Nadia Sajjad z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej postanowiła połączyć ośrodek turystyki rowerowo-kajakowej z domem opieki dla osób starszych, tworząc wielofunkcyjny obiekt w Józefowie nad rzeką Świder. Projekt jest pracą inżynierską wykonaną pod kierunkiem dr hab. Jana Słyka.
Głównym celem Nadii Sajjad było zaproponowanie alternatywy dla typowego domu opieki o zamkniętym charakterze. Autorka chciała połączyć kilka funkcji oraz wykorzystać walory działki znajdującej się nad rzeką. Obiekt został zaprojektowany w Józefowie, który znajduje się około 30 km na południowy wschód od Warszawy. Miasta Pasma Otwockiego, do którego należy Józefów, mają duży potencjał uzdrowiskowy ze względu na lecznicze walory klimatu, środowisko przyrodnicze oraz bogatą ofertę kulturową.
obiekt jest połączeniem ośrodka sportowo-rekreacyjnego i domu opieki
© Nadia Sajjad
starzejące się społeczeństwo
Jak twierdzi autorka:
Józefów stanowi bezpośrednie przedmieście Warszawy, a w niedalekiej przyszłości będzie się zmagać ze starzeniem populacji. Pożądanym kierunkiem dla rozwoju było by wykorzystanie jego naturalnych walorów i historii. Stworzenie obiektu dostosowanego do osób starszych, ale otwartego także na inne grupy wiekowe, propagującego to, co w mieście jest najcenniejsze, mogłoby stanowić duży krok w kierunku rozwoju Józefowa i przygotowania na nadchodzące zmiany.
ogród ma właściwości terapeutyczne i lecznicze
© Nadia Sajjad
terapeutyczny ogród
Miejsce, w którym Nadia zaprojektowała obiekt, znajduje się nad rzeką Świder. Panują tam bardzo dobre warunki dla spływów kajakowych, a liczne szlaki rowerowe sprzyjają wycieczkom. Dlatego nowopowstały budynek został podzielony na dwie strefy: dom opieki i ośrodek sportowo-rekreacyjny. Elementem spajającym obie części jest ogród terapeutyczny, oddziałujący na zmysły. Autorka stworzyła go, dobierając odpowiednie gatunki roślin oraz małą architekturę. Przez ogród przebiega ścieżka w konstrukcji drewnianej, docierająca do każdego z projektowanych budynków. Leczniczy ogród został stworzony dla mieszkańców ośrodka, jednak jest także dostępny dla osób z zewnątrz.
na terenie znajduje się pawilon kajakowy i wieża obserwacyjna
© Nadia Sajjad
mobilny pawilon i wieża obserwacyjna
Układ budynków jest powiązany z rzeźbą terenu opadającą w kierunku rzeki. Dominantą założenia jest znajdująca się w centrum wieża do obserwacji ptaków. Najniżej, już w strefie ochrony Rezerwatu Rzeki Świder, został zaprojektowany mobilny pawilon kajakowy, który ze względu na swój tymczasowy charakter nie ingeruje w chronioną strefę. Utrzymuje się on na zbiornikach polietylenowych. Istnieje możliwość zamontowania silnika i przeniesienia pawilonu w inne miejsce przed okresem zimowym. Wzdłuż brzegu została uwzględniona ścieżka rowerowa prowadząca również do pawilonu, gdzie można wypożyczyć i naprawić rower.
ścieżka w konstrukcji drewnianej wije się po całym terenie
© Nadia Sajjad
naturalne materiały — ziemia i drewno
Kolejnym ważnym aspektem projektu było wykorzystanie naturalnych materiałów. Budynki zostały wzniesione z wykorzystaniem technologii ziemi ubijanej (pozyskiwanej lokalnie) i szkieletu drewnianego. Masywne mury z ziemi ubijanej mają wiele zalet — charakteryzują się dużą zdolnością akumulacyjną, naturalnym wchłanianiem i wyparowywaniem wilgoci z budynku. Jedynie w niektórych miejscach — stykach materiałów, czy nadprożach zastosowane będzie zbrojenie i technologia żelbetu. Natomiast duże przeszklenia powstaną na szkielecie drewnianym.
budynki wykonano z materiałów naturalnych
© Nadia Sajjad
Jak uzasadnia wybór materiałów Nadia Sajjad:
W obecnych czasach miarą ekologii budynku jest stopień wykorzystania lokalnie występujących materiałów i zapotrzebowanie na energię pierwotną danego budynku. Wiele krajów poprzez ustawodawstwo zachęca do wykorzystania ekologicznych materiałów i naturalnych źródeł energii.
Poszanowanie unikalnych wartości przyrodniczych i dążenie do jak najmniejszej ingerencji w teren były głównym powodem zastosowania ziemi ubijanej jako jednego z głównych materiałów budowlanych w projekcie. Odpady przy wytwarzaniu materiału, czy pozostałości rozbiórki budynków w tej technologii nie powodują zanieczyszczenia środowiska, a produkcja materiału nie wymaga dużych ilości energii, m.in. dzięki pominięciu procesu wypalania.
oprac.: Dobrawa Bies
ilustracje dzięki uprzejmości Nadii Sajjad
