Co dalej z budynkiem Poczty Głównej w Krakowie? Wyjątkowe miejsce na mapie miasta od wielu lat przypomina o sobie, będąc przestrzenią częściowo niezagospodarowaną. Czy od czasu zapowiedzi jego metamorfozy uda się coś zmienić?
Pierwsze prezentacje nowego pomysłu przez właściciela budynku Poczty pojawiły się pod koniec 2022 roku. Inwestor zaprezentował projekt pracowni BE DDJM, który zakłada przebudowę gmachu poczty na hotel. Jednocześnie od prezentacji projektu, kwestia przebudowy czekała na zgodę wojewódzkiego konserwatora zabytków. Zagospodarowanie gmachu budziło szereg pytań, przede wszystkim co do możliwości jego adaptacji.
budynek uzyskał zgodę konserwatorską
© Materiały Prasowe Zeitgeist Asset Management
Musimy mieć świadomość, czym był budynek Poczty. Nie był budynkiem mieszkalnym, pałacem czy przeciętnym urzędem — był wzorcowym budynkiem pocztowym i jako taki został przez Ferdynanda Setza z Wiednia zaprojektowany. Od samego powstania obiekt ten odpowiadał potrzebom poczty, dlatego nazywam go budynkiem technologicznym. Wszystkie późniejsze przemiany są również efektem zmian technologii — mówił w wywiadzie dla A&B Wojciech Miecznikowski, jeden z głównych autorów projektu przebudowy poczty.
długi proces
Historia przebudowy gmachu poczty może stanowić ilustrację do problemu piętrzących się przez wiele lat wniosków, które, jak wskazywała w rozmowie dla A&B obecna Małopolska Wojewódzka Konserwatora Zabytków Katarzyna Urbańska, trzeba rozwiązać. Pod koniec kwietnia br. postępowanie zakończyło się pozytywnie dla inwestora, który płynnie mógł przystąpić o pozwolenie do krakowskiego magistratu, który również przechodzi zmianę. Proces ten zakończył się po prawie półtora roku, co pokazywało, jakie było tempo poprzedniego zarządu konserwatora. Wątpliwości pojawiały się również w kontekście nowego zagospodarowania.
jeśli nie hotel, to co?
Nowy pomysł na zagospodarowanie gmachu przy Plantach budził szereg niepokojów wśród mieszkańców i aktywistów. Zjawisko overtourism, postępująca gentryfikacja, będąca ciemną stroną sukcesu Krakowa, doprowadziła do sytuacji, w której każda inwestycja skierowana do turystów budzi wątpliwości. W szczególności, że budynek poczty stał się w ostatnich latach miejscem organizacji imprez klubowych. Czy to kolejna przestrzeń odebrana mieszkańcom?
Warto uwzględnić to, że punkt pocztowy dalej będzie funkcjonował na parterze budynku, a tak duża przestrzeń nie jest konieczna na funkcjonowanie poczty w centrum miasta, co wynika ze zmian funkcji tej instytucji w ostatnich latach. Jednocześnie układ budynku powinien przejść niewielkie metamorfozy, a jak wskazywali architekci, jego układ wprost pozwala na adaptację na cele usług hotelarskich. Dodatkowo konieczne było dostosowanie obiektu do Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, który wskazuje cele usługowe.
dla zachowania zabytku najistotniejsze jest wykreowanie nowej funkcji
© Materiały Prasowe Zeitgeist Asset Management
najważniejsza dla zabytku jest funkcja
Kwestią, która najczęściej umykała w dyskusji na temat poczty, jest to, co stanowi o być albo nie być zabytków. Tym elementem jest funkcja i jej dostosowanie. Brak adaptacji na hotel w tym przypadku mógłby oznaczać powolną śmierć gmachu.
To, co chciałbym podkreślić w tej ścieżce, to poszukiwanie komunikacji w procesie projektowym i niepróbowanie uzyskania czegokolwiek „na siłę”. Od początku szukamy rozwiązań szanujących zdanie Konserwatora i dostosowanie zamiarów Inwestora. W czasie spotkań z Małopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków padło stwierdzenie, że praca nad tym projektem daje szanse na stworzenie modelowej współpracy między projektantem, konserwatorem i inwestorem — wskazywał Wojciech Miecznikowski.
Kwestia zagospodarowania budynku poczty wciąż jest otwarta ze względu na pozwolenie ze strony magistratu, choć przybliżenie rozpoczęcia jej przebudowy powinno wzbudzać odmienne emocje ze strony mieszkańców.
opracował Wiktor Bochenek
