Zofia Sośnierz i Ewa Ziemiecka, architektki, współzałożycielki pracowni Alternative Realities z Rotterdamu wzięły udział w międzynarodowym konkursie Data Landscape, którego celem było zaprojektowanie Centrum Przechowywania Danych na działce zlokalizowanej w północnych Włoszech. Projekt młodych architektek nazwany Mining Data, nawiązujący do znajdujących się w regionie kamieniołomów zwrócił uwagę jury, które przyznało mu wyróżnienie.
Organizatorzy portal Young Architects Competitions jako lokalizację konkursową zaproponowali działkę położoną w przedalpejskim regionie Sant'Anna D'Alfaedo w północnych Włoszech, gdzie — wkomponowane w malownicze, zielone otoczenie — znajdują się pozostałości po dawnym bunkrze wojskowym. Wyzwaniem było zaprojektowanie takiego obiektu, który będzie wzorem dla nowej generacji centrów danych. Organizatorzy prosili o uwzględnienie dwóch głównych aspektów: wyjątkowego krajobrazu — proponowana architektura miała, nawiązać wyraźną i głęboką relację z otaczającą przyrodą. Po drugie, należało nawiązać do znajdującej się na miejscu architektury militarnej.
Mining Data wykorzystuje obiekty dawnych bunkrów
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
wyróżnienie dla polskich architektek
Projekt, oprócz Centrum Przechowywania Danych, obejmować miała dowolną, dodatkową funkcję. Prace konkursowe oceniało jury w składzie: Patrick Lüth (Snøhetta), Mats Wahlström Walter (Ateljé Ö), Jelena Vucic (BIG Bjarke Ingels Group), Fedele Canosa (Mecanoo), Enrico Frizzera (Manni Group), Gianandrea Gazzola, Samuele Tommasi (Comune di Sant”Anna d”Alfaedo), Giorgio Ventre (Università di Napoli Federico II, Apple Developer Academy), Alessandro Adamo (DEGW Lombardini 22) i Lorenzo Bottinelli (BASF). W konkursie przyznano trzy nagrody główne, dwa złote wyróżnienia i dziesięć wyróżnień. Pośród nich znalazł się projekt Mining Data autorstwa Zofii Sośnierz i Ewy Ziemieckiej, architektek tworzących wraz z Simon Bjørkå Flatin pracownię Alternative Realities z siedzibą w Rotterdamie.
Mining Data, diagram idei
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
Architektki podchodząc do projektu, skupiły się na wyjątkowym charakterze geologicznym regionu Lessina, obfitującym w liczne złoża marmuru, a tym samym kamieniołomy.
Kamieniołomy stały się bliznami w krajobrazie, sygnalizując problematyczną relację między krajobrazem a współczesnym społeczeństwem, kulturowo uwarunkowanym przez pragnienie brania bez dawania niczego w zamian dla ziemi. To są problemy, przed którymi stoimy w dzisiejszych czasach. Nasz projekt stanowi próbę refleksji nad niektórymi z tych aspektów i omówienia ich za pomocą badań architektonicznych — wyjaśniają.
analiza geologiczna oraz mapa kamieniołomów znajdujących się w okolicy
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
analiza krajobrazu
Zofia i Ewa rozpoczęły badania od dokładnej analizy krajobrazu oraz jego walorów, tworząc liczne mapy.
Odkryłyśmy również, bogactwo różnych fascynujących elementów przestrzennych stworzonych przez człowieka, które miały wpływ na zmiany w krajobrazie. Niektóre z tych elementów można nazwać radykalnymi i inwazyjnymi, inne zaś to delikatne dodatki, które łączą się lub podkreślają pewne walory krajobrazu. Na podstawie tych analiz zdecydowałyśmy się połączyć różne ślady przeszłości, aby stworzyć zbiór elementów, które opowiadają historię tego miejsca i sposób, w jaki było wykorzystywane przez człowieka. Jak daleko jesteśmy w stanie posunąć się w kwestii wycinania, wydobywania, zanieczyszczania i osuszania. Zastanawiamy się, jaki jest ostateczny cel tych działań. Czy chodzi o przyjemność? Komfort? A może zaspokojenie naszych „wysublimowanych gustów”? — kontynuują autorki.
projekt Mining Data w otoczeniu przyrody
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
to, co ukryte pod ziemią
Szczególnie interesująca stała się dla architektek idea wydobycia oraz tego, co znajduje się pod ziemią — wpadły na nią po licznych badaniach okolic działki i Lessiny. Projektantki wykorzystały metodę kartograficzną, dzięki której odkrył bogate złoża różnych kamieni, lokalizacje kamieniołomów (aktywnych i już nie), ukształtowanie terenu, zbiorniki wodne oraz osiedla miejskie i budynki militarne (bunkry, forty). Projekt centrum został umieszczony prawie w całości pod ziemią, nawiązując do obiektów militarnych oraz procesu wydobywania cennego marmuru.
rzut centrum danych i łaźni
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
Program budynku obejmuje dwie części — przestrzeń relaksu (łaźnia) oraz infrastrukturę (centrum danych). Obydwa elementy mają za zadanie zaspokojenie potrzeb użytkowników, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Potrzeby te od wieków człowiek zaspokajał kosztem krajobrazu i wyniszczania natury.
Zależało nam również na uwzględnieniu aspektów, które mają za zadanie przeciwdziałać pozornie destrukcyjnemu charakterowi projektu. Starałyśmy się starannie wpasować je w krajobraz i w ten sposób postawić pytanie dotyczące rzeczywistej destrukcyjności wykopalisk — dodają autorki.
pod ziemią znajduje się centrum danych
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
mining data
Mining Data składa się z czterech poziomów, które zostały połączone ze sobą przy użyciu różnych elementów technicznych i konstrukcyjnych. Najwyższy poziom to istniejące bunkry (z dodatkową dobudówką), które pełnią funkcję wejścia, pomieszczenia techniczne lub inne pomieszczenia służące centrum danych.
surowa przestrzeń łaźni
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
Poziom niżej znajduje się centrum danych, które swoim kształtem przypomina istniejące w otoczeniu forty, które częściowo są schowane pod ziemią i tworzą wewnętrzne, trudno osiągalne dziedzińce. Tak też jest w wypadku proponowanego centrum danych — dostęp do niego ma ograniczona ilość osób.
do ogrzewania łaźni wykorzystuje się energię z centrum danych
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
łaźnia ogrzewana danymi
Kolejne dwa poziomy pod ziemią znajduje się łaźnia utworzona metodą wykopaliskową. Jej przestrzenie utworzone są poprzez wydobycie kamienia i pozostawienie monolitycznych bloków skały jako podpór sufitu, ta surowość nadaje obiektowi wyjątkowego charakteru. Architektki, korzystając z naturalnych metod przepływu powietrza, zaprojektowały różne rodzaje pomieszczeń, wykorzystujące i łączące ciepłe / zimne powietrze z ciepłą / zimną wodą.
Mining Data, diagram wymiany temperatury
© Zofia Sośnierz, Ewa Ziemiecka
Jednym z głównych aspektów projektu było przemyślenie sposobu połączenia obu programów. Postanowiłyśmy stworzyć dynamiczną wymianę pomiędzy systemami w centrum danych i przestrzeniami w łaźni. Ciepło z centrum danych jest ponownie wykorzystywane do podgrzewania wanien i powierzchni w łaźni, podczas gdy zimna woda ze studni i nisz jest wykorzystywana do chłodzenia serwerów znajdujących się powyżej. W ten sposób zwykle niewidoczne procesy zostały unaocznione — można wędrować pomiędzy studniami lodowymi i mglistymi jaskiniami, gdzie zimne powietrze i gorąca woda (lub odwrotnie) odzwierciedlają dwie cechy programów. W tym projekcie niematerialność staje się fizycznie odczuwalna — podsumowują architektki.
Poczytajcie również o projekcie Serpentine Data Farm autorstwa Sławomira Szczotki, który w tym konkursie znalazł się na liście finałowej.
