Wieżowiec mieszkaniowy De Voortuinen,
projekt: Elephant
Przez 45 lat 14-piętrowy budynek biurowy pełnił funkcję siedziby dwóch banków. Po przekształceniu przez pracownię Elephant w budynek mieszkalny, z przestronnymi balkonami obsadzonymi roślinnością, jego pierwotna funkcja stała się praktycznie niezauważalna. Po pięciu latach prac obiekt zyskał nową rolę jako wieżowiec mieszkalny, w którym znajduje się 120 drzew oraz innowacyjna koncepcja komunikacji.
Wieżowiec mieszkalny De Voortuinen w Amsterdamie
fot. Marcel van der Burg © Elephant
historia De Voortuinen
i zmiany w strukturze kompleksu
De Voortuinen, co w tłumaczeniu oznacza „przednie ogrody”, stanowiło pierwotnie część kompleksu składającego się z wysokiej wieży oraz przylegającego do niej, niższego, pięciokondygnacyjnego budynku, zlokalizowanego przy Haarlemmerweg w zachodniej części Amsterdamu. Projekt architektoniczny, opracowany przez Arthura Staala, miał na celu stworzenie siedziby administracyjnej Rijkspostspaarbank. W późniejszych latach obiekt stał się własnością ING, która opuściła budynek w 2015 roku.
Wieżowiec mieszkalny De Voortuinen w Amsterdamie — budynek przed modernizacją (po lewej) i po modernizacji (po prawej)
fot. Marcel van der Burg © Elephant
przemiany w 2020 roku:
wyburzenie i transformacja wieżowca
W 2020 roku niższa część kompleksu została wyburzona, a wieżowiec przeszedł kompleksową transformację, którą nadzorowała pracownia architektoniczna Elephant. Jednym z nielicznych elementów nawiązujących do pierwotnej struktury jest podział budynku na cofnięty, wysoki parter oraz 12 wyższych kondygnacji.
Wieżowiec mieszkalny De Voortuinen w Amsterdamie — budynek został podzielony na cofnięty, wysoki parter oraz 12 wyższych kondygnacji
fot. Marcel van der Burg © Elephant
nowa forma i funkcjonalność budynku:
przestronne balkony i apartamenty
Nowa forma budynku różni się od pierwotnej koncepcji. Zamiast gładkich, jednolitych elewacji całą konstrukcję otacza strefa balkonowa o głębokości 3 metrów. Przeszklone elewacje skrywają 94 apartamenty o powierzchni od 33 do 153 metrów kwadratowych, a także dwa mieszkania o powierzchni przekraczającej 300 metrów kwadratowych każde. W dolnej części budynku zaplanowano przestrzeń przeznaczoną na działalność handlową.
Wieżowiec mieszkalny De Voortuinen w Amsterdamie — przekrój budynku
© Elephant
miejski las na wysokości:
120 drzew w sercu wieżowca
Dwie charakterystyczne cechy wyróżniają ten budynek: cztery zewnętrzne klatki schodowe, biegnące wzdłuż dłuższych elewacji na całej wysokości, oraz 120 drzew rozmieszczonych na balkonach. Każde drzewo jest posadzone w donicy, która spoczywa na czterech stalowych wspornikach, osadzonych na balkonie poniżej. Taki układ sprawia, że poziom gleby w donicach znajduje się na wysokości balkonów. Studio architektury krajobrazu Moss wybrało osiem gatunków drzew, uwzględniając ich odporność na wiatr oraz nasłonecznienie. Rośliny są nawadniane za pomocą zautomatyzowanego systemu irygacyjnego, a ich pielęgnacją zajmuje się zespół ogrodników. Szacuje się, że roczny koszt utrzymania każdego drzewa wynosi około 30 euro.
Wieżowiec mieszkalny De Voortuinen w Amsterdamie
fot. Marcel van der Burg © Elephant
schody i windy przeniesione na zewnątrz
W budynku znajdują się cztery klatki schodowe, które stanowią jedyne pionowe ciągi komunikacyjne, podczas gdy windy zostały umieszczone na zewnątrz. Każda winda obsługuje dwa mieszkania na piętrze. Przeszklone przedsionki wind, podobnie jak apartamenty, oferują panoramiczny widok na otoczenie.
Wieżowiec mieszkalny De Voortuinen w Amsterdamie
fot. Marcel van der Burg © Elephant
rewolucyjna koncepcja komunikacyjna:
brak centralnego trzonu
Dotychczasowy trzon komunikacyjny, pełniący wcześniej funkcję bankową, został przekształcony w pomieszczenia techniczne, sanitarne oraz magazynowe, przeznaczone dla mieszkańców. Zgodnie z koncepcją pracowni Elephant, brak centralnego trzonu pozwala na optymalizację przestrzeni, zwiększając stosunek powierzchni użytkowej do całkowitej. Architekci wskazują, że rozwiązanie to stało się ich standardem w kolejnych realizacjach.
Tradycyjna transformacja nie pozwoliłaby na osiągnięcie zamierzonego standardu wysokiej jakości mieszkań, dlatego zdecydowaliśmy się na podział centralnego trzonu komunikacyjnego na cztery części oraz przeniesienie wind na elewację budynku. Klatki schodowe zostały umieszczone poza tarasami, stając się integralnym elementem architektury. Dawny betonowy rdzeń komunikacyjny przekształciliśmy w przestrzenie przeznaczone na łazienki, schowki i instalacje techniczne. Tak powstała koncepcja Coreless Circulation (po polsku: cyrkulacja bezrdzeniowa), którą obecnie stosujemy również w nowych budynkach mieszkalnych
— wyjaśniają architekci.
Wieżowiec mieszkalny De Voortuinen w Amsterdamie — widok na białą elewację budynku
fot. Marcel van der Burg © Elephant
nowa koncepcja przestrzeni mieszkaniowej:
tarasy i elastyczność w aranżacji
Mieszkańcy korzystają z windy, dzieląc ją tylko z jednym sąsiadem na piętrze. Po opuszczeniu windy trafiają na korytarz, z którego roztacza się widok na park. Korytarz prowadzi bezpośrednio do mieszkań oraz przylegających do nich prywatnych tarasów. Każdy taras jest połączony z wszystkimi strefami mieszkalnymi, co zapewnia elastyczność w aranżacji przestrzeni i jej użytkowaniu.
Wieżowiec mieszkalny De Voortuinen w Amsterdamie
wizualizacja: Crispijn van Sas © Elephant
W ramach nowej koncepcji komunikacyjnej pracownia Elephant zaproponowała wprowadzenie tarasów o głębokości trzech metrów, biegnących wzdłuż całego budynku, oraz nową, w pełni przeszkloną elewację. Oba elementy wpłynęły na poprawę jakości przestrzeni mieszkalnej. Tarasy, wzbogacone o funkcjonalne elementy, takie jak schody, donice i balustrady, stały się kluczowym elementem architektonicznym. W wyniku tego przeszklona fasada utraciła swoje dominujące znaczenie, a jej miejsce zajęła bardziej elastyczna forma elewacji.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni Elephant.
