Emilia Rakowska stawiając pytanie „Biofilia XXI wieku — ponadczasowa konieczność czy współczesny trend?” poruszyła temat naturalnej potrzeby człowieka do kontaktu z naturą, rozpatrując go pod kątem upraw miejskich i rekreacyjnego wykorzystania ogrodów zimowych. W ten sposób powstał projekt farm i szklarni miejskich dla mieszkańców Warszawy.
Projekt Emilii Rakowskiej to praca dyplomowa wykonana na Politechnice Warszawskiej pod kierunkiem dr hab. Karoliny Tulkowskiej-Słyk. Koncepcja zdobyła wyróżnienie w konkursie na Nagrodę Prezydenta Warszawy za najlepszą pracę dyplomową z zakresu rozwoju Warszawy. Od 2016 roku miasto wspiera w ten sposób zainteresowanie młodych badaczy Warszawą, włączając ich do dialogu na temat tożsamości i rozwoju stolicy. Zgłoszone prace są źródłem inspiracji dla samorządu i stanowią istotny wkład w sposób myślenia o mieście.
propozycja obiektu z uprawami miejskimi w Warszawie
© Emilia Rakowska
farmy miejskie i biofilia
Dyplom Emilii Rakowskiej łączy zagadnienia przestrzenne oraz społeczne, zdrowotne i ekologiczne. Poruszana przez autorkę problematyka biofilii — naturalnej potrzeby człowieka do kontaktu z naturą, rozpatrywana jest pod kątem upraw miejskich i rekreacyjnego wykorzystania ogrodów zimowych.
Jak o farmach miejskich mówi autorka:
Farmy miejskie definiuje się jako możliwość pozyskiwania produktów spożywczych z upraw i hodowli prowadzonych na terenach miejskich. Przyjmują formy od działań w otwartej przestrzeni, przez budynki specjalistyczne bądź dostosowane do upraw, po pawilony i elementy małej architektury. Rekreacyjne walory szklarni są natomiast wykorzystywane w oranżeriach oraz elementach wystroju i wyposażenia — jako zielone ściany roślinne czy domowe uprawy w doniczkach. Idea upraw miejskich nieustannie zyskuje na popularności, znajdując się w obszarze zainteresowań wielu specjalistów i aktywistów. Rok po zakończeniu mojego projektu widać, że poruszana tematyka dotyczy coraz bardziej palących problemów. Sytuacja epidemiczna w 2020 roku pokazała, jak dynamicznie mogą zachodzić zmiany w korzystaniu z przestrzeni publicznych i zapotrzebowaniu na produkty lokalne. Szczególnie mieszkańcy miast odczuli potrzebę kontaktu z naturą oraz uświadomili sobie znaczenie relacji społecznych i jakości przestrzeni, w której przebywają.
zieleń w mieście: dawniej, dziś i w przyszłości
© Emilia Rakowska
Autorka w ramach projektu dyplomowego przeprowadziła analizę aspektów, które warunkują zasadność, sposób realizacji i wykorzystania różnorodnych form upraw miejskich. Badania prowadziła pod kątem wyznaczenia optymalnej charakterystyki i wytycznych przestrzennych dla wprowadzenia upraw do Warszawy, co mogłoby poprawić warunki życia w mieście.
zieleń w mieście: dawniej, dziś i w przyszłości
Przeanalizowane przez architektkę uwarunkowania zieleni i produkcji żywności w miastach obejmują przesłanki powtarzające się od czasów historycznych, takie jak potrzeby estetyczne i rekreacyjne, aspekty związane z duchowością i symboliką oraz pionowe relacje społeczne. Autorka skupiła się również współczesnym znaczeniu zieleni, czyli poziomych relacjach społecznych, zdrowiu, trosce o środowisko naturalne, produkcji żywności, ekonomii i działaniu marketingowym. Emilia Rakowska nie pominęła także przyszłości i prognozowanej, rosnącej popularności upraw miejskich w najbliższych latach, uwzględniając wpływ nowych technologii i zmiany demograficzne.
autorka stworzyła katalog modułów oraz zbiór typów zagospodarowania działek
© Emilia Rakowska
Na podstawie tych analiz absolwentka PW zaproponowała lokalizacje upraw w Warszawie, wykorzystując zależności ekologiczne — odległość od istniejących terenów zieleni oraz komunikacyjne, społeczne i ekonomiczne — łatwość dostępu dla potencjalnych grup użytkowników, możliwość dystrybucji nadwyżki produkcyjnej. Wyznaczyła także możliwości przestrzenne stworzenia sieci obiektów upraw miejskich, proponując umieszczenie upraw przy ślepych ścianach, na płaskich dachach, pod ziemią lub w ramach uzupełniania tkanki miejskiej.
Następnie autorka stworzyła typologię rozwiązań przestrzennych, obejmujących katalog modułów dla upraw rekreacyjnych i przemysłowych oraz zbiór typów zagospodarowania działki w zależności od uwarunkowań lokalnych, parametrów liczbowych i wstępnych decyzji projektowych. Dla rozwiązań rzutu i kubatury obiektu przeprowadziła optymalizację wielokryterialną, uwzględniając wymagania efektywności energetycznej, wydajność upraw przemysłowych i potencjał uzyskanych korzyści miękkich.
architektka zaproponowała miejską szklarnię na warszawskim Mokotowie
© Emilia Rakowska
miejska szklarnia na Mokotowie
Prace badawcze i koncepcyjne zakończyły się propozycją projektową na terenie Mokotowa. Wybrana lokalizacja pozwoliła na przedstawienie różnorodnych scenariuszy przestrzennych i funkcjonalnych upraw miejskich w Warszawie. Wprowadzenie miejskich szklarni przyczyniłoby się do aktywizacji mieszkańców, poprawy jakości przestrzeni mieszkaniowej oraz rozwoju biznesu, usług i technologii, co stanowi główne cele strategii rozwoju Warszawy do 2030 roku i w dłuższej perspektywie czasowej. Rozwój zielonej infrastruktury pozwoliłby także na wykorzystanie potencjału istniejących już ogrodów działkowych i społecznościowych.
