Emilia Gabryjel z pracowni GAME BOX Architektura zaprojektowała nietypowy domek letniskowy. VATN oznaczający w języku islandzkim wodę został umieszczony na środku jeziora, pośród leśnej głuszy. Podstawą projektu jest kontener morski 40 HC, do którego architektka dodała niewielką nadbudowę z klatką schodową i wyjściem na dach. Koncepcja zdobyła główną nagrodę w konkursie VASCO Integracja w kategorii „Projekt innowacje”.
VATN to domek letniskowy zaprojektowany dla dwóch osób. Architektka chciała, aby obiekt, pomimo swoich skromnych wymiarów zapewniał użytkownikom wyjątkowy komfort. W środkowej strefie, o obniżonej wysokości znalazły się pomieszczenia o mniejszym znaczeniu użytkowym — pomieszczenie techniczne, szafa/garderoba, łazienka, aneks kuchenny oraz ciąg komunikacyjny, łączący dwie ważniejsze części — salon i sypialnie.
domek letniskowy VATN powstał w kontenerze morskim
© GAME BOX Architektura
natura zaglądająca do wnętrza
Salon i sypialnia zostały wyposażone w duże przeszklenia, integrujące je z otoczeniem. Co ciekawe w salonie nie ma miejsca na telewizor, tutaj przyroda jest główną rozrywką. Z obszernego, modułowego zestawu wypoczynkowego użytkownik domku dzięki przeszkleniu z możliwością jego pełnego otwarcia, podziwia otoczenie. Przeszklenie zostało cofnięte w głąb kontenera, w ten sposób powstał niewielki, zadaszony taras, z zejściem do wody, nieingerujący przy tym w oryginalną bryłę domku.
ściany we wnętrzach pokrywa metalowa okładzina i brzozowa sklejka
© GAME BOX Architektura
Salon i aneks kuchenny znajdują się w jednej przestrzeni, jednak zróżnicowanie wysokości podłóg tych stref oraz zastosowanie klatki schodowej pomiędzy nimi, w znaczący sposób porządkuje ich układ. Przeszklenie optycznie powiększa malutki aneks kuchenny, a powierzchnię roboczą rozkładany blat, pełniący również funkcję stolika dla dwóch osób. Po przeciwnej stronie znajduje się kompaktowa sypialnia. Materac podzielony jest w poprzek na dwie części. Po położeniu mniejszej na podłodze powstaje pełnowymiarowe łóżko dla dwóch osób, zajmujące pełną szerokość pomieszczenia. W trakcie dnia część ta może pełnić funkcję zagłówka, tworząc przytulne miejsce do relaksu. Z poziomu podestu użytkownicy mają dostęp do dużej szafy/garderoby.
system wytwarzania energii bazuje na silnikach z wirnikami łopatkowymi zainstalowanymi pod powierzchnią wody
© GAME BOX Architektura
ekologiczne rozwiązania technologiczne
Głównym celem Emilii Gabryjel było wykreowanie przestrzeni przyjaznej zarówno naturze, jak i użytkownikowi. W celu ochrony przyrody autorka przewidziała szereg rozwiązań technologicznych w zakresie pozyskania ciepła, prądu i gospodarki odpadami. Domek VATN zlokalizowany jest na środku jeziora rynnowego, przepływowego. Oznacza to, że w powierzchniowych warstwach wody występują prądy przepływowe. Wykorzystując ten fakt, architketka zastosowała system wytwarzania energii elektrycznej, bazujący na silnikach z wirnikami łopatkowymi zainstalowanymi pod powierzchnią wody, pod środkową częścią kontenera. Bezpośrednio nad zespołem turbin, w centralnej części budynku podłoga została podniesiona. W ten sposób wygospodarowano miejsce na niezbędne instalacje: generator, inwerter, akumulatory, ale również urządzenia obsługujące pompę wodną (dostarczającą wodę do domu bezpośrednio z jeziora) oraz wodną pompę ciepła, zapewniającą energooszczędne ogrzewanie domu w zimie oraz jego tanie wychładzanie latem.
modułowy zestaw wypoczynkowy w salonie
© GAME BOX Architektura
Gospodarka odpadami odbywa się we współpracy z przydomową oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną, która zapewnia wysoką jakość oczyszczonych ścieków — mogą być one odprowadzone bezpośrednio do zbiornika wodnego lub gruntu. Przewiduje się wkopanie oczyszczalni w grunt na nabrzeżu oraz doprowadzenie przewodów kanalizacyjnych pod pomostem, prowadzącym z nabrzeża do kontenera. Architektka zaprojektowała ocieplenie ścian od wewnątrz przy użyciu możliwie jak najcieńszego materiału. W tym przypadku jest to kompozytowy materiał składający się z kilku warstw folii z aluminium, warstw suchego i stabilnego powietrza oraz polietylenu. Wewnątrz zastosowała natomiast metalową okładzinę, która zachowuje specyficzny wygląd kontenera również we wnętrzach.
VATN w języku islandzkim oznacza wodę
© GAME BOX Architektura
Dobrawa Bies: Skąd pomysł na domek letniskowy? Forma obiektu jest nietypowa, zaprojektowana na bazie kontenera morskiego. Co wypłynęło na taką decyzję projektową?
Emilia Gabryjel: Zastosowanie kontenera morskiego jako bazy, punktu wyjścia do koncepcji domku letniskowego, było wymogiem konkursu VASCO. Atrakcyjna wydała mi się wizja wykorzystania tak oczywistej konstrukcji w sposób zupełnie nieoczywisty. Co więcej, aby cykl życia kontenera morskiego zatoczył pełne koło, po nadaniu mu nowego życia, powrócił na szerokie wody.
Dobrawa: Jakie były pani założenia i inspiracje?
Emilia: Moim głównym założeniem, zbieżnym z konkursowymi wytycznymi projektowymi, było środowisko i to, jaki problem ma ono z nami, z ludźmi. Często mówimy, że postępujemy, projektujemy, lub że dany produkt jest przyjazny dla środowiska. Odnoszę jednak wrażenie, że to bardzo wygodne i okrągłe stwierdzenia. Chcemy żyć na poziomie, który wyklucza przyjaźń z naturą, czy dbałość o nią. To, w jaki sposób funkcjonujemy, ma destrukcyjny wpływ na środowisko. Co więcej, na nas samych również (w jakiś przedziwny sposób zdaje się w ogóle nam to nie przeszkadzać). W tym projekcie wyszłam więc z założenia, że domek letniskowy ma być przede wszystkim neutralny dla otoczenia, niewidoczny. Przewidziałam w nim rozwiązania techniczne, dzięki którym będzie on czerpał z przyrody energię i wodę, inaczej jednak niż zazwyczaj — nie będzie w zamian przyrody niszczył. Inspiracja przyszła samoistnie — myśląc o naturze w najczystszej postaci, przed oczami mam zawsze Mazury. Czyste, chłodne wody, lasy, i cisza. Projektowany domek miał być miejscem harmonijnym z przyrodą, a użytkownik miał poczuć się jej częścią.
kompaktowa sypialnia pomieści dwie osoby
© GAME BOX Architektura
Dobrawa: Jakie zastosowano materiały i jak ich dobór wpłynął na całą realizację?
Emilia: Zależało mi na tym, aby projekt był spójny i szczery. Projektowany domek nie wstydzi się swojego pochodzenia, nie udaje, że nie jest kontenerem. Wręcz przeciwnie, stara się być dumny ze swojej tożsamości, na dowód czego dumnie przegląda się w swoim odbiciu. Ściany, ocieplone od wewnątrz cienkimi płytami kompozytowymi, zostały wykończone metalowymi panelami, które konsekwentnie powtarzają podziały ścian zewnętrznych. Dodatkowo zastosowano okładziny z brzozowej sklejki bezsęcznej. To ona odpowiada za przytulny klimat we wnętrzach. Wymiary kontenera są imponujące, ale nie gdy mówimy domku, który ma być komfortowym miejscem relaksu, dlatego starałam się zminimalizować ilość stref funkcyjnych i wyposażenia, a nie wymiary poszczególnych mebli.
VATN to domek, w którym słychać szum wody i śpiew ptaków
© GAME BOX Architektura
Dobrawa: Dla kogo zaprojektowano domek? Jak goście mają się tutaj czuć? Czy jest szansa na jego realizację?
Emilia: Domek letniskowy zaprojektowałam z myślą o lokalizacji na środku jeziora przepływowego. Całą swoją moc czerpie z wody — z prądów powierzchniowych, jej stałej temperatury w głębszych partiach i z samego dostępu czystego źródła. Stąd też nazwa domku VATN. Takie umiejscowienie zapewnia spokój i ciszę, dlatego jest to domek idealny dla tych, którzy w miejsce weekendowych spotkań z sąsiadem przy grillu, szukają kontaktu z naturą, oddechu, zatrzymania wiru codziennych spraw. W części dziennej próżno szukać miejsca na telewizor. VATN to domek, w którym słychać szum wody i śpiew ptaków. Choć poszczególne rozwiązania techniczne, zastosowane w domku, są dostępne na rynku i wszystkie kwestie projektowe wydają mi się być rozwiązywalne w rzeczywistości, to jednak traktuję ten projekt jedynie jako wizualizację mojego marzenia, choćby ze względu na stan prawny polskich jezior, które należą do Skarbu Państwa.
Dobrawa: Co dla pani oznacza wygrana w konkursie VASCO?
Emilia: To duże wyróżnienie, ponieważ konkurs VASCO Integracja to już marka sama w sobie. W przypadku takich wydarzeń największą wartość mają dla mnie spotkania z ludźmi — z innymi uczestnikami, jurorami, organizatorami itd. Wymiana spostrzeżeń, doświadczeń i zawarcie nowych znajomości są bezcenne.
Dobrawa: Dziękuję za rozmowę.
