Nowe skrzydło biblioteki zaprojektowali w wielkopolskim Buku projektanci z Neostudio Architekci. Kameralny obiekt umiejętnie połączony z istniejącą bryłą kina i książnicy nie tylko ułatwi udostępnienie zbiorów, ale pozwoli też rozwinąć społeczną funkcję biblioteki. Nowa część wpisze się też dobrze w skalę placu Reszki oraz istniejący drzewostan.
Biblioteka publiczna miasta i gminy Buk zajmuje budynek, w którym mieści się również kino Wielkopolanin. Gmach stoi wśród drzew pośrodku trójkątnego placu Reszki znajdującego się w pobliżu Rynku (placu Przemysława). Kulturalny obiekt jest efektem przebudowy neogotyckiego kościoła ewangelickiego, który stał na placu od połowy dziewiętnastego wieku.
W 1962 roku, po zburzeniu wieży i adaptacji wnętrza naw, świątynia została przekształcona w dom kultury łączący tradycyjne formy z elementami modernizmu. Dobudowano też dwa skrzydła — szersze niż bryła adaptowanego kościoła: reprezentacyjne, frontowe i tylne — administracyjne. Od 1970 roku w części zachodniej działa kino Wielkopolanin (część frontowa). Natomiast biblioteka funkcjonuje w niedostatecznych warunkach po stronie wschodniej. Brakuje miejsca na funkcjonalną wypożyczalnię, magazyn oraz czytelnie z prawdziwego zdarzenia.
powrót do książek
Książnica zostanie zatem wreszcie rozbudowana — według projektu poznańskiej pracowni Neostudio Architekci prowadzonej przez Bartosza Jarosza i Pawła Świerkowskiego. Talentem w kreowaniu bibliotek biuro zdołało wykazać się już ponad dekadę temu, projektując (wspólnie z Jackiem Bułatem oraz Joanną i Michałem Kapturczakami) bibliotekę dla filologów poznańskiego UAM. Budynek uhonorowany nagrodą za najlepszą poznańską realizację 2009 roku powstał na dziedzińcu historycznego Collegium Maius z początku dwudziestego wieku.
rozbudowa biblioteki w Buku na placu Reszki — wizualizacja, widok z góry, od południa
© Neostudio Architekci
W Buku nowe skrzydło ma być dostawione do wschodniej części budynku, gdzie znajduje się obecnie wejście do biblioteki. Architekci starali się wykorzystać optymalnie dostępną, niewielką przestrzeń, a jednocześnie oszczędzić jak najwięcej drzew. Bartosz Jarosz tłumaczy:
Byliśmy tu ograniczeni zarówno przez zieleń, jak i infrastrukturę techniczną oraz sąsiednią jezdnię. Ograniczeniem był też dość skromny budżet.
zszywanie poziomów
Nowa część na parterze pomieści zbiory i czytelnię dla dorosłych, a na piętrze — dla dzieci. W zmodyfikowanych pomieszczeniach starej budowli ulokuje się administracja oraz pomieszczenia do opracowania zbiorów, zaplecze dla działań prospołecznych: komisji wydawniczych, towarzystw, organizacji. Nowe kondygnacje będą wyższe niż te w istniejącym budynku. Po rozbudowie, na jednolitym poziomie znajdą się zatem jedynie pomieszczenia wysokiego parteru obu części. Łącznikiem będzie obszerne przejście powstałe po powiększeniu istniejących drzwi i okien.
rozbudowa biblioteki w Buku na placu Reszki — wizualizacja; parter - wypożyczalnia dla dorosłych, po lewej przejście do starej części obiektu, po prawej - widok na wschodnią pierzeję placu Reszki
© Neostudio Architekci
Jarosz mówi o projektowych wyzwaniach:
Z powodu problemów z różnicą wysokości zaprojektowaliśmy trójstronną windę. Choć budynek ma zasadniczo jedną podziemną i dwie naziemne kondygnacje — dźwig będzie zatrzymywać się na większej liczbie poziomów dopasowanych także do kondygnacji w starym budynku oraz przeszklonej strefy wejścia ulokowanej niżej niż parter, w poziomie terenu.
rozbudowa biblioteki w Buku na placu Reszki — wizualizacja; 1. nowe wejście do biblioteki od strony południowej, 2. pierwsze piętro, wypożyczalnia dla dzieci, po lewej — świetlik w dachu
© Neostudio Architekci
Dobudowana część zostanie przekryta pulpitowym dachem opadającym ku okapowi zadaszenia starej biblioteki i o podobnym co ono nachyleniu. Nowa połać dachu zostanie jednak pokryta nie dachówką, a blachą o jasnej barwie zbliżonej do koloru elewacji. Natomiast na styku ze starą częścią, poniżej paneli fotowoltaicznych, w dachu zaprojektowano podłużny świetlik, który rozjaśni potencjalnie najciemniejsze miejsce w obiekcie oraz wzbogaci grę światła i cienia we wnętrzu. Jarosz zapowiada:
Jasne będzie też wyposażenie wnętrz ożywione akcentami o wyrazistych, ale „złamanych” barwach. Takim akcentem jest na przykład główna klatka schodowa, której podłogi oraz tynkowane ściany mają mieć kolor zbliżony do ceramicznego pokrycia dachu starego budynku.
rozbudowa biblioteki w Buku na placu Reszki — wizualizacja; parter - klatka schodowa z windą
© Neostudio Architekci
powidoki kościoła
Spokojny charakter będzie mieć też jasna barwa całej rozbudowanej bryły kina i biblioteki. Elementem projektu jest bowiem również termomodernizacja starego budynku. Jarosz tłumaczy:
Nową i starą część ujednolicamy z pomocą tej samej barwy elewacji, ale wyróżniamy nowe skrzydło inną, wyraźnie zróżnicowaną fakturą ściany wykonanej z piankowego szkła Verotec. Natomiast w starej części dyskretnie zaznaczymy w tynku obrys okien dawnej świątyni.
Różnić będzie się też kolor stolarki okiennej. W starej części ma mieć ona taki sam kolor jak elewacje, a w nowej — profile zostaną podkreślone stonowanym złotawym odcieniem.
Przed transparentnym wejściem do biblioteki ulokowanym od południa ma natomiast powstać kameralny zielony placyk z małą architekturą. Starsza część wzbogaci się od północy o niewielką przestrzeń techniczną i gospodarczą.
Budowa ma ruszyć w ciągu najbliższego roku i zakończyć się do 2024 roku. W maju inwestycja trafiła na wysoką trzecią pozycję ogólnokrajowej listy rankingowej Instytutu Książki, co oznacza dofinansowanie o wysokości 2 mln. 250 tys. zł. Przedsięwzięcie wpisuje się też w działania lokalnych władz, które mają na celu ożywienie historycznej części sześciotysięcznego miasta o dużych walorach przestrzennych i zabytkowych. Kilka lat temu w pobliżu odrestaurowano dawną synagogę (pełni teraz funkcję Sali Miejskiej), wyjątkowej urody drewniany kościół św. Krzyża z 1760 roku, a przed planowaną rewaloryzacją Rynku odbyły się w minionych latach prace archeologiczne, dzięki którym odkryto między innymi fundamenty dawnego ratusza.
