Najważniejsze wyróżnienie, a więc nagroda Grand Prix przyznana podczas14. edycji konkursu Towarzystwa Urbanistów Polskich, dotyczącego najlepszych przedsięwzięć urbanistyczno–architektonicznych w Polsce została przyznana za rozbudowę infrastruktury edukacyjnej na terenach przyrodniczo cennych administrowanych przez Geopark Kielce.
Geopark, funkcjonujący od 2015 roku jest pierwszym w Polsce geologicznym parkiem krajobrazowym, reprezentującym bogactwo walorów przyrody nieożywionej w połączeniu z przyrodą ożywioną i dziedzictwem kulturowym. Nagrodzona rozbudowa autorstwa JJ Studio Architektury Janusz Janik (koncepcja zagospodarowania) i 2Gstudio (projekt zagospodarowania), która została przeprowadzona w latach 2016−2019, polegała na realizacji dwóch kluczowych zadań inwestycyjnych. Po pierwsze chodziło o ochronę i wykorzystanie zasobów przyrodniczych Rezerwatu i Parku Kadzielnia; po drugie, te same działania zostały przeprowadzone w Rezerwacie Wietrznia wraz z doposażeniem Centrum Geoedukacji. Całościowy koszt rozbudowy wynosił ponad 13 milionów złotych z czego ponad 11 milionów stanowiło dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej.
Rezerwat Wietrznia
fot. K. Pęczalski © Geopark Kielce
turystyka, edukacja i ochrona
Obydwa obiekty, a więc Rezerwat i Park Kadzielnia oraz Rezerwat Wietrznia generują największy ruch turystyczny i ściągają rokrocznie łącznie kilkaset tysięcy odwiedzających. Tym samym są też najbardziej narażone na ewentualne negatywne działania na miejsca występowania chronionych gatunków roślin i zwierząt, a dotychczasowa infrastruktura zabezpieczała je tylko częściowo. Stąd, głównym zadaniem inwestycji była kanalizacja ruchu turystycznego oraz budowa ścieżek edukacyjnych.
Ścieżki edukacyjne i punkt widokowy w Rezerwacie Wietrznia
fot. K. Pęczalski © Geopark Kielce
W uzasadnieniu konkursowym jury, które składało się z przedstawicieli Zarządu Głównego Towarzystwa Urbanistów Polskich, Prezesów Oddziałów Terenowych Towarzystwa Urbanistów Polskich, Prezesa Izby Architektów RP, Małgorzaty Pilinkiewicz oraz Prezesa Stowarzyszenia Architektów Polskich, Bohdana Lisowskiego, przeczytamy, że:
Grand Prix przyznano za realizację wieloaspektowego projektu przestrzennego, w ramach którego powstała infrastruktura terenowa, służąca ochronie przyrody, edukacji i turystyce na terenach pogórniczych Wietrznia i Kadzielnia, zlokalizowanych w Kielcach. Tereny dawnej odkrywkowej eksploatacji surowców skalnych przekształcono w obszar turystyczno-edukacyjny w pełni wykorzystujący potencjał przyrodniczy z nową infrastrukturą rekreacyjną. Działania przestrzenne pozytywnie wpłynęły na kanalizację ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo oraz na podniesienie świadomości ekologicznej użytkowników. Kapituła Konkursu doceniła całokształt działań rewaloryzacyjnych wykonywanych cyklicznie w ramach projektu „Rozbudowa infrastruktury edukacyjnej na terenach przyrodniczo cennych administrowanych przez Geopark Kielce”.
Widok na Park Kadzielnia
fot. K. Pęczalski © Geopark Kielce
UNESCO dla Geoparku?
Teren Kadzielni, który jest jednym z najbardziej znanych obszarów jaskiniowych, czyli krasowych w Górach Świętokrzyskich, gdzie występuje 25 jaskiń i schronisk skalnych, został poddany rozbudowie, między innymi, poprzez połączenie kładką ciągów komunikacyjnych zlokalizowanych we wschodniej i zachodniej części dawnego wyrobiska. Daje to możliwość okrążenia Skałki Geologów i podziwianie rezerwatu ze wszystkich stron, korzystając przy tym z nowych tablic edukacyjnych.
Rezerwat i Park Kadzielnia
fot. K. Pęczalski © Geopark Kielce
Natomiast budowa ścieżki edukacyjnej w typowo spacerowym Rezerwacie Wietrznia, gdzie z punktów widokowych można obserwować panoramy Gór Świętokrzyskich została połączone z doposażeniem Centrum Geoedukacji, projektem i budową Geologicznego Ogrodu Doświadczeń oraz modernizacją ekspozycji stałej w Centrum Geoedukacji. Ta ostatnia przewidziana jest jako nowoczesne centrum z wykorzystaniem technologii 3D i 5D, między innymi poprzez stworzenie multisensorycznego kina-kapsuły. Jak podkreśla dyrektor Geoparku Kielce Mirosław Hejduk, komentując również nagrodę przyznaną przez Towarzystwo Urbanistów Polskich:
Działania te wpisują się także w szerzej zakrojoną inicjatywę partnerską Geopark Świętokrzyski, koordynowaną przez Gminę Kielce − Geopark Kielce i realizowaną we współpracy z gminami: Chęciny, Morawica, Nowiny i Piekoszów. Inicjatywa ta ma szansę na uzyskanie w bieżącym roku prestiżowego certyfikatu Światowego Geoparku UNESCO.
Geologiczny Ogród Doświadczeń przy Centrum Geoedukacji
fot. K. Pęczalski © Geopark Kielce
turystyka zrównoważona
Duży projekt rozbudowy Geoparku Kielce bez wątpienia wpisuje się w nowoczesne standardy projektowania przestrzennego, co więcej ma potencjał aby partycypować w rozwoju turystyki zrównoważonej, a konkretniej geoturystyki ukierunkowanej na poznawanie lokalnego dziedzictwa geologicznego i kulturowego, zminimalizowanie negatywnego wpływu turystyki na środowisko naturalne, pomagając jednocześnie w generowaniu możliwości zatrudnienia dla lokalnych mieszkańców.
