24 października poznaliśmy wyniki konkursu na opracowanie koncepcji zagospodarowania rynku miejskiego w Brzegu wraz z zielenią i elementami małej architektury. Celem konkursu organizowanego przez Miasto Brzeg przy współpracy z opolskim oddziałem SARP było między innymi podniesienie walorów funkcjonalnych i estetycznych placu oraz przywrócenie mu rangi wizytówki miasta.
Rynek w Brzegu wytyczony został w czasie lokacji miasta, około połowy XIII wieku. Plac, który zawsze stanowił centrum administracyjne i handlowe Brzegu, obecnie stracił swoją rangę na korzyść ulicy Długiej. Do 1945 roku brzeski rynek otoczony był trzydziestoma sześcioma kamienicami, zwróconymi frontem do placu. Większość z nich podczas działań wojennych została zniszczona lub uszkodzona, a w latach 50. XX wieku — rozebrana. W całości zachowała się jedynie zabudowa wschodniej pierzei, w południowej ostały się zaledwie cztery kamienice. Największą powojenną stratą brzeskiego rynku jest brak zabudowy pierzei zachodniej, którą dawniej stanowiły najbardziej okazałe kamienice. Obecnie, prostokątny plac rynku otoczony jest nielicznymi odrestaurowanymi kamieniczkami i uzupełnieniami zabudowy z połowy XX wieku. Niezabudowana zachodnia pierzeja została przekształcona na teren zielony. Na środku rynku usytuowany jest renesansowy Ratusz z krużgankami.
plansza uwarunkowań
© archiwum organizatorów
Tematem konkursu było opracowanie koncepcji urbanistycznej i architektonicznej placu rynkowego w ścisłym centrum miasta Brzeg. Jego celem było uzyskanie najlepszej koncepcji architektoniczno‑urbanistycznej, funkcjonalnej i przestrzennej placu, podniesienie jego walorów funkcjonalnych i estetycznych oraz poprawienie komunikacji. Zgodnie z założeniami organizatorów rynek powinien odzyskać rangę głównego placu w mieście, przyciągnąć inwestorów, mieszkańców i turystów, być wizytówką miasta, a także odpowiadać na wyzwania stawiane współczesnym potrzebom publicznym.
Jury konkursowe w składzie: Roman Rutkowski (SARP Wrocław, Przewodniczący), Jerzy Wrębiak (Burmistrz Brzegu), prof. Małgorzata Chorowska, prof. Krzysztof Rozpondek, Radosław Preis (Powiatowy Konserwator Zabytków w Brzegu), Marek Mansfeld (SARP Opole) i Marek Nowacki (SARP Opole, Sędzia referent) przyznało pierwszą i drugą nagrodę oraz dwa, równorzędne trzecie miejsca.
1. nagroda
Pierwsze miejsce zajął zespół wrocławskiej pracowni MPP Maćków Pracownia Projektowa w składzie: Zbigniew Maćków, Katarzyna Mrzewa, Michał Nykiel, Justyna Turowska, Ewelina Zawadzka i Michał Zawadzki. Jak czytamy w uzasadnieniu jury, nagroda przyznana została za:
ogólną elegancję i umiar propozycji we właściwy sposób eksponujący zabytkowy Ratusz oraz geometrię historycznej przestrzeni rynku, spokojną wizualnie, wyraźnie pieszą posadzkę, dobry podział przestrzeni rynku na część reprezentacyjną (przed wejściem do Ratusza) oraz elastyczną część wielofunkcyjną (z tyłu Ratusza), interesującą formę fontanny wraz z towarzyszącą ławą, które stanowić będą unikatowy mebel miasta, dobrą, odnoszącą się do wzorców historycznych dyspozycję zieleni.
widok z lotu ptaka, 1. nagroda
wiz.: Escalight © Maćków Pracownia Projektowa
Zdaniem autorów zwycięskiej koncepcji, decyzje o likwidacji komunikacji kołowej oraz odbudowie pierzei zachodniej, które były zapisane w warunkach konkursu, są pierwszymi, niezbędnymi krokami do nadania rynkowi właściwej rangi i charakteru. Propozycja architektów miała za zadanie wzmocnić te decyzje i uporządkować zastaną sytuację, bez rewolucyjnej zmiany funkcjonalnej czy przestrzennej. W podstawowych założeniach projektanci uwzględnili: nadanie jednoznacznej, eleganckiej formy zagospodarowania palcu zachodniego, adekwatnej do jego rangi i znaczenia w skali rynku i w strukturze miasta, pozostawienie placu wschodniego jako elastycznej, zmiennej przestrzeni rekreacji i spotkań, wzbogacenie i uzupełnienie o brakujące elementy małej architektury ulicy handlowej w przejściu południowym oraz nadanie nowych funkcji w przejściach śródrynkowym i północnym.
wizualizacja, 1. nagroda
wiz.: Escalight © Maćków Pracownia Projektowa
Architekci w projekcie zaproponowali jeden, scalający całość rodzaj płyt chodnikowych. Wyjątek stanowić będzie wewnętrzna „wkładka”, której zadaniem jest podkreślenie rangi ratusza i obiektów bloku śródrynkowego. Wyrównanie poziomów posadzki umożliwi częściową likwidację schodów prowadzących do lokali usługowych. Autorzy projektu przewidzieli także uzupełnienie i zagęszczenie szpalerów drzew wzdłuż ścian rynku. W konkursowym rozwiązaniu projektowym pierzei zachodniej zaproponowano podział bloku przyrynkowego na pięć segmentów o zróżnicowanej szerokości. Przed ratuszem, na osi wejścia, w miejscu, gdzie dawniej znajdowała się fontanna, zamieniona potem na pomnik Fryderyka II, architekci zaproponowali płytką sadzawkę o prostokątnym kształcie, w którego lustrze odbijać się będzie renesansowa elewacja ratusza. Wzdłuż jej zachodniego brzegu znajdzie się długie, betonowe siedzisko.
wizualizacja, 1. nagroda
wiz.: Escalight © Maćków Pracownia Projektowa
2. nagroda
Drugą nagrodę przyznano pracy Kingi Łukasińskiej i Michała Wasielewskiego za:
skromność propozycji, interesującą próbę wykorzystania i wyeksponowania istniejącej posadzki rynku oraz odpowiednie zrozumienie historycznej przestrzeni rynku. W pracy niewłaściwe było usytuowanie fontanny z tyłu Ratusza, mocno ograniczające wykorzystanie tej przestrzeni na wydarzenia miejskie, przy jednoczesnym pozbawieniu większego akcentu miejskiego przestrzeni przed Ratuszem.
wizualizacja, 2. nagroda
© Kinga Łukasińska, Michał Wasielewski
3. nagroda
Na trzecim miejscu znalazła się propozycja Marty Dąbrowskiej i Anny Okoń. Jury przyznało nagrodę za:
skromność propozycji oraz odpowiednie zrozumienie historycznej przestrzeni rynku. W pracy niewłaściwe było usytuowanie fontanny z tyłu Ratusza, mocno ograniczające wykorzystanie tej przestrzeni na wydarzenia miejskie, przy jednoczesnym pozbawieniu jakiegokolwiek akcentu miejskiego przestrzeni przed Ratuszem.
3. nagroda
Równorzędną trzecią nagrodę otrzymał projekt Michała Szkudlarskiego, Andrzeja Nowaka i Weroniki Pietruńko. Nagordę przyznano za:
skromność propozycji oraz odpowiednie zrozumienie historycznej przestrzeni rynku. W pracy niewłaściwe było usytuowanie grupy drzew z tyłu Ratusza, uniemożliwiające wykorzystanie tej przestrzeni na wydarzenia miejskie, a także podział posadzki sugerujący jezdnie i chodniki.
