale i zastępczyni Dyrektora Biura Architekta Miasta. Jako Miejska Ogrodniczka pracuje z kolei w ramach struktur Biura Architekta Miasta, w Departamencie Ładu Przestrzennego. Jakie wprowadzi zmiany?

odbetonować Kraków

Najważniejszą inicjatywą nowej Ogrodniczki Miasta mają być „zielone ulice”, będące projektem szybkiego punktowego odbetonowania krakowskich ulic w najmniej „zielonych” rejonach miasta.

W ramach projektu „Zielone ulice” zazielenienia doczekają się tzw. betonowe pustynie. – Będą to niewielkie, punktowe interwencje, które dadzą szybki efekt – na ulicach zdominowanych betonem pojawią się drzewa, roślinność, elementy małej architektury. W pierwszej kolejności zmienimy oblicze takich ulic jak: Wrocławska, Garncarska, Zamoyskiego, Asnyka, Kalwaryjska czy Friedleina. Chcielibyśmy, żeby zieleń pojawiła się na nich jeszcze w tym roku

– mówi Katarzyna Opałka, Miejska Ogrodniczka Krakowa.

Spośród wymienionych lokalizacji, dwie wymagają pilnej interwencji. Chodzi tutaj o plac znajdujący się przed budynkiem Klubu Sportowego Korona przy ulicy Kalwaryjskiej, oraz wyłączony z ruchu fragment jezdni obok przystanku Plac Bohaterów Getta przy ulicy Na Zjeździe. Oba miejsca są betonowymi pustyniami, gdzie w okresie letnim nawierzchnie nagrzewają się do rekordowych temperatur.

W przypadku ulicy Na Zjeździe mowa przede wszystkim o zazielenieniu jezdni, jednak placyk przed zabytkową Koroną jest częścią przestrzeni pieszej, na której mieszkańcy spotykają się czy oczekują na nadjeżdżające tramwaje. W przedstawionych przez miasto wizualizacjach widnieją trzy niewielkie nasadzenia — nie wiadomo jednak, czy plany wzbogacenia Korony o nową zieleń skorelowane są z planowaną rozbudową oraz rewitalizacją modernistycznej pływalni, którą zająć ma się krakowska pracownia SANECCY.

W pierwszej kolejności zmiany najprawdopodobniej zajdą jednak przy wylocie ulicy Friedleina, w miejscu, w którym łączy się ona z ulicą Wrocławską. Obecnie fragment Friedleina został wyłączony z ruchu oraz wygrodzony przy pomocy betonowych donic. W ich miejscu ma pojawić się nowy park kieszonkowy z niewielkim traktem pieszym oraz licznymi drzewami.

W Krakowie powstanie również „mała Japonia". Najbardziej spektakularną zmianą ma być utworzenie Wiśniowej Alei w mistrzejowickim Parku Tysiąclecia. Jak informują władze Krakowa, w dwóch szpalerach wokół parkowej ścieżki zasadzonych zostanie 20 nowych, kwitnących drzew.

W Krakowie powstanie Krakowski Katalog mebli miejskich

© Pixabay

czy powstanie Ławka Krakowska?

Jednym z zadań Miejskiej Ogrodniczki będzie również sprawowanie pieczy nad małą architekturą i meblami miejskimi w Krakowie. Te są niejednorodne, nierzadko przy jednej ulicy można spotkać kilka różniących się modeli ławek. Z podobnym problemem borykała się stolica, gdzie ostatecznie wypracowano standard Ławki Warszawskiej. Jak można dowiedzieć się z materiałów zaprezentowanych przez Miasto, Miejska Ogrodniczka zapowiada utworzenie Krakowskiego Katalogu z meblami miejskimi, który zapewne pełnił będzie podobną funkcję, co jego warszawski odpowiednik. Katalog mebli miejskich będzie składał się nie tylko z propozycji ławek, koszy czy stolików, ale także nawierzchni oraz obiektów infrastruktury technicznej.

10 przykazań Miejskiej Ogrodniczki

Podczas konferencji zaprezentowano także Zielony Dekalog, który jest zestawem wytycznych i zasad dla gospodarowania zielenią w mieście. Najważniejsze kwestie zawarto w 10 punktach:

1. Chronimy istniejące drzewa

2. Sadzimy drzewa wśród ulic

3. Sadzimy drzewa na przystankach

4. Zwiększamy bioróżnorodność

5. Retencjonujemy deszczówkę

6. Stosujemy katalog mebli miejskich

7. Rezygnujemy z wielokolorowych słupków

8. Projektujemy z architektem krajobrazu

9. Tworzymy przyjazne strefy wśród ulic

10. Wprowadzamy zielony audyt

Warto jednak dodać, że jest to bardziej deklaracja, niż obowiązujące prawo. Podobnie sytuacja miała się z głośnymi Standardami Odpowiedzialnego Budownictwa, które krakowski magistrat przedstawił w lutym bieżącego roku. Choć trudno na ten moment mierzyć jego skuteczność, to dokument nie popadł w niepamięć — jak wspominał podczas konferencji „Nowe wyzwania rynku mieszkaniowego” I Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa prof. Stanisław Mazur, obecnie zawiązywana jest unia miast metropolitalnych, która ma za zadanie konsultować proponowane zmiany, a nawet wystąpić z konkretnymi propozycjami na szczeblu centralnym. Mimo że Zielony Dekalog ma charakter dalece bardziej ogólny, należy żywić nadzieję, że Miejska Ogrodniczka będzie prowadzić działania w zgodzie z jego założeniami.

Woonerf na ulicy Krupniczej w Krakowie

fot.: Mach240390 © CC BY-SA 4.0 | Wikimedia Commons

sto nowych woonerfów w Krakowie

Jak zdradził podczas konferencji prasowej Główny Architekt Miasta Krakowa Janusz Sepioł, w Krakowie ma pojawić się mnóstwo nowych zielonych ulic, które inspirowane będą doświadczeniem, jakie miasto zdobyło podczas zazieleniania ulicy Krupniczej. Wytypowano około stu ulic, które mogłyby zostać zamienione w nowe woonerfy. Czy przemiana Krupniczej to na pewno dobry przykład? Więcej o woonerfie na Krupniczej pisaliśmy w czerwcu 2023 roku. Więcej o planach Katarzyny Opałki, nowej Miejskiej Ogrodniczki Krakowa dowiemy się zapewne już w najbliższym czasie.

Przemysław Ciępka