Konkurs „Refleksja nad SĄSIEDZTWEM i spędzaniem czasu RAZEM, ale też OBOK SIEBIE” na projekt obiektu sztuki w Ogrodach Polsko-Niemieckich w Warszawie wygrała Ksenia Makała, studentka architektury wnętrz na Politechnice Śląskiej i Wydziału Artystycznego katowickiej ASP. Projekt ZOJA stanie w ogrodach już w przyszłym roku — autorka otrzymała 100 tys. zł na jego realizację. Dwa wyróżnienia (ex aequo) otrzymali: Grzegorz Klaman i zespół w składzie: Xawery Wolski, Wojciech Kolęda i Piotr Grochowski.
Do udziału w otwartym konkursie na koncepcję i wykonanie obiektu sztuki w Ogrodach Polsko-Niemieckich nadesłano 25 projektów z Polski i Niemiec. Wśród uczestników znaleźli się znani artyści, architekci, projektanci ogrodów, studenci kierunków artystycznych, a także odwiedzający Ogrody Polsko-Niemieckie.
Ogrody Polsko-Niemieckie znajdują się w dzielnicy Praga-Południe w Warszawie
fot.: archiwum organizatorów
Ogrody zlokalizowane w warszawskiej dzielnicy Praga-Południe, sąsiadują z Jeziorem Kamionkowskim oraz parkiem Skaryszewskim. Powstały jako projekt Roku Jubileuszowego 2016, w celu upamiętnienia 25 rocznicy podpisania Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991 roku.
Siedmioosobowe jury w składzie: Cornelius Ochmann (Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej), Robert von Rimscha (Ambasada Niemiec w Warszawie), Małgorzata Bojańczyk (reprezentantka darczyńców prywatnych Ogrodów), Ewa Łabno-Falęcka (Mercedes-Benz Polska, sponsor Ogrodów), Tomasz Kucharski (burmistrz Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy), Izabela Szostak-Smith (zastępczyni burmistrza Dzielnicy Praga-Południe), Michał Krasucki (stołeczny konserwator zabytków urzędu m.st. Warszawy), oceniało nie tylko walory artystyczne i przekaz, zgodny z ideą i tematyką konkursu, ale także możliwość realizacji oraz użyteczność dla osób odwiedzających Ogrodów.
ZOJA widziana od strony Jeziora Kamionkowskiego
© Ksenia Makała
ZOJA z nagrodą główną
Kierując się tymi kryteriami, przyznali główną nagrodę projektowi ZOJA autorstwa Kseni Makały, pochodzącej z Katowic młodej architektki wnętrz oraz artystki sztuk wizualnych. Dwa równorzędne wyróżnienia przyznano projektom: „Antymur 2022” Grzegorza Klamana oraz „Razem i obok siebie” autorstwa zespołu w składzie: Xawery Wolski, Wojciech Kolęda oraz Piotr Grochowski.
ZOJA to współczesna forma architektoniczno-rzeźbiarska. Jako obiekt trójwymiarowy wchodzi w ścisłą relację z przestrzenią Ogrodu oraz daje możliwość interakcji z odbiorcami. Harmonijnie komponuje się z zastanym otoczeniem, nie dominując, a tworząc kontynuację organicznych form świata przyrody.
autorka chciała, aby obiekt był tłem dla przyrody Ogrodów
© Ksenia Makała
Głównym założeniem mojej koncepcji było stworzenie obiektu, który stanowiłby tło dla istniejącej w Ogrodach przyrody, odgrywającej niewątpliwie najważniejszą rolę. Równocześnie, ZOJA to obiekt o indywidualnym charakterze, proporcjach i formie przyjaznej człowiekowi, a także środowisku. Ważnymi hasłami, które stanowiły punkt wyjścia dla pracy, były takie pojęcia jak: wspólnota, działanie w grupie i indywidualność każdego z nas. Obiekt składa się z dwóch elementów, tworzących jedną całość ujętą w formie koła, i w sposób symboliczny odwołuje się do wskazanych pojęć — mówi Ksenia Makała.
ZOJA wykorzystuje zjawisko iluzji optycznej
© Ksenia Makała
iluzja optyczna
Instalacja wykorzystuje zjawisko iluzji optycznej. Od strony Jeziora Kamionkowskiego odbiorca widzi ją jako jedolitą bryłę w formie koła.
Jest to symboliczne nawiązanie do tworzenia więzi oraz wspólnoty. Koło to także symbol równowagi i harmonii, a jego obła forma pozytywnie wpływa na odbiór przestrzeni oraz poczucie bezpieczeństwa. Obserwując bryłę z perspektywy, dostrzegamy, że pierwotna forma zamkniętego koła ulega rozpadowi na dwa oddzielne elementy, zestawione ze sobą wertykalnie. Elementy nie stykają się, ale tworzą zwartą kompozycję. Podstawa jednego z elementów jest przedłużona w kierunku schodów, stając się jednym ze stopni. Zestawienie dwóch odrębnych części skłania do refleksji na temat współistnienia oraz współpracy. Różnic, jak również widocznych podobieństw — tłumaczy autorka.
ZOJA to tak naprawdę dwa odrębne elementy tworzące spójną kompozycję
© Ksenia Makała
interakcja z rzeźbą
ZOJA współistnieje z przyrodą w Ogrodach, jak również z istniejącymi elementami małej architektury oraz traktami pieszymi. Frontowy element obiektu został celowo poszerzony o wygodne zejście ze schodów. Zabieg ten umożliwia odbiorcy bliższy kontakt z rzeźbą — może on zatrzymać się na nowo powstałym trakcie lub wejść dalej, samemu stając się częścią obiektu. Dodatkowo frontowy element instalacji ma wąskie szczeliny, przepuszczające promienie słoneczne, oraz nadające lekkości całej kompozycji.
Rzeźba została zaprojektowana z wykorzystaniem betonu z recyklingu.
Współcześnie zmagamy się z ogromnym problemem, jakim są odpady konstrukcyjne oraz ich ponowne wykorzystanie. W obiektach sztuki, wykorzystywanie zużytych materiałów jest świetną, przyszłościową alternatywą. Beton z recyklingu ma takie same właściwości, jak całkowicie nowo wytwarzany — dodaje Ksenia.
obiekt zostanie wykonany z betonu z recyklingu
© Ksenia Makała
ZOJA do oglądania już w przyszłym roku
Rzeźba zrealizowana na podstawie zwycięskiego projektu stanie się swoistym oknem, łączącym przestrzeń ogrodu z perspektywą Jeziora Kamionkowskiego. Obiekt zachęca do interakcji angażującą formą. Zaprasza wręcz do tego, aby na nim usiąść albo wykorzystać iluzję okręgu jako ramę do zdjęcia podczas rodzinnego spaceru [...]. Materiał pochodzący z recyklingu, z którego zbudowany ma być obiekt, akcentuje spójność z ideą Ogrodów Polsko-Niemieckich, których misją jest ochrona klimatu — mówi Izabela Szostak-Smith, zastępczyni burmistrza dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy.
Zwycięski projekt zostanie zrealizowany w przyszłym roku, po podpisaniu przez jego autorkę umowy z Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej. Na powstanie ZOJI przeznaczono 100 tysięcy złotych. Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec.
