Zespół projektowy pod opieką dr Elżbieta Błeszyńska w składzie: Patrycja Iskra, Julia Więckowska, Olga Rospondek i Emilia Słowik zdobył drugie miejsce w konkursie „Studium zagospodarowania terenu przeznaczonego pod zabudowę mieszkaniową w Dąbrowie Górniczej” przeprowadzonym w Katedrze Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Projektowane osiedle ma mieć charakter utopijnej enklawy lokalizowanej w centrum miasta. Jego nadrzędnym celem było zintegrowanie przestrzeni mieszkalnej z naturą oraz zapewnienie mieszkańcom i mieszkankom intymności oraz komfortu.\
wytyczne projektowe
© Patrycja Iskra, Olga Rospondek, Emilia Słowik, Julia Więckowska
stan istniejący
Obszar, na którym powstała koncepcja projektowa, jest obecnie nieużytkowany i porośnięty dziką roślinnością. Teren ten, pomimo swojej lokalizacji, nie spełnia obecnie żadnej funkcji użytkowej ani rekreacyjnej, co negatywnie wpływa na jego potencjał. Część południowo-wschodnia tego obszaru jest przecięta przez przewody ciepłownicze, które są kluczowym elementem infrastruktury technicznej dla całego miasta Dąbrowa Górnicza. Projekt przewidywał ukrycie tych przewodów w nasypach lub skarpach, co nie tylko podniosłoby walory estetyczne terenu, ale również poprawiłoby jego funkcjonalność, umożliwiając lepsze zagospodarowanie przestrzeni.
Pod częścią przewodów ciepłowniczych znajdują się parkingi podziemne, stanowiące kolejny aspekt wpływający na funkcjonalność terenu. Od strony północno-zachodniej teren graniczy z nieregularną zabudową jednorodzinną, której charakter dominuje w okolicznych rejonach. Projekt przewidywał uzupełnienie tej zabudowy poprzez wprowadzenie dodatkowych domów jednorodzinnych – zarówno wolnostojących, jak i szeregowych, które miałyby nawiązywać do istniejącego układu urbanistycznego.
Strona wschodnia obszaru graniczy z oczyszczalnią ścieków oraz terenami przemysłowymi, co stanowiło wyzwanie ze względu na potencjalne źródła hałasu i nieprzyjemnego zapachu. Aby ograniczyć negatywny wpływ tych obiektów na przyszłych mieszkańców i mieszkanki, zaproponowano utworzenie strefy rekreacyjno-sportowej, dodatkowo pełniącej funkcję buforową między obszarami przemysłowymi a mieszkaniowymi. W ramach tej strefy zaplanowano boiska sportowe, a także obiekty gastronomiczne i wypoczynkowe, zwiększające atrakcyjności przestrzeni.
Centralna część obszaru objętego opracowaniem została przecięta linią wysokiego napięcia, ograniczając możliwości zabudowy. Zamiast pozostawiać ten teren niewykorzystany, studentki zaproponowały stworzenie nasypu pełniący funkcje rekreacyjno-sportowe, z torami rolkarskimi, ścieżkami rowerowymi i altanami wypoczynkowymi. Wzdłuż południowej granicy terenu przebiega ciek wodny, który w projekcie został wykorzystany do stworzenia zbiornika retencyjnego i kanałów wodnych, pełniących funkcje estetyczne, rekreacyjne oraz ochronne w kontekście zarządzania wodami opadowymi.
plan regulacyjny
© Patrycja Iskra, Olga Rospondek, Emilia Słowik, Julia Więckowska
główna idea projektowa
Celem projektu było stworzenie zrównoważonej przestrzeni miejskiej, łączącej funkcje mieszkaniowe z elementami przyrody. Przestrzenie zielone zostały zaplanowane tak, aby mogły służyć zarówno do codziennego użytku, jak i rekreacji. Wprowadzenie różnorodnych form zieleni – od parków, przez ogrody przydomowe, po zieleń uliczną – tworzy przyjazny mikroklimat oraz wspara bioróżnorodność.
Duży nacisk położono na zachowanie spójności przestrzennej osiedla, w którym różne funkcje – mieszkaniowe, rekreacyjne i usługowe – miały być logicznie zintegrowane. Ważnym elementem projektu była także różnorodność terenu, dzięki której możliwe było izolowanie obszarów mieszkalnych od stref potencjalnie uciążliwych, takich jak oczyszczalnia ścieków czy linie wysokiego napięcia.
struktura urbanistyczna
Projektowane osiedle ma być dostępne od strony południowej, gdzie zaplanowano główny wjazd. Przy wjeździe zaplanowano parterowy pasaż usługowy, który stanowiłby swoistą „bramę” do osiedla. Za pasażem usługowym zaprojektowano zabudowaę wielorodzinną, dominującą w południowej części obszaru. Na północy zlokalizowano zabudowę jednorodzinną, nawiązującą do istniejących już domów.
Najwyższe budynki, o czterech kondygnacjach znajdują się w pasie wschodnim, graniczącym ze strefą rekreacyjną i buforową od oczyszczalni. Różne typy zabudowy są od siebie oddzielone pasami zieleni i niewielkimi nasypami, co zapewniałoby prywatność i spójność wizualną.
Układ kompozycyjny osiedla oparto na osi przebiegającej z południowego zachodu na północny wschód. Oś ta oddzielała zabudowę jednorodzinną od wielorodzinnej, a jej centralnym punktem miał być zbiornik wodny otoczony skwerem. Cała infrastruktura wokół tego zbiornika została zaplanowana na planie siedmioboku, co podkreślało centralność tego miejsca w kompozycji osiedla.
zagospodarowanie terenu
© Patrycja Iskra, Olga Rospondek, Emilia Słowik, Julia Więckowska
system przyrodniczy
Jednym z głównych założeń projektowych było zachowanie ciągłości zieleni z Parkiem Zielona oraz obszarem Pogoria, charakteryzującym się intensywnymi terenami zielonymi i wodnymi. Zastosowano nowoczesne rozwiązania z zakresu tzw. błękitno-zielonej infrastruktury, łączące zarządzanie wodami opadowymi z miejską zielenią. System kanałów wodnych, rozprowadzonych po terenie osiedla, pełni funkcje retencyjne, wspiera bioróżnorodność oraz zwiększa estetykę przestrzeni.
program użytkowy
Osiedle zostało zaprojektowane z myślą o zróżnicowanych potrzebach mieszkańców i mieszkanek. Oprócz stref mieszkaniowych, przewidziano tu przestrzenie usługowe, gastronomiczne, sportowe i społeczne, wspierające codzienne życie użytkowników i użytkowniczek.
Zabudowa na terenie osiedla miała jest jednolita pod względem charakteru architektonicznego – budynki przyjmują proste formy z dwuspadowymi dachami. Dominowała tu zabudowa niska, z niewielką ilością budynków wielorodzinnych o średniej wysokości. Nie przewidziano w projekcie budynków wysokościowych, zachowując kameralnego charakteru osiedla.
Projekt zakłada stworzenie przestrzeni sprzyjających aktywności społecznej, takich jak boiska, tory rolkarskie, place zabaw, a także przestrzenie gastronomiczne i centra integracji zlokalizowane w północno-wschodniej części osiedla.
zagospodarowanie terenu, roślinność trawiasta wysoka
© Patrycja Iskra, Olga Rospondek, Emilia Słowik, Julia Więckowska
