Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
Przedmiotem pracy dyplomowej jest projekt obserwatorium astronomicznego w Ostoi Ciemnego Nieba w Chalinie. Jest to jedna z pięciu lokalizacji w Polsce objętych czynną ochroną nieba — to miejsce wyjątkowe w skali całego kraju. Zanieczyszczenie światłem należy do najpoważniejszych i najbardziej powszechnych form zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Ma niekorzystny wpływ zarówno na ludzi, jak i zwierzęta, a nawet rośliny — między innymi poprzez zaburzenie naturalnego cyklu ciemności i światła. Jednocześnie problem zanieczyszczenia światłem jest dość rzadko poruszany w publicznych debatach, a działania, jakie podejmujemy, żeby mu przeciwdziałać, są niewystarczające.
zagospodarowanie terenu, schematy przedstawiające główne założenia koncepcji urbanistycznej
© Mateusz Paszkiewicz
Celem niniejszego projektu jest zagospodarowanie istniejącego terenu Ostoi Ciemnego Nieba i stworzenie na nim przestrzeni rekreacyjno-edukacyjnej, która będzie stanowiła uzupełnienie oraz wzbogacenie oferty dydaktycznej, proponowanej przez sąsiadujący z działką budynek Ośrodka Edukacji Przyrodniczej. Nowo projektowana przestrzeń ma również na celu stworzenie miejsca zachęcającego zarówno do zdobywania wiedzy z zakresu ekologii oraz zagadnień przyrodniczych, jak również promowania astroturystyki. Ponadto ze względu na warunki ochrony obejmujące opracowany teren podstawowym celem jest zachowanie przejrzystości nieba pełnego gwiazd, przybliżenie problemu zanieczyszczenia światłem oraz przedstawienie możliwości tworzenia przestrzeni pozostających w zgodzie z otaczającą przyrodą.
widok na budynek obserwatorium
© Mateusz Paszkiewicz
Po przeanalizowaniu zebranych materiałów dotyczących terenu objętego granicą opracowania został przygotowany projekt koncepcyjny w skali architektoniczno-budowlanej obserwatorium wchodzącego w skład zespołu budynków zlokalizowanych na trasie nowo projektowanej ścieżki dydaktycznej w postaci nadziemnego traktu komunikacyjnego. Projektowana architektura wpisuje się w naturalny kontekst, nie narusza istniejącego ekosystemu oraz stanowi przykład rozwiązań przyjaznych zarówno dla środowiska, jak i użytkowników.
widok na kabiny obserwacyjne
© Mateusz Paszkiewicz
Analiza punktów węzłowych, zarówno w przestrzeni, jak i na mapie nieba, oraz wyznaczenie połączeń pomiędzy nimi w kontekście terenu, na którym powstaje obiekt i jego głównej funkcji, sprawiły, że przebieg trasy nadziemnej ścieżki dydaktycznej odbywa się w układzie odzwierciedlającym kształt jednego z najbardziej rozpoznawalnych układów gwiazd — Wielkiego Wozu.
rzut parteru, budynek naukowy
© Mateusz Paszkiewicz
Ważną rolę w odbiorze architektury odgrywają światło, cień i półmrok. Ciemność daje przestrzeń oraz pozwala na wolność w interpretacji. W zależności od wrażliwości użytkownika, może zostać różnie odczytana. Jest zjawiskiem, dzięki któremu człowiek usypia zmysł wzroku, uruchomiając pozostałe: węch, dotyk i słuch. Otwarty obszar opracowanego terenu dał możliwość wykorzystania wszystkich tych atutów. Możliwość obcowania ze światłem i ciemnością zapewniają nie tylko budynki obserwatorium, wieża widokowa czy przemyślane formy otwarć widokowych w poszczególnych obiektach. Architektura w Ostoi przenika się z przyrodą, a uwaga zwiedzających kierowana jest na zróżnicowane reakcje przedstawicieli fauny i flory na zmieniające się warunki świetlne (przewidziano ogrody „dzienne” i „nocne” oraz ogrody sensoryczne).
elewacja południowa i przekrój B-B budynku naukowego
© Mateusz Paszkiewicz
Podstawą do stworzenia nowo projektowanej zabudowy jest chęć wpisania jej w istniejącą przestrzeń w sposób, dzięki któremu stanie się ona elementem otoczenia, a nie zakłócającym jego odbiór zespołem przypadkowych brył. Dlatego założeniem koncepcji architektonicznej jest stworzenie zabudowy, która mimo swojego współczesnego wyglądu jest otwarta na tradycyjne rozwiązania konstrukcyjne i formalne. Budynki mają cechy architektury organicznej. Drewniane elewacje budynków nawiązują do otoczenia. Ponadto spadziste dachy, konstrukcja drewniana i szkło to motywy przewodnie założenia. Dzięki nim nowa architektura zachowuje spójny charakter pomimo swej różnorodności. Każdy zaprojektowany budynek, choć powstał według jednakowych reguł — prosty i czytelny plan, prostopadłościenna bryła, spadzisty dach oraz jednorodny materiał elewacyjny — ma swój indywidualny charakter i niepowtarzalną formę.
elewacja zachodnia i przekrój A-A budynku naukowego
© Mateusz Paszkiewicz
Mateusz PASZKIEWICZ
Ilustracje: © Autor
