Stało się! Kraków wprowadza pierwszą w Polsce Strefę Czystego Transportu. O tym projekcie jednak nie ma dyskusji — towarzyszą mu przede wszystkim piekielne jęki i jazgot. Pokrótce wyjaśniamy wprowadzone regulacje.
O rozpoczęciu prac na Strefą Czystego Transportu pisaliśmy na początku tego roku. Wprowadzenie takiego rozwiązania, szeroko stosowanego w Europie, ma zapobiegać przede wszystkim emisji tlenków azotu, ale również PM10 i PM2,5, które kojarzymy przede wszystkim z emisjami wynikającymi z przestarzałych pieców grzewczych. Rozwiązanie, według instytucji miejskich wprowadzone zostało po szerokich konsultacjach miejskich. Pierwszy etap strefy zostanie wprowadzony 1 lipca 2024 roku.
Wypracowaliśmy wspólnie z mieszkańcami, poprzez konsultacje i uwzględniając zgłaszane opinie interesariuszy, wersję, która była kompromisem. To optymalne rozwiązanie – zapewnia Łukasz Franek, dyrektor Zarządu Transportu Publicznego w Krakowie.
Jakie efekty przewidują twórcy uchwały? Po wejściu w życie drugiego etapu Strefy Czystego Transportu emisja tlenków azotu (NOx) ma spaść o połowę w porównaniu z 2019 rokiem. Odetchnąć z ulgą docelowo mają przede wszystkim osoby mieszkające przy ruchliwych drogach.
Wokół Strefy Czystego Transportu narosło wiele niepewności, a w skali ogólnopolskiej pojawiły się zarzuty o „antysamochodyzm” i „zamordyzm”. Większość osób jednak poza usłyszeniem o strefie, nie ma pojęcia kiedy, co i jak. Przywołujemy najważniejsze zapisy.
co zawiera uchwała?
Uchwałodawcy podzielili implementację strefy na dwa etapy, a także wyjątki dla nich.
W pierwszym etapie, który rozpocznie się 1 lipca 2024 roku do miasta nie wjadą auta najstarsze — przede wszystkim te, które niedługo skończyłyby trzydzieści lat i starsze. W tym etapie istotny jest okres zarejestrowania samochodu. Pojazdy zarejestrowane po raz ostatni przed 1 marca 2023 roku będę podlegały łagodnym ograniczeniom. Samochody benzynowe/LPG muszą spełniać Euro 1, a w przypadku aut z silnikiem diesla jest to norma Euro 2. Trudniej będą miały auta zarejestrowane po 1 marca 2023 roku — auta na benzynę i LPG będą musiały spełniać normę Euro 3, a auta z silnikiem diesla normę Euro 5.
Drugi etap, zostanie wprowadzony dwa lata później — 1 lipca 2026 roku. Do Krakowa nie wjadą samochody benzynowe, które mają ponad 26 lat oraz diesle, które są starsze niż 16 lat. Dla pozostałych samochodów muszą być spełnione te same normy, co dla aut rejestrowanych po 1 marca 2023 roku w pierwszym etapie, czyli normy Euro 3 dla aut benzynowych i LPG oraz Euro 5 dla samochodów z silnikiem diesla.
Uchwała przewiduje wyjątki, o których wspominał dyrektor ZTP Łukasz Franek. Pojazdy zarejestrowane przed 1 marca 2023 roku, których właścicielami są osoby, które ukończyły co najmniej 70 lat najpóźniej 1 marca 2023 roku, i prowadzone przez nie, nie będą objęte wymogami strefy. Zwolnieniami objęte zostaną osoby z niepełnosprawnościami, służby mundurowe i ratownicze, pojazdy specjalne jak koparki czy pojazdy do oczyszczania dróg, ale również food trucki.
czy ten diabeł jest straszny?
Według analiz ZTP na podstawie danych Instytutu Badań Rynku Motoryzacyjnych SAMAR pierwszy etap za dwa lata dotknie 2% samochodów, które jeździły po Krakowie w grudniu 2021 roku. Wymogów z drugiego etapu nie spełniłoby około 100 tysięcy zarejestrowanych samochodów. Czy ten diabeł jest tak straszny, jak go malują? Byłby z pewnością mniej straszny, gdybyśmy na serio brali pod uwagę dane dot. zanieczyszczeń powietrza, o których rozmawialiśmy z ekspertami Polityki Insight (zobacz tutaj: Smog nie jest tak namacalny, jak inne problemy. Rozmawiamy o tym, jak, go ograniczyć).
