W myśleniu o rozwoju przestrzeni miejskiej nie należy się ograniczać. Do jakich form transportu należy przyszłość w miastach? W jaki sposób wpłyną one na model życia w przyszłości? Wreszcie, czym jest nowoczesne miasto sprawiedliwe? Na te pytania starała się odpowiedzieć w swojej pracy Sara Malicka–Skrzek.
„Miasto sprawiedliwe. Nowoczesna mobilność w kontekście kształtowania miasta sprawiedliwego” to tytuł pracy dyplomowej drugiego stopnia Sary Malickiej–Skrzek obronionej na wydziale architektury Politechniki Śląskiej. O pracy dyplomowej pierwszego stopnia autorki, dotyczącej zmiany placu Piastów w Gliwicach pisaliśmy na naszym portalu. W najnowszej pracy architektka stara się określić, w jaką stronę powinny rozwijać się miasta i jaki transport w przyszłości będzie rozwijany. Nowoczesne systemy transportowe stara się je dopasować do kilku stref Gliwic.
czym jest miasto sprawiedliwe?
Idea miasta sprawiedliwego polega przede wszystkim na polepszaniu jakości życia użytkowników, opierając się na sprawiedliwości w dostępie do dóbr miejskich, równości i możliwości wyboru. Miasto, które chce być sprawiedliwe, nie może dyskryminować ze względu na wiek, płeć czy sprawność fizyczną. Musi być również wsparciem w kwestii bezpieczeństwa i dostępności do infrastruktury edukacyjnej, zdrowotnej, kulturowej, społecznej oraz, co dla autorki było najważniejsze, transportowej.
schemat wymieniający cechy miast
© Sara Malicka-Skrzek
Punktem wyjścia do określenia tego, jakie formy transportu sprzyjają miastu sprawiedliwego była charakterystyka rozwiązań w tej kwestii. Rozwiązania, które spełniałyby te warunki, musiały mieć zasięg lokalny, być dostosowane do przewozu zbiorowego lub grupowego, oferować transport naziemny lub nadziemny (transport podziemny został wykluczony ze względu na znajomość jego wpływu na miasto), być rozwiązaniami nowoczesnymi i przede wszystkim, być publiczne. Na podstawie tych kryteriów autorka wydzieliła pięć nowoczesnych środków transportu, które chcę omówić.
SkyWay — dwuszynowy środek transportu poruszający się nad ziemią, niezależny od infrastruktury drogowej
© Sara Malicka-Skrzek
Wśród wymienionych obiektów jest:
1. Chiński model pociągu TEB-1, który jest wyniesiony ponad poziom ulicy. Pod tym obiektem możliwe byłoby przejechanie samochodem.
2. SkyWay, dwuszynowy środek transportu poruszający się nad ziemią, przez co jest niezależny od infrastruktury drogowej.
3. Kolej linowa.
4. Personal Rapid Transit. Środek transprotu poruszający się po odseparowanych torach, łączący cechy kolei miejskiej i taksówki.
5. Shweeb, zespół kabin napędzanych siłą ludzkich mięśni poruszających się po autonomicznych, odizolowanych szynach.
kolej linowa
© Sara Malicka-Skrzek
Z wymienionych modeli najważniejsze było wybranie takich, które unikają silnych ingerencji, potrafią obsługiwać obszary trudnodostępnych, są nisko emisyjne, bezkolizyjne i stawiają na egalitarny i łatwy dostęp dla każdego użytkownika miasta. Z powyższego zestawienia Sara Malicka-Skrzek wybrała trzy rozwiązania: SkyWay, Kolej liniową i Personal Rapid Transit.
Personal Rapid Transit — środek transprotu poruszający się po odseparowanych torach, łączący cechy kolei miejskiej i taksówki
© Sara Malicka-Skrzek
transport przyszłości
Autorka pracy po przeprowadzeniu charakterystyki środków transportu postanowiła stworzyć koncepcje wprowadzenia ich do użycia w Gliwicach. Koniecznym elementem pracy był podział miasta na strefy takie jak: centrum, strefa miejska, strefa podmiejska i peryferia.
Na podstawie tego podziału udało się rozróżnić najważniejsze punkty komunikacji. Centrum wraz ze strefą miejską zostałyby objęte połączeniami częstymi i krótkodystansowymi, podczas gdy do strefy podmiejskiej i peryferii docierałyby połączenia długodystansowe i rzadkie.
schemat proponowanego modelu systemu komunikacji
© Sara Malicka-Skrzek
W jaki sposób nowoczesne środki transportu miałyby wesprzeć tradycyjne? W samym centrum znalazłoby się połączenie za pomocą wagonów Personal Rapid Transit, które miałyby połączenie ze strefą miejską. Podobnie w centrum działałaby kolej linowa, która byłaby połączona również ze strefą podmiejską. Peryferia i przedmieścia skomunikowane byłyby ze strefą miejską również dzięki poruszającego się nad ziemią SkyWay.
Chiński model pociągu TEB-1, który jest wyniesiony ponad poziom ulicy. Pod tym obiektem możliwe byłoby przejechanie samochodem
© Sara Malicka-Skrzek
Tak zaprojektowany transport pozwoliłby na zapewnienie wszystkim użytkownikom miasta i mieszkańcom na dostęp do najważniejszych funkcji publicznych, edukacyjnych, zdrowotnych i kulturowych zlokalizowanych w strefie centrum. Ograniczyłby występowanie miejsc bez komunikacji publicznej i zmniejszył ilość przesiadek. Poprowadzenie sprawnej i szybkiej sieci transportu pozwoliłoby na poprawienie atrakcyjności obszarów niezabudowanych w celach inwestycyjnych.
Shweeb, zespół kabin napędzanych siłą ludzkich mięśni poruszających się po autonomicznych, odizolowanych szynach
© Sara Malicka-Skrzek
przykładowe zmiany
Jak na ulice wpłynęłyby zmiany proponowane w pracy? W centrum, obok nowo wydzielonych terenów zieleni, przeznaczonych również do wypoczynku znalazłyby się odseparowane toru dla ruchu Personal Rapid Transit. Obok znalazłaby się również strefa piesza i rowerowa.
schemat zagospodarowania strefy centrum
© Sara Malicka-Skrzek
W strefie podmiejskiej zlokalizowano stacje przesiadkowe dla kolei liniowych i SkyWay. Obok stacji umieszczono przystanek autobusowy i stacje roweru miejskiego. Pasy samochodowe zostałyby zwężone do minimalnych dopuszczalnych szerokości.
schemat zagospodarowania strefy podmiejskiej
© Sara Malicka-Skrzek
podsumowanie
Poprawa dostępności transportowej jest nieodłącznym aspektem koncepcji planowania miast. Aby środki transportu były łatwo dostępne, bezpieczne, efektywne i sprawiedliwe, należy rozważać wprowadzenie nowoczesnych środków transportu. Czy w przyszłości doczekamy się takich rozwiązań? Czas pokaże.
