Centrum dla zwiedzających w Al-Ula,
projekt: KWY.studio
Centrum dla odwiedzających Desert X AlUla 2024, zaprojektowane przez pracownię KWY.studio, stanowi kolejny rozdział w serii architektonicznych eksperymentów realizowanych w sercu pustynnego krajobrazu Al-Ula w Arabii Saudyjskiej. Położone na końcu wąskiego kanionu, wśród strzelistych formacji skalnych, to minimalistyczne dzieło harmonizuje z surowym otoczeniem, oferując jednocześnie unikalne doświadczenie przestrzenne. Projekt, będący trzecią odsłoną centrum dla odwiedzających, łączy w sobie prostotę formy z wyrafinowaną organizacją przestrzeni, zapraszając do kontemplacji zarówno architektury, jak i otaczającego ją krajobrazu.
Centrum dla zwiedzających w Al-Ula w Arabii Saudyjskiej powstał w ramach Desert X – międzynarodowej wystawy sztuki współczesnej
fot. Colin Robertson © KWY.studio
w sercu kanionu kontekst przestrzenny
Al-Ula, region o bogatej historii i wyjątkowym krajobrazie, od 2019 roku jest miejscem realizacji Desert X – międzynarodowej wystawy sztuki współczesnej, której celem jest ożywienie pustynnych przestrzeni poprzez instalacje tworzone przez uznanych artystów z całego świata. Centrum dla odwiedzających, zlokalizowane w odosobnionym zakątku kanionu, pełni funkcję punktu orientacyjnego dla gości, oferując przestrzeń do odpoczynku, refleksji i interakcji z otoczeniem. Pracownia KWY.studio, znana z multidyscyplinarnego podejścia, zaprojektowała budynek, który nie dominuje nad krajobrazem, lecz wchodzi z nim w subtelny dialog. Położenie obiektu na końcu ślepego kanionu determinuje jego układ przestrzenny, kierując uwagę na zachodni widok, gdzie otwarta panorama kontrastuje z masywnymi ścianami skalnymi na pozostałych kierunkach.
Centrum dla odwiedzających zostało zlokalizowane w odosobnionym zakątku kanionu i pełni funkcję punktu orientacyjnego dla gości
fot. Colin Robertson © KWY.studio
geometria i kontrast
Budynek charakteryzuje się prostą, geometryczną bryłą o kwadratowym rzucie i płaskim dachu. Centralny, okrągły otwór w dachu przełamuje masywność konstrukcji, wprowadzając element lekkości. Elewacje, pokryte gładką, białą powłoką, kontrastują z ciepłymi odcieniami okolicznych skał, podkreślając modernistyczny charakter obiektu. Zadaszony taras na zachodniej stronie, wykończony drewnianą posadzką i wyposażony w meble wypoczynkowe, zachęca do kontemplacji krajobrazu. Architektura jest oszczędna, lecz precyzyjnie skomponowana, co pozwala jej harmonizować z otoczeniem, jednocześnie akcentując własną nowoczesność.
Centrum dla zwiedzających w Al-Ula w Arabii Saudyjskiej – gładkie powierzchnie elewacji współgrają z surowością pustynnego krajobrazu
fot. Colin Robertson © KWY.studio
procesja przez przestrzeń: układ funkcjonalny
Struktura centrum opiera się na osi wschód-zachód, która wyznacza procesyjny charakter ruchu odwiedzających. Dzięki temu układ staje się intuicyjny i pozwala w krótkim czasie zrozumieć logikę budynku. Kluczowym elementem jest dziedziniec z okrągłym otworem, który zostal obrócony o 45 stopni względem osi głównej. Zabieg ten generuje dynamiczne przekątne widoki przez budynek ku krajobrazowi, a także tworzy dostęp do głównych funkcji obiektu: kawiarni, sklepu i sali wydarzeń, zlokalizowanych po północnej i południowej stronie.
Centrum dla zwiedzających w Al-Ula w Arabii Saudyjskiej – okrągły otwór w dachu nie tylko doświetla przestrzeń, ale także kieruje wzrok ku niebu
fot. Colin Robertson © KWY.studio
Dziedziniec, mimo otwarcia na niebo, oferuje poczucie intymności i ochrony. Okrągły otwór w dachu nie tylko doświetla przestrzeń, ale także kieruje wzrok ku niebu i otaczającym formacjom skalnym. W efekcie przestrzeń ta równoważy otwartość i zamknięcie, pełniąc funkcję zacienionego azylu w surowym klimacie pustyni. Westybule, zapewniające cień na wschodzie i zachodzie, wzmacniają wrażenie płynnego przejścia między wnętrzem a krajobrazem zewnętrznym.
Centrum dla zwiedzających w Al-Ula w Arabii Saudyjskiej – rzut budynku
fot. Colin Robertson © KWY.studio
Materiały użyte w projekcie odzwierciedlają dążenie do prostoty i trwałości. Gładkie powierzchnie elewacji współgrają z surowością pustynnego krajobrazu, a drewniane elementy tarasu wprowadzają ciepły akcent, który łagodzi ascetyczny charakter budowli. Całość sprawia wrażenie monolitycznej, lecz otwartej na otoczenie, co wzmacnia wrażenie dialogu między architekturą a naturą.
Centrum dla odwiedzających Desert X AlUla 2024 jest trzecim obiektem w serii zaprojektowanej przez KWY.studio
fot. Colin Robertson © KWY.studio
od Hegra do AIUla: ewolucja projektu
Centrum dla odwiedzających Desert X AlUla 2024 jest trzecim obiektem w serii zaprojektowanej przez KWY.studio. W porównaniu z edycjami z 2020 i 2022 roku, obecny projekt wprowadza istotne zmiany w organizacji przestrzennej i charakterze wnętrz. W edycji z 2020 roku przejście przez dziedziniec miało charakter prostego pasażu, w 2022 roku przestrzeń ta stała się bardziej przejściowa, zaś w 2024 roku westybul wejściowy zyskał monumentalny charakter, kierując uwagę ku panoramicznemu widokowi. Obrót dziedzińca i przesunięcie otworów do narożników nadają wnętrzu nową dynamikę, a bardziej wewnętrzne widoki sprzyjają intymnemu połączeniu z najbliższym otoczeniem.
Centrum dla zwiedzających w Al-Ula w Arabii Saudyjskiej – rysunek elewacji
fot. Colin Robertson © KWY.studio
Solidność bryły, nawiązująca do projektu z 2020 roku w mieście Mada'in Salih, została w 2024 roku wzmocniona, co nadaje budynkowi bardziej zdecydowany charakter. Jednocześnie proces projektowy był najbardziej kolaboracyjny w historii współpracy KWY.studio z Desert X AlUla, co odzwierciedla wzajemne zaufanie i wspólne dążenie do eksploracji nowych rozwiązań przestrzennych.
Centrum dla odwiedzających Desert X AlUla 2024 w subtelny sposób łączy architekturę z krajobrazem
fot. Colin Robertson © KWY.studio
ostoja sztuki i natury: rola w Desert X AlUla
Desert X AlUla, jako platforma łącząca sztukę, architekturę i krajobraz, zyskała status instytucji kulturalnej w regionie. Centrum dla odwiedzających pełni w tym kontekście rolę nie tylko funkcjonalną, ale także symboliczną – jest miejscem, które wprowadza gości w świat sztuki i natury, oferując przestrzeń do refleksji i interakcji. Projekt KWY.studio, dzięki swojej minimalistycznej formie i precyzyjnej organizacji przestrzennej, wzmacnia to doświadczenie, zachęcając do uważnego obcowania z otoczeniem.
Centrum dla zwiedzających w Al-Ula w Arabii Saudyjskiej
fot. Colin Robertson © KWY.studio
Pracownia KWY.studio, założona w 2009 roku, od lat eksploruje granice współpracy multidyscyplinarnej, łącząc w swoich projektach architekturę, sztukę i design. Ich podejście, oparte na dialogu i analizie, pozwala tworzyć przestrzenie, które są zarówno funkcjonalne, jak i inspirujące. Centrum dla odwiedzających Desert X AlUla 2024 jest doskonałym przykładem tej filozofii, łącząc prostotę formy z wyrafinowanym doświadczeniem przestrzennym.
Architektura centrum dla zwiedzających w Al-Ula jest oszczędna, lecz precyzyjnie skomponowana
fot. Colin Robertson © KWY.studio
w harmonii z pustynią
Centrum dla odwiedzających Desert X AlUla 2024 to projekt, który w subtelny sposób łączy architekturę z krajobrazem, oferując przestrzeń do kontemplacji i interakcji z pustynnym środowiskiem. Dzięki precyzyjnej organizacji przestrzennej, minimalistycznej formie i dialogowi z otoczeniem, budynek autorstwa KWY.studio wpisuje się w tradycję Desert X AlUla, jednocześnie wnosząc nowe jakości do serii. To miejsce, które zachęca do zatrzymania się, spojrzenia na otaczający świat i odkrywania jego piękna w nowy, bardziej uważny sposób.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni KWY.studio.
