Urzędnicy nierzadko zadają sobie pytanie jak wykorzystać tereny, które powstały po działalności wydobywczej. Kraków sprawił mieszkańcom kąpielisko na Zakrzówku, a Jaworzno Arboretum. W Ulinie Wielkiej powstało z kolei wielofunkcyjne Centrum Rekreacji. Zobacz, jak wygląda i co oferuje Ulina Park zaprojektowany przez ARP Manecki
Kamieniołom w Ulinie Wielkiej przez dekady zaspokajał potrzeby okolicznych społeczności na wapień i margiel, utwardzano nim drogi i budowano ogrodzenia. W kamieniołomie wydobywano nie tylko surowiec — znaleziono tam także wiele okazów prehistorycznych zwierząt, między innymi amonitów i jeżowców oraz neolityczne narzędzia. W ostatnich latach złoża kamienia zaczęły się wyczerpywać i w 2020 roku kamieniołom ostatecznie wygaszono. Została po nim wielka wyrwa w krajobrazie, którą gmina Gołcza postanowiła zagospodarować dla dobra mieszkańców. W jaki sposób zabudowano nieczynny kamieniołom w Ulinie Wielkiej?
Ulina Park w Ulinie Wielkiej
fot.: Tomasz Prokop © ARP Manecki Architekci
basen, kino i motylarnia
Do zagospodarowania były 43 hektary. Mimo tak dużej powierzchni terenu, żaden skrawek przestrzeni się nie zmarnował. Ulina Park, bo tak nazwano nowe centrum rekreacji, odwiedzającym ma całkiem sporo do zaoferowania. Są tutaj dwa baseny, sztuczny zbiornik z fontannami i kładką, restauracja, kino, a nawet motylarnia. Ulokowanie w kamieniołomie tak wielu atrakcji wymagało odpowiedniej infrastruktury, za którą odpowiadała krakowska pracownia ARP Manecki Architekci.
Ulina Park w Ulinie Wielkiej
fot.: Tomasz Prokop © ARP Manecki Architekci
droga do kamieniołomu
Kompleks powstawał w dwóch etapach — w pierwszym z nich zadbano o najbliższe otoczenie, czyniąc teren kamieniołomu miejscem bezpiecznym i łatwodostępnym. Za ponad 4 miliony złotych uprzątnięto okolicę, wybudowano nowe drogi dojazdowe i zainstalowano oświetlenie. W drugiej kolejności powstać miał budynek, który pomieści między innymi dwie sale: widowiskową oraz konferencyjną, motylarnię czy restaurację. Prace budowlane rozpoczęły się ubiegłej wiosny, a w sierpniu bieżącego roku Ulinę Park odwiedzili pierwsi użytkownicy.
Ulina Park w Ulinie Wielkiej
fot.: Tomasz Prokop © ARP Manecki Architekci
do czterech razy sztuka
Na terenie kamieniołomu powstała budowla o dość nietypowym rzucie. Budynki Ulina Park to w zasadzie cztery prostopadłościenne, wydłużone bryły, które związał wspólny ciąg komunikacyjny w formie poprzecznego łącznika. Od strony południowo-zachodniej pawilony posadowiono na skale, natomiast po stronie przeciwnej ich bryły nadwieszone są nad skarpą opadającą w głąb kamieniołomu. W tej części każda ze ścian posiada wielkopowierzchniowe przeszklenie, zapewniające odpowiednie doświetlenie wnętrz oraz widok na otaczające budynki wyrobisko.
Ulina Park w Ulinie Wielkiej
fot.: Tomasz Prokop © ARP Manecki Architekci
Forma budynku w całości podyktowana została bogatym i różnorodnym programem funkcjonalnym oraz nietypową lokalizacją. Ta ostatnia nastręczyła pewnych trudności:
Największym wyzwaniem podczas projektowania było wkomponowanie pawilonu wielofunkcyjnego w zbocze kamieniołomu. Przenikające się elementy obiektu ze skałą wapienną, naruszoną przez wieloletnią działalność wydobywczą, wymagała opracowania nietypowych rozwiązań, aby zarówno obiekt jak i jego otoczenie były bezpieczne dla użytkowników.
— piszą architekci.
Kamieniołom, mimo że malowniczy, wcześniej stanowił zagrożenie dla odwiedzających.
Najważniejszą częścią tego projektu było opracowanie systemu zabezpieczeń przed kamieniami, które mogą odpadać od ścian.
— wyjaśnia Mateusz Manecki, główny projektant budynku.
Nietypowy układ przestrzenny jest z kolei konsekwencją ulokowania w budynku kilku różnych atrakcji:
Czterodzielna kompozycja brył budynku wynika z podziału na funkcję obiektu. Każda z części została zaprojektowana, tak aby mogła funkcjonować zarówno razem jak i niezależnie od siebie.
— tłumaczy Daniel Targosz, jeden z architektów odpowiedzialnych za projekt.
postapo w Ulinie
Budynki pokryte zostały stalą cortenowską, która jest materiałem wytrzymałym oraz zmieniającym swoje walory estetyczne w czasie. Jej rdzawa barwa koresponduje z otoczeniem kamiennego wyrobiska, którego wapienny stok, dzięki obecności tlenków żelaza, posiada pomarańczowe przebarwienia. Geometryczne formy budynków, duże przeszklenia oraz pordzewiała elewacja Uliny Park kojarzą się z postapokaliptyczną estetyką.
Ulina Park w Ulinie Wielkiej
fot.: Tomasz Prokop © ARP Manecki Architekci
Ulina idzie za ciosem
Nowe budynki w Ulina Park to dopiero początek inwestycji, która w przyszłości rozrosnąć się ma o kolejne atrakcje. Gmina przewiduje budowę parku linowego, skalnego labiryntu, sztucznego lodowiska, ścieżek rowerowych oraz centrum usługowego z symulatorem efektów specjalnych. Czy to wystarczy, aby przyciągnąć przyjezdnych do niewielkiej miejscowości?
Ulina Park w Ulinie Wielkiej
© ARP Manecki Architekci
co za dużo, to niezdrowo
Zapewne tak, lecz obserwując sposób, w jaki gmina planuje rozwój kompleksu na usta ciśnie się powiedzenie „co za dużo, to niezdrowo”. Budynki Ulina Park, choć sprawnie wtopione w krajobraz i minimalistyczne w swojej formie, funkcjonują w akompaniamencie dmuchanej zjeżdżalni, polichromowanych figur motyli, kolejki rodem z wesołego miasteczka oraz miniaturowych koparek, które zamknięte są metalowych klatkach. Trudno wyobrazić sobie, jak teren będzie wyglądał, kiedy pojawią się na nim kolejne budynki oraz lodowisko. W końcu nie tylko funkcjonalność, ale i estetyka przestrzeni, w których przebywamy wpływa na sposób ich użytkowania oraz nasze samopoczucie.
