Kluczem doboru tegorocznych laureatów konkursu TUP na najlepszą przestrzeń publiczną Wielkopolski może być słowo „połączenie”. Trzy uhonorowane realizacje wpływają korzystnie na przestrzenne spięcie okolicznych obszarów. Docenione zostały Gniezno, Krobia oraz Poznań i sąsiednia gmina Czerwonak. Nagrodę specjalną dostał Jarocin.
To już trzynasta edycja konkursu organizowanego przez poznański oddział Towarzystwa Urbanistów Polskich (pod patronatem marszałka województwa wielkopolskiego). Poziom tegorocznego konkursu można ocenić równie wysoko, jak edycję zeszłoroczną: nagrodzone realizacje mają sporą skalę i — co bardzo ważne — nie tylko podnoszą jakość przetworzonych przestrzeni, ale w znaczący sposób wpływają na ich okolicę.
wyspa krystalizuje
Główna nagroda trafiła do Krobi, czterotysięcznego miasteczka pod Lesznem. To nie pierwsze dostrzeżenie tej miejscowości przez poznański oddział TUP. Przed dwoma lata Towarzystwo przyznało Krobi wyróżnienie za rewitalizację starej gazowni. Tym razem pierwszą nagrodą uhonorowano kompleksową rewitalizację Wyspy Kasztelańskiej autorstwa różnych jednostek i projektantów (pełna lista: tutaj).
Jury uznało, że:
Zrewitalizowana wyspa stanowi element krystalizujący centrum miasta pomiędzy rynkiem, kościołem pw. św. Mikołaja, parkiem Jana Pawła oraz terenem szkoły i jej kompleksu sportowego.
Nagrodzone działania objęły odnowę budynku na fundamentach dawnego zamku — kasztelanii, jak i zagospodarowanie terenu wokół, między innymi przebudowę grobli i realizację placu zabaw. Sąd w swojej opinii wylicza pozostałe elementy:
Charakter zrewitalizowanej przestrzeni nadają przebudowane obiekty kubaturowe, urządzenie terenów zieleni wokół budynków i fosy, pomosty i zadaszenia, realizacja kaskady wodnej i schodów terenowych, a także mała architektura i oświetlenie całego założenia. Przemyślane funkcje nadane nagrodzonej przestrzeni aktywizują społeczność miasta i gminy, mają charakter edukacyjny i integracyjny, a jednocześnie stwarzają lokalną atrakcję turystyczną.
konkurs „Najlepiej zagospodarowana przestrzeń publiczna w Wielkopolsce” — edycja 2023 — I nagroda — rewitalizacja Wyspy Kasztelańskiej w Krobi — genius loci; projekt wieloetapowy i wieloosobowy
źródło: Towarzystwo Urbanistów Polskich o./Poznań, www.tup.poznan.pl
kładka z wieżą
Na drugim miejscu — ex aequo — znalazły się: kładka pieszo-rowerowa i park. Przeprawa z wieżą widokową o dynamicznej formie zaprojektowana w pracowni Atelier Paweł Byrski powstała nad Wartą w Owińskach (gmina Czerwonak), wsi na północ od Poznania, tuż przy jego granicy (opisywaliśmy ją szczegółowo latem zeszłego roku).
Konkurs „Najlepiej zagospodarowana przestrzeń publiczna w Wielkopolsce” — edycja 2023 — II nagroda (równorzędna), gm. Czerwonak, m. Poznań; kładka pieszo-rowerowa na warcie w Owińskach, proj. Atelier Paweł Byrski
fot.: Jakub Głaz
Kładkę wybudowano w miejscu, gdzie kiedyś funkcjonowała przeprawa promowa między Owińskami a Radojewem (północne obrzeża Poznania) i gminą Suchy Las. Odnawia zatem bardzo dogodne połączenie dla ruchu turystycznego i spina Nadwarciański Szlak Rowerowy, Cysterski Szlak Rowerowy oraz wodny Szlak Pętli Wielkopolskiej. Ułatwia też życie tym, którzy traktują rower jako środek codziennego transportu. Niestety, budowie kładki nie towarzyszyły inwestycje w podniesienie jakości okolicznych tras rowerowych. Zatem na pełną funkcjonalność nowej przeprawy przyjdzie jeszcze trochę poczekać. W uzasadnieniu jury czytamy:
Kładka na Warcie została doceniona jako nowy atrakcyjny element infrastruktury pieszo-rowerowej, który cechuje się nowoczesnym ikonicznym wizerunkiem, budującym tożsamość miejsca, wysokim potencjałem do budowania integracji społecznej oraz promowaniem walorów turystycznych i przyrodniczo-krajobrazowych regionu.
konkurs „Najlepiej zagospodarowana przestrzeń publiczna w Wielkopolsce” — edycja 2023 — II nagroda (równorzędna), gm. Czerwonak, m. Poznań; kładka pieszo-rowerowa na warcie w Owińskach, proj. Atelier Paweł Byrski
źródło: Towarzystwo Urbanistów Polskich o./Poznań, www.tup.poznan.pl
Jelonek po zagospodarowaniu
Druga nagrodzona równorzędnie realizacja znajduje się w samym sercu Gniezna. Jest nią odnowiony park Piastowski „wraz z zagospodarowaniem całego brzegu jeziora Jelonek”. Park pomiędzy historycznym centrum miasta a Muzeum Początków Państwa Polskiego i kompleksem akademickim został przeprojektowany przez poznańską pracownię 1050 PRACOWNIA ARCHITEKTURY Mariusz Więcek. Biuro to ma na swoim koncie inne udane realizacje w przestrzeni publicznej Poznania: park w starym korycie Warty oraz obszerny zielony skwer przed centrum handlowym Stary Browar. W Gnieźnie sąd konkursowy zwrócił uwagę na fakt, że
Podstawową funkcję rekreacyjno-spacerową uzupełniają subtelnie wkomponowane elementy kulturowe, edukacyjne i techniczne. Równoważnym walorem założenia jest wartość krajobrazowo-środowiskowa, która przejawia się licznymi nasadzeniami zróżnicowanej roślinności, wyznaczeniem stref „naturalnych” oraz ograniczeniem utwardzenia powierzchni do niezbędnego minimum.
konkurs „Najlepiej zagospodarowana przestrzeń publiczna w Wielkopolsce”— edycja 2023 — II nagroda (równorzędna) — Gniezno, rewitalizacja parku Piastowskiego wraz z zagospodarowaniem całego brzegu jeziora Jelonek; proj. 1050 PRACOWNIA ARCHITEKTURY Mariusz Więcek
źródło: Towarzystwo Urbanistów Polskich o./Poznań, www.tup.poznan.pl
ideowa spójność
W tym roku poznański TUP postanowił też przyznać „nagrodę specjalną” gminie Jarocin, za kompleksowe i konsekwentne działania na rzecz tworzenia wysokiej jakości przestrzeni publicznych. Konsekwencją w docenieniu Jarocina wykazał się też sąd konkursowy, bo przed dwoma laty przyznał temu miastu Grand Prix za rewaloryzację parku Radolińskich wraz z amfiteatrem.
Konkurs „Najlepiej zagospodarowana przestrzeń publiczna w Wielkopolsce” — edycja 2023 — nagroda specjalna dla gminy Jarocin za kompleksowe i konsekwentne działania na rzecz tworzenia wysokiej jakości przestrzeni publicznych
źródło: Towarzystwo Urbanistów Polskich o./Poznań, www.tup.poznan.pl
Tegoroczny werdykt oznajmia, że, między innymi:
Gmina Jarocin od wielu lat podejmuje skuteczne i kompleksowe starania na rzecz głębokiej, nowoczesnej i jakościowej transformacji przestrzeni publicznych. [...] Sformułowany program cechuje się stawianiem ambitnych dalekosiężnych celów, a także spójnością ideową i formalną. Prace koncepcyjne i realizacyjne prowadzone są przy wykorzystaniu przemyślanych dokumentów strategicznych i pogłębionych analiz oraz otwarciu na dobre praktyki i doświadczenia międzynarodowe.
Wręczenie nagród odbędzie się 1 lutego br. podczas XVI Dnia Urbanisty na targach Budma w Poznaniu.
